İmparatorluk Türkiyesi'ni hiçbir papa ziyaret etmedi. Dünyanın 1. Müslüman lideri sayılan Osmanlı hâkan-hâlifesi de, dünyanın 1. Ortodoks Hristiyan lideri sayılan Cihan Patriki de İstanbul'da idi. İlk Papa 1968'de geldi. 16. Benediktus, ülkemizi ziyaret eden 3. Papa'dır. Her üç ziyaretin asıl maksadının, Fener'de Rum Patriki'ni ziyaretle iki mezhebi yakınlaştırmayı sağlamak olması, önemini azaltmaz. Kaldı ki Patrik, bizim vatandaşımızdır. Başbakan'ın Papa'ya gösterdiği saygı, nezaket ve samimiyet genel tasvip gördü. Türk'e yakışanı yaptı. Biz de kutluyoruz. Trabzon cinayeti için özür dilemesi de çok olumlu idi. Tarihimize, örfümüze, ahlâkımıza aykırı, çok çirkin, çok zararlı bir eylemdi. Sayın Başbakan, Papa ile birlikte göründüğü ve saygı gösterdiği için belki bir miktar fanatiğin oyunu kaybetti. Ama kaybettiği oyun on mislini kazandı. Papa'nın Diyanet İşleri Başkanı'nı ziyareti, olağanüstü bir olaydır. Başkan'ın ilk fırsatta protokoldeki yerini bakan seviyesine çıkartmak gerekiyor. Bu bir teknik düzeltme olmalı, yanına başka değişiklikler katarak, işi sulandırmamalıdır. Diyanet İşleri Başkanı, bir devlet görevlisidir. Devlet emrindedir. Her zaman öyle kalacaktır. Bu bir Osmanlı düzenidir ki, Cumhuriyet devam ettirdi. Başka Müslüman ve Hristiyan ülkelerde görülen devletten bağımsız diyanet, din adamı ve mâbet statüsü, bizim için kesinlikle bahis konusu değildir. Osmanlı'nın tarikatları bile devlet emrine aldığını hatırlatıyorum. Hiçbirinin politikaya karışmasına asla izin verilmemiştir. Hiç kimse öyle meselâ Birleşik Amerika'daki başıboş, keyfî din uygulamalarına heves etmesin! Papa, ilk defa Hristiyan olmayan bir ülkeyi ziyaret ediyor. Osmanlı'daki gibi bugün de bir Hristiyan pek tabii bir camiye girebilir (Eyüp Sultan hariçtir). Sokak ayakkabısı ile kimse giremez. Kadın ise başına örtü alması ve açık saçık giyinmemesi yeterlidir. Haç çıkarmadan dua edilebilir. Ayasofya'da asırlarca Bizans mozaiklerinin gölgesinde namaz kılan biz Türklerin töresi budur (Ayasofya mozaiklerine ancak 18-19. asırlarda hiç zarar vermeksizin badana çekildi ki taassubun arttığını gösterir.)