Kantarın topuzunu kaçırmayın

Son zamanlarda bir zincir marketler tartışması aldı başını gidiyor. Zincir marketler âdeta şeytanlaştırılmakta ve yaşanılan küresel enflasyonun sebebi salt zincir marketlermiş gibi lanse edilmekte.

 

Geçtiğimiz gün işi zincir marketlere hakarete varacak boyuta taşıyan paylaşımları görünce anladım ki kantarın topuzu fena hâlde kaymış durumda.

Elimde herhangi bir veri yok, lakin bu zincir marketler temel gıda ürünleri üzerinde bir tekel oluşturarak tek taraflı olarak piyasada fiyatı manipüle ediyorlarsa, devletin buna karşı tedbir alması doğrudur.

 

O zaman da kim, nasıl ve ne zaman bir tekel oluşturduysa, bilmek herkesin hakkıdır.

 

Hemen her gün çeşitli gıda ürünleri üzerinden ve tablolar eşliğinde akıllara ziyan yorumlar yapılıyor. Bazı ürünlerin farklı zincir marketlerinde birbirinden farklı fiyatlardan nasıl satıldığı anlatılıyor.

 

Bu aynı zamanda iddiaların aksine bir fiyat tekeli oluşmadığının da göstergesi değil mi?

 

Tüm marketlerin aynı ürünleri aynı fiyatlardan satması gibi bir hedef mi var?

 

Giyimden beyaz eşyaya aynı ya da benzer kalitede birçok ürün birçok yerde farklı fiyatlardan satılıyor ve bu son derece normal değil mi?

 

Bu yazıdan dolayı taşlanmak mümkündür o yüzden şu hususun tekrar altını çizmekte fayda görüyorum: Belli başlı temel gıda ürünlerinde Türkiye çapında fiyatlar manipüle edilerek yukarıya çekiliyorsa ve tüketici hedef alınıyorsa elbette gereken derhâl yapılmalı ve tüm kamuoyu şeffaf bir şekilde bilgilendirilmelidir ama bu sabah erken kalkanın zincir marketleri şeytan taşlar gibi taşlamasıyla çözülecek bir konu değildir.

Yine bir diğer sorun da gıda ürünlerinde tarladan rafa gelene kadar oluşan fahiş fiyat farkı.

 

Bu konuya matuf olarak da yeni bir hal yasası epeydir gündemde. Elbette ürün tarladan rafa gelene kadar oluşan fahiş fiyatlama, yasal düzenlemeler ile ortadan kaldırılabilecek ise sorun yok.

 

Ama dediğim gibi, ürünün tarladan soframıza kadar getirilmesindeki aracılar yasal düzenlemeyle ortadan kalkabilecekse…

Bir diğer konuşulan ve tartışılan hususlardan birisi de kurulacak üretici kooperatifler vasıtası ile aracısız bir şekilde ürünlerin şehirlerde tüketicilere sunulabilmesi.

 

Her ne kadar kulağa hoş gelen bir tabir olsa da Anadolu coğrafyası kooperatifler mezarlığıdır ve mahkeme rafları iflas etmiş ya da talan edilmiş kooperatif dosyaları ile doludur.

 

Anadolu’da temiz ve halis niyetlerle üretici kooperatiflerinin kurulması ve bunların, köylünün ürününü aracısız tüketiciye sunması fikrini savunanların pek Anadolu coğrafyası ile içli dışlı olmadıklarının da göstergesi.İstisnaları yok mudur?

 

Elbette vardır fakat ismi ile müsemma istisnadır.

 

Küçük ve orta ölçekli Anadolu kasabalarında en halis niyetlerle kurulan kooperatifler, kimin çocuğunun ya da kızının işe alınacağı kavgaları ile mahkemede son bulmuştur.

 

Yine de yanılmayı çok isterim.

 

Aynı apartmanda ortak giderlerin karşılanmasında dahi çoğu zaman uzlaşı sağlayamayan toplumumuzun, örnek seviyede kooperatif başarılarını duymak ve bununla gururlanmak çok keyifli olur.

 

Bunun yerine tarımı ve hayvancılığı aile çiftlikleri şeklinde işleten işletmelerin sayısının arttırılması ve aile işletmeleri üzerinden üretilen mamulün minimum aracı ile piyasaya sürülmesi ile alakalı Tarım ve Orman Bakanlığının kayda değer projesi üzerinde durmak daha akıllıca.

 

Son bir defa daha altını çizerek belirtmek isterim ki elbette denetimleri arttıralım, kimse kusurlu mal satamasın, kimse piyasada fiyatı tek başına belirleyemesin, tekel oluşturamasın lakin bunları yaparken cadı avına çıkar gibi eline taşı alanın piyasaya fırlattığı bir ortam da olmasın.

 

O yüzden, aman kantarın topuzunu kaçırmayın, zira piyasanın kendi içinde oluşan hassas dengelerine yanlış müdahalelerde bulunmak çok pahalı sonuçlar doğurabilir.