Geleneği geleceğe taşıyan sanatçı Hakan Yılmaz: Türk sanatları dijitalde akıma dönüşüyor
Hakan Yılmaz “Bizim sanatlarımız dijital dünyaya çok müsait. İleride ise klasik Türk sanatlarının dijital sanat içerisinde bir akıma dönüşeceğini düşünüyorum” diyor.
MURAT ÖZTEKİN'İN HABERİ - Hat, ebru, minyatür, tezhip, çini… Kadim Türk İslam sanatları, son yıllarda popüler olan dijital sanatı şekillendirmeye başladı. Geleneksel desenler hareketleniyor, ebrular interaktif hâle geliyor… Dijital sanat sahasında Türkiye’den birçok önemli isim var ama gelenek ile geleceği buluşturma noktasında Hakan Yılmaz öne çıkan sanatçılardan biri. Çalışmalarında geleneksel sanatları dijital dünyaya adapte eden ve yapay zekâ ile hareketlendiren Yılmaz, bunun yeni bir akımın öncüsü olabileceğini düşünüyor. Yılmaz’ın son ürettiği eserleri ise Gökalp Gönen, Seyd Ahmet ve Süleyman Yılmaz gibi sanatçıların çalışmalarıyla birlikte İBB Dijital Deneyim Merkezinde açılan “Gelenekten Geleceğe” adlı sergide sanatseverlerle buluşuyor. Biz de bu vesileyle Hakan Yılmaz’la dijital sanatlarda açılan geleneksel kapıyı konuştuk…
BATI SANATI KİLİSEDEN DOĞDU
Uzun zamandır geleneksel dünyayı dijital sanatlarla buluşturuyorsunuz. Bunda hangi fikirden yola çıktınız?
Aslında bu benim tahsilimle alakalı bir konu. Mimar Sinan Üniversitesi sanat tarihi çıkışlıyım. Avrupa sanatını da okudum, Türk sanatlarını da… Şunu gördüm: Batı sanatı aslında kiliseden doğduğu için bizim onu yeterince anlamamız ve içselleştirmemiz mümkün değil. Türk sanatları ise bu noktada bizim için farklı bir yerde bulunuyor. Buna rağmen ben de diğer dijital sanatçılar gibi kariyerimin başında Batılı işleri taklit etmiştim. Nihayet nasıl bir hazinenin üzerinde oturduğumu tam dlarak anladığım gün “Sonsuzluk Kapıları” (Gate of Eternity) serisini yapmaya başladım. O seri de New York Metropolitan Müzesine kadar gitti.
Dijital sanatlarda Türkiye öncü isimler çıkardı ama geleneksel sanatlar tam olarak adapte edilemedi gibi... Yanılıyor muyum?
Buna yüzde yüz katılıyorum. Dijital alanda çalışan Türk sanatçılar, bırakın klasik sanatlara yakın olmayı, bunları avam buluyorlar. Bu çok garip bir yaklaşım. Kendi kültüründe köklenmemiş bir sanatçı hiçbir kültürde kök salamaz. Ayrıca Batı sanatına kıyasla eksik bir yanımız olduğunu da düşünmüyorum; çok daha güçlü köklere sahip sanatlara sahip olduğumuz kanaatindeyim. Sadece bunları yeni nesille buluşabilecek bir hâle getirmemiz gerektiğini düşünüyorum. Bununla ilgili çalışmalar yürütüyorum.
Peki, durum değişiyor mu?
Ufak ufak sonuç aldığımızı görüyorum. İleride ise klasik Türk sanatlarının dijital sanat içerisinde bir akıma dönüşeceğini düşünüyorum.
Daha ziyade hangi geleneksel sanatlardan ilham alıyorsunuz?
Hiçbirini diğerinden ayırmıyorum. Ancak geleneksel desenler konusunda Selçuklu sanatının büyük bir hayranıyım. Minyatür, tezhip ve hatta ise 16.-17. yüzyıl sanatçıları beni çok etkiliyor. Zaten bu yüzyıllar, Osmanlı sanatının şahlanma dönemidir.
BU ZATEN BİZDE VAR!
Geleneksel sanatlar ve motifler, dijital sanatta size ne gibi kapılar aralıyor?
Bir fikri figürle anlatmaktansa onu soyut olarak tasvir etmenin her zaman daha zekice olduğunu düşünmüşümdür. Bizim sanatlarımız da bir şeyi direkt olarak söylemez ve soyut bir anlatı tercih eder. Yani dijital sanatlara çok müsait. İşlerin hareketli olması da geleneksel sanatlara ayrı bir katman ekliyor. Geleneksel geometrik desenler bu noktada yeni imkanlar oluşturuyor. Mesela “Meka Motif” serimde dijital ortamda geleneksel desenler ortaya çıkararak mekanik bir düzenek kurdum. Böylece geleneksel desenlerle matematik arasındaki ilişkiyi ortaya koydum. Bütün dünyanın “prosedürel animasyon” dediği şeyin temelleri asırlar öncesinde Türk sanatlarında mevcuttu. Bu noktadan bakınca yeni bir şey yapmıyor ve “Bu zaten vardı” demek istiyorum.
Dijital Deneyim Merkezindeki “Gelenekten Geleceğe: Kültürel Belleğin Dijital Yansımaları” sergisinde siz de yer alıyorsunuz. Eserleriniz hakkında neler söylersiniz?
Sergide aslında üç serim yer alıyor. “Sonsuzluk Kapıları” (Gate of Eternity) serimde 14. yüzyıldan bu yana Türk çinilerinde yer alan motiflerle oluşturuldu. “Non-traditional II” serimden altı dijital ebrum var. Bu serimde önce geleneksel ebrular yaptım, sonra bunları dijital ortama aktarıp yapay zekâ araçlarıyla hareketli hâle getirdim. Yani suyun hareketini devam ettirdim. Bunun dışında az önce anlattığım “Meka Motif” serim de sergide görülebiliyor.
GELENEĞİN USTALARI BENİ ANLIYOR
Peki, geleneksel sanatları dijital dünya ile buluşturduğunuz işleriniz nasıl reaksiyonlar alıyor? Özellikle geleneksel sanatların usta isimlerinin yorumlarını merak ediyorum…
Bulunduğumuz toprakların sanatını anlayıp dijital ortama adapte etmeliyiz. Sanatseverleri ezmeyen; onların “Ben bu deseni Ayasofya’da veya Yeşil Türbe’de görmüştüm” deyip bağ kurabileceği işler yapmalıyız. Geleneksel sanatların usta isimleri de yapmaya çalıştığımız şeyi çok iyi anlıyorlar. Şimdiye kadar negatif tek yorum almadım. Tabii, eserler noktasında onların söyleyeceği çok söz var. Onları can kulağıyla dinleyip işlerimizi geliştirmeye çalışıyoruz.
'da Takip Edin!
