İstiklal'de kütüphane kokulu bir sergi! Kitap tasarımlarıyla değişen Türkiye
Salt Beyoğlu’nda görülebilen “Tasarımcının Notu” adlı sergi, 1970’lerden 2000’lere uzanan zaman diliminden kitapları bir araya getiriyor. Değişen eser tasarımları, Türkiye’nin dönüşümüne de ayna tutuyor.
MURAT ÖZTEKİN'İN HABERİ -Kitaplar sadece metinlerden ibaret nesneler değil. Bu yüzden sırf kapak tasarımından ötürü kitap aldığımız vaki. Kitapların kapak ve sayfa tasarımlarının arka planında ise bambaşka bir dünya, az bilinen kahramanlar ve farklı hikâyeler saklı.
EL YORDAMIYLA DİZAYN EDİLEN KİTAPLAR
Maziye baktığımızda Türkiye’de önceleri yayınevlerinin belirli bir tasarımcısı yoktu. Kitaplar pikajla yapılır, el yordamıyla baskıya gönderilirdi. Yine de her yayınevinin kendine has bir üslubu olurdu. Sayfa tasarımının aksine kitap kapakları önemliydi; sanatçılar bazı eserler için özel illüstrasyonlar yapardı. 12 Eylül darbesinin yaşandığı 1980’lerde kitapların üzerindeki devlet baskısı devam ediyordu ama özel sektörün yayıncılıkta daha çok yer tutmasıyla değişimin fitili ateşlendi. Artan üretimle grafik tasarımcılar, yayıncılığın içerisine daha çok dâhil oldular; özel eserlere imza attılar. 1990’larda ise bilgisayar teknolojisinin yaygınlaşmasıyla birlikte kitap tasarımı bambaşka bir hâl aldı…
1970’LERDEN 2000’LERE YOLCULUK
İşte bugünlerde Salt Beyoğlu’nda ziyaretçilerini ağırlamaya devam eden “Tasarımcının Notu” sergisi, bizi kitap dünyasının arka planına çekiyor; “anonim” olarak kalan tasarımcıların önemine vurgu yapıyor. Kitaplara ve grafik tasarıma alaka duyan ziyaretçilerini farklı kitap örnekleriyle 1970’lerden 2000’lere doğru bir yolculuğa çıkaran sergi; sayfalarından illüstrasyonlarına, yazı karakterlerinden kapaklarına kadar kitaplarda yaşanan görsel değişimi gözler önüne seriyor. Kitap tasarımları Türkiye’de meydana gelen sosyal ve politik hadiselerden de izler taşıyor. Mesela Turgut Özal’la yaşanan dışa açılma, kitap kapaklarına da “renkli” şekilde yansıyor.
Yahya Kemal, Ahmet Hamdi Tanpınar, Tomris Uyar, Selim İleri ve daha onlarca meşhur yazarın usta tasarımcılar tarafından dizayn edilen yüzlerce eser, kitap kokulu sergide görülebiliyor. Sıra dışı tasarımların yanında bir zamanların klişe dizaynlarıyla şekillenmiş kitaplar da dikkat çekiyor.
Yazarların daktilo edilen metinleri, tashihli sayfalar, fotoğraflar, diyalar ve diğerleriyle ise bir kitap için hazırlık çalışmalarının nasıl yapıldığı da ortaya konuyor.
KİTAPLAR VE ORİJİNAL KAPAK ÇİZİMLERİ
Kitap kapaklarında yer alan bazı çizimlerin orijinalleri de sergide yer buluyor. Mesela Selim İleri’nin “Destan Gönüller” adlı eseri, Erkal Yavi’nin yaptığı kapak illüstrasyonuyla birlikte teşhir ediliyor. Serginin bir bölümünde yer alan sanatçı kitapları da dikkat çeken örnekler oluyor.
Sergide tasarımcıların notlarının yanı sıra edebiyatçıların yazma serüvenlerine dair enteresan bilgiler de bulmak mümkün. Mesela yazar Sevim Burak’ın kaleme aldığı sayfaları bir perdeye iğneleyip yönetmen gibi kitap kaleme aldığı anlatılıyor.
Eda Sezgin tarafından programlanan sergi, 2 Şubat 2025 tarihine kadar Salt Beyoğlu’nda görülebiliyor. Sergi paralelinde kamu programları da yapılıyor.
'da Takip Edin!
