Bir hap yutarak besleneceğimiz günler geliyor! İşte geleceğin besinleri

ZİYNETİ KOCABIYIK'IN HABERİ - Dünyanın giderek azalan kaynaklarının, artan nüfusa yetmez hâle geldiğini söyleyen Bitki Bazlı Gıdalar Derneği Başkanı Gıda Mühendisi Ebru Akdağ, bilim dünyasının çözüm olarak geliştirdiği “geleceğin besinlerini” gazetemize değerlendirdi. Bilim kurgu filmlerinde gördüğümüz “bir hap yutarak” bütün beslenme ihtiyaçlarımızı karşılayabileceğimiz bir çözüme henüz tam olarak ihtiyaç olmasa da, bunun teknolojik olarak mümkün olduğuna vurgu yaptı…

GIDAYA ERİŞİM ZORLAŞTI

Birleşmiş Milletler verilerine göre dünya nüfusunun 2050 yılına kadar tahmini 9,8 milyara ulaşması öngörülüyor. Ancak giderek azalan sınırlı gıda kaynaklarının bu kadar nüfusu beslemeye yetmeyeceğine dikkat çeken Ebru Akdağ, sınırlı kaynakların bir taraftan gıda fiyatlarını artırdığını ve geri kalmış ve gelişmekte olan ülkelerin gıdaya erişimini zorlaştırdığını belirterek “Bugün küresel gıda sahnesinde nüfus artışı, iklim değişikliği, savaşlar, jeopolitik çatışmalar ve pandemi gibi birçok krizin getirdiği olumsuz etkiler ve değişen tüketici tercihleri gibi zorluklarla karşı karşıyayız. Bu zorluklara çözüm olarak, besleyici ve ekonomik olarak uygulanabilir ürünler sağlayan sürdürülebilir protein kaynakları aktif bir şekilde araştırılıyor. Geleneksel et ürünlerine alternatif yeni besinler geliştiriliyor” dedi.

ASTRONOTLAR İÇİN GELİŞTİRİLDİ
AÇLIĞA ÇARE OLACAK

Henüz “beslenme hapı” üretilmese de bilim kurgu filmlerini akla getiren “Hava Proteini”nin üretiminin başladığını belirten Akdağ, bu fütüristik gıdanın hikâyesini şöyle anlattı: Hava proteini, karbon ayak izini azaltmak ve sürdürülebilir gıda üretimini desteklemek amacıyla, havadaki karbondioksit, oksijen ve azot gibi gazları kullanarak üretilen proteinlerdir. Bu süreçte, mikrobiyal fermentasyon teknikleri kullanılarak, mikroorganizmalar bu gazları ve suyu alıp biyokütleye dönüştürürler. Elde edilen biyokütle, yüksek protein içeriğine sahiptir ve çeşitli gıda ürünlerinde kullanılabilir. Bu protein, yüksek kaliteli besin değeri sunar ve çevre dostu bir üretim sürecine sahiptir. Hava proteini, özellikle yoğun tarım ve hayvancılığın çevresel etkilerini azaltmak amacıyla geliştirilmiştir. Hava proteini teknolojisi, öncelikle NASA’nın uzay araştırmaları sırasında geliştirdiği biyoteknolojik yeniliklerden esinlenilerek geliştirilmiştir.

İHTİYAÇ DUYDUĞUMUZ TÜM VİTAMİNLER TEK KAPSÜLDE

Ebru Akdağ: Günümüzde, vitaminler, mineraller ve diğer mikrobesinleri içeren çeşitli besin takviyeleri zaten piyasada bulunuyor. Ancak, bu takviyeler genellikle spesifik bir besin öğesinin eksikliğini gidermeye yönelik ve tam anlamıyla dengeli bir öğün yerine geçemiyor. Tam anlamıyla bir “beslenme hapı” fikri, vücudun ihtiyaç duyduğu tüm makro ve mikro besinleri tek bir formda sağlamayı gerektirir. Bu da henüz biraz ütopik bir yaklaşım. Nanoteknoloji ve genetik mühendisliğin, gelecekte beslenme haplarının geliştirilmesi için potansiyel fırsatlar sunduğu doğru. Mesela, nanoteknoloji sayesinde, besin öğeleri daha küçük parçacıklar hâlinde üretilebilir ve vücuda daha verimli bir şekilde iletilebilir. Ayrıca, genetik mühendislik, bitkilerde ve diğer gıda kaynaklarında besin yoğunluğunu artırarak daha kompakt ve etkili besin kaynakları
oluşturabilir.

İŞTE GELECEĞİN BESİNLERİ

• Bitkisel proteinler: Mercimek, nohut, bezelye ve soya gibi bitkilerden elde edilen proteinler, hem besleyici hem de düşük karbon ayak izine sahiptir. Endemik bitki çeşidi bakımından zengin olan ülkemiz için bu alan önemli bir fırsattır.
• Kültürlenmiş et: Hayvan hücrelerinden laboratuvar ortamında üretilen gerçek et ürünleridir. Yüksek protein içeriği ve besleyici değerleri ile dikkat çeken kültürlenmiş et, gıda güvenliğini de artırır. Ancak risklerinin daha fazla araştırılması gerekir ve yakın vadede ülkemiz için söz konusu değildir.
• Yosun ve mikroalgler: Özellikle spirulina ve chlorella gibi mikroalgler, protein, vitamin ve mineral açısından zengindir ve sucul ortamlarda hızla büyüyerek düşük çevresel etki ile büyük miktarlarda üretilebilir. Bu tür gıdalar, özellikle sürdürülebilir protein kaynakları arayışında önemli bir alternatiftir
• Aquaponics: Balık yetiştiriciliği ile bitki üretimini birleştiren bu sistemde balıkların atıkları, bitkiler için doğal bir gübre olarak kullanılır. Bu gübre bitkilerin hızlı ve sağlıklı bir şekilde büyümesini sağlar.
• Hydroponics: Toprak kullanmadan bitkilerin besin solüsyonları içinde yetiştirilmesini sağlayan bir tarım yöntemidir. Bu teknik, bitkilerin hızlı büyümesini ve daha yüksek verim elde edilmesini sağlar.
• Dikey tarım: Bitkilerin dikey olarak yerleştirildiği kapalı alanlarda veya binalarda yetiştirilmesini içeren bir tarım yöntemidir. Dikey tarım, su kullanımını azaltır ve geleneksel tarım alanlarına olan ihtiyacı minimize eder.
• 3D baskılı gıdalar: Yenilikçi bir teknoloji kullanarak çeşitli gıda maddelerini katmanlar hâlinde oluşturur. Bu yöntem, kişiselleştirilmiş beslenme ihtiyaçlarına cevap verebilir ve gıda israfını azaltabilir.
• Fermente gıdalar: Probiyotik açısından zengin olan fermente gıdalar, doğal fermentasyon süreçleri sayesinde besin değerlerini artırır ve uzun raf ömrü sağlar. Fermente gıdalar, hem sağlıklı hem de lezzetli bir beslenme alternatifi sunabilir.