Sosyal medya şifacıları tehlike saçıyor! TikTok’taki sağlık bilgilerinin yüzde 73’ü yanlış
Sosyal medyadaki influencer’ların sağlık bilgileri içeren paylaşımları toplum sağlığını bozuyor. Kişisel tecrübelere dayanan, reklam içeren ya da çok izlenmek için gerçek dışı beyanlara yer verilen paylaşımlar kısa zamanda yayılarak toplumu zehirliyor.
ZİYNETİ KOCABIYIK'IN HABERİ - ABD’nin Ohio Üniversitesinde yapılan bir sosyal medya araştırmasında TikTok’ta yayınlanan sağlık bilgilerinin yüzde73’ünün içeriğinin hatalı olduğunun ortaya çıkması, sosyal medyanın sağlığa ne kadar zarar verdiğini gözler önüne serdi. İnfluencer’ların reklam içerikleri ve reyting endişesiyle toplumu yanlış bilgilendirdiklerini söyleyen OTC Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Ecz. Neylan Zırhlıoğlu Ener “Sosyal medya şifacıları dediğimiz bu kişiler toplum sağlığı ile oynuyor. Sosyal medyada doktor ve eczacıları sınırlayan kanuni düzenlemeler bu kişileri hiç etkilemiyor” dedi.
Genç yaşlı herkesi hayatına giren sosyal medya, reklamcılık dünyasına yepyeni bir soluk getirdi. Geleneksel reklamcılık araçları yerini büyük oranda güzel, yakışıklı, komik ve de eğlenceli “influencer” sponsorluklarına bırakmaya başladı. Hemen her konuda fikri olan influencer’lar, sağlıklı hayat, sağlıklı ürün ve sağlıklı beslenme tavsiyelerinde de bulunmaya başlayınca sağlık tarafında işler karıştı. OTC Derneği tarafından organize edilen ilk “Dijital Sağlık & Dijital Sağlık Okuryazarlığı Kongresi”nde büyük tehlikeye dikkat çekildi.
GÜNDE 8 SAAT İNTERNETTEYİZ
“We are Social” ın hazırlamış olduğu rapora göre Türkiye’de insanların günde yaklaşık olarak 8 saatini internette geçirdiklerini söyleyen OTC Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Uzm. Ecz. Vildan Küçükmustafa "Bu kişilerin yaklaşık, yüzde 80’lik kısmı interneti bilgi edinmek amacıyla kullanıyor. Ek olarak; bu araştırmaya göre Türkiye’de her beş kişiden dördünün aktif şekilde sosyal medyayı kullanmakta olduğundan bahsediliyor. Bu çalışmaların sonuçlarıyla anlamlı bir korelasyon oluşturduğumuzda; her geçen gün artan sağlık harcamalarının önemli bir bölümünün yanlış bilgi kaynakları, gereksiz başvurular ve uygunsuz ilaç kullanımı gibi sebeplerden kaynaklandığını daha net bir şekilde anlıyoruz. Türkiye’de sağlık harcamalarının yüzde 10-15 kadarının bilgi eksikliğinden doğduğu tahmin ediliyor. Bu sebeple sosyal medyada dolaşan yanlış sağlık bilgileri hem insan sağlığına hem de sağlık ekonomisine ağır darbe vuruyor. Aksi hâlde influencer’lar veya ünlüler tarafından lanse edilen ve insanların bilinçsizce kullandığı ürünlerin, 20 sene sonra sağlık sistemine ciddi bir yük olacaktır” dedi.
WEB SİTELERİ DE SINIFTA KALDI
Çok uluslu bir çalışma olan Ohio araştırması, Türkiye’ye ait veriler de içeriyor. Ülkemizde internette sağlık arama davranışını inceleyen araştırma kapsamında web siteleri tarandı. Çalışmada sağlığı ilgilendiren konularda kullanımda olan ve belirlenmiş kriterlere göre seçilmiş web sitelerinin yüzde 92’sinde kanıta dayalı hiçbir bilgi olmadığı bulundu. Sağlıkla ilgili bilgi veren sitelerin yüzde 40,6’sında hekime veya sağlık çalışanına yönlendirme olmaması dikkat çekti. Sitelerin yüzde 65,9’u reklam içeriyordu. İnternetin bilgiye ulaşma konusunda hız ve kolaylık sağladığının altını çizen çeken Ecz. Küçükmustafa “Günümüzde, teknolojik yeniliklerin sınırlarını zorlayan bir hızla ilerleyen dijital sağlık, bireylere daha etkili, erişilebilir ve kişiye özgü sağlık hizmetleri sunma potansiyeli taşıyor. Bu bağlamda ‘dijital sağlık okuryazarlığı’nın anlaşılması, sağlık profesyonelleri tarafından içselleştirilip benimsenmesi halk sağlığı için en önemli konuların başında gelmektedir” diye konuştu.
Toplum sağlığı için sosyal medyada doktor ve eczacıların görünür olması gerektiğini ifade eden Ecz. Neylan Zırhlıoğlu Ener “Sosyal medyada hem doktorları hem de eczacıları zorlayan birtakım regülasyonlar var. Bunların değişmesiyle ilgili, Türk Eczacılar Birliğiyle bir çalışma yapabiliriz. Bu konuda İstanbul Eczacılar Odası da bu mecrada uzmanlaşmış doktor ve eczacıların olması gerektiğini savunmaya başladı. Yani burada bizim amacımız bir ürün reklamı yapmak değil! Doğru bilgiyi tüketiciye doktor ve eczacıların anlatması gerektiğini savunuyoruz” dedi.
SİBERKONDRİK OLDUK
2025 yılı itibarıyla dünyada sosyal medya kullanıcı kimliklerinin 5 milyarı geçtiği biliniyor. Yine dünyada 5,35 milyar kişinin internet kullanıyor olması, diğer konular gibi sağlığın da internet üzerinden aranması gerçeğini gündeme getiriyor. Hatta bu durum yeni hastalıkların da ortaya çıkmasına sebep oluyor. Bunlardan biri de “internetten hastalık arama hastalığı” manasına gelen siberkondri. Kişinin kendinde gördüğü belirtileri internete sorması durumu olan siberkondri dijital sağlık okuryazarlığı seviyesi düştükçe artıyor. Bir başka internet kavramı ise infodemi. İnfodemi, sağlıkla ilgili özellikle dijital ortamlarda hızla yayılan, viralleşen ve yanıltan gereksiz, işlenmiş ve karışık bilginin kişiler ve toplumlar üzerindeki etkisine karşılık geliyor. İnfodemi durumunda gereksiz bilgi birikimi, sağlıklı bilgi akışına zarar veriyor, güven duygusunu zedeliyor, iletişimi güçleştiriyor ve krizi büyütüyor.
'da Takip Edin!
