1500 yıllık Ayasofya'da ikinci restorasyon: Dev iskele niteliksiz sıvalar için kuruldu
Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi'nde geçtiğimiz yıl 1. etabı tamamlanan restorasyon bu yıl 2. etap ile devam ediyor. 2. Bayezid Minaresi güçlendirilerek tamamlanacakken doğu cephesinde dev iskele kuruldu. Konuyla ilgili konuşan mühendis Keriman Dursun, restorasyon sürecinde özgün ve nitelikli hiçbir unsurun kaldırılmadığını söyleyip "Yaklaşık 1 ay içerisinde raspa ve derz açma işlemlerimiz tamamlanmış olur" dedi.
Geçtiğimiz yıl başlarında 1. etap restorasyon çalışmaları tamamlanan Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi'nde bin 487 yaşında olan türbeler, sıbyan mektebi ve muvakkithane aslına uygun olarak yenilendi. Çalışmaları tamamlanan tarihi yapıların projelerinin onay sürecinde olduğu öğrenildi.
Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'nde Şubat ayında ise 2. etap çalışmalar çerçevesinde Topkapı Sarayı'na bakan bölümünde yer alan 2. Bayezid Minaresi'nde çelik iskele kurulmuştu. Çalışmalar esnasında tarihi minarede çatlak tespit edilmişti. Tespitin ardından minarenin sökülmesine karar verilerek ve onarımının yapılacağı bilgisi verilmişti. Restorasyon çalışmasında alem yerinden kaldırılırken, minare belli bir kota kadar sökülmüştü. Yaklaşık 64 metre uzunluğundaki minarenin bilim heyetinin çalışmaları sonucunda gerek malzeme gerekse örgü tekniğinin daha fazla söküme izin vermediği öğrenilirken, minarenin güçlendirilerek tamamlanacağı belli oldu.
1 AY İÇİNDE BİTECEK
3. Ahmet Çeşmesi'ne bakan Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi'nin doğu cephesine dev iskele kuruldu. Yaklaşık 1 ay içerisinde cephede bulunan raspa ve derz açma işlemleri tamamlanacak. Cepheden temizlenen niteliksiz sıvaların ardından belgeleme işlemi, kronolojik analizler gerçekleştirilerek laboratuvardan gelen malzeme sonuçları beklenecek.
Öte yandan, jeoradar yöntemiyle taşıyıcı duvarlar içerisindeki boşluk oranları tespit edilecek. Niteliksiz sıvalardan alınan örneklerin sonuçlarından sonra da Ayasofya'da özgün sıva ve derz işlemi yapılarak iskele kaldırılacak.
İNŞAAT MÜHENDİSİ SÜRECİ ANLATTI
Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'nde kurulan dev iskele hakkında bilgi veren inşaat mühendisi Keriman Dursun, "Şunu da belirtmeliyim ki; restorasyon sürecinde özgün ve nitelikli hiçbir unsur kaldırılmadı. Özenle korunmaktadır. Raspa işleminden sonra tekrar cephede projelendirme çalışmaları yapıldı. Bunun için fotogrametrik ölçümler, malzeme analiz paftaları oluşturuldu. Aynı zamanda hasar analizleri oluşturuldu. Cepheden malzeme numuneleri alınarak laboratuvara analize gönderilmiştir.
Ortalama 1 aylık süreç içerisinde raspa ve derz açma işlemlerimiz tamamlanmış olur. Belirlenecek terkibe göre özgünlüğüne uygun olarak sıva ve derz işlemi yapıldıktan sonra iskele kaldırılacak. Sıvayı kaldırdığımız zaman ciddi bir belgeleme işlemi yapıyoruz. Kronolojik analizler yapıyoruz. Laboratuvardan gelen malzeme sonuçlarını bekliyoruz. Tabii bunlar birer süreç" ifadelerini kullandı.
MÜDAHALE PROJELERİ HAZIRLANIYOR
2. Bayezid Minaresi'ndeki çalışmalar hakkında konuşan Dursun, "2. Bayezid Minaresi'nde de görüldüğü üzere belli bir kota kadar taşıyıcı çelik iskele kurularak üzerine iş iskelesi yapılmıştır. Daha öncesinde hazırlanan çalışmalar ve statik rapor neticesinde şerefe alt kotuna kadar söküm kararı alınmış olup, daha sonra da minareye ne şekilde müdahale edileceği, sökümün devam edip etmeyeceği veya güçlendirilerek tekrar örülmeye karar verileceği konuşulmuştu.
Biz şerefe altında görünen kota kadar tamamladık. Bilim heyeti hocalarımızla yapılan görüşmeler ve statik modellemeler neticesinde görünen şu ki; gerek malzeme gerekse örgü tekniğinin daha da söküme izin vermeden güçlendirilerek minarenin tamamlanacağı kesinlik kazanmıştır. Minare yaklaşık 64 metre yüksekliğindedir. Minarenin çok yakınında da galeri katına ziyaretçi girişinin sağlandığı bir tünel bulunmaktadır.
Tam güvenlikli iş iskelesi olarak vurguladığım statik filede iskelenin çevresine gerildi ama burada çok yoğun bir insan sirkülasyonu var. O sebepten dolayı güvenlik amacıyla minaredeki restorasyon süreci bitip, iskelemiz söküldüğünde tüneli de kaldıracağız. Şu anda müdahale projeleri hazırlanıyor, güçlendirme önerileri değerlendiriliyor" dedi.
Cumhuriyet Dönemi'nin en kapsamlı restorasyonunun gerçekleştirildiğini ifade eden Keriman Dursun, "Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü olarak şu an Cumhuriyet Dönemi'nin en kapsamlı restorasyon çalışmaları yapılıyor" diye konuştu.