Abdüllatif Uyan

İran evliyâsından "Muhyiddin-i Dûstî" hazretlerine bir gün, birkaç ahbâbı; - Kalbler, nasıl kirlenir? diye sordular.

"Merkez Efendi", İstanbul'da medfun bulunan velilerden. Kerametleri anlatılıyor halk arasında. Biri şöyle:

Zile'de yetişen velîlerden "Muharrem Efendi", bir gün birkaç sevdiğine; - Kardeşlerim, âkıbetimizi düşünüp çok korkmalıyız, buyurdu. - Nasıl yâni? dediler.

"Mevlânâ Seyyid İbrâhim Efendi" Allah adamlarındandır. Sülalesi, hazret-i Hüseyin'e dayanır. Seyyiddir yâni.

"Ebüssü'ûd Efendi", Osmanlının büyük âlimlerindendir. "Müftiyüssekaleyn" denir kendisine. Yâni insanlara ve cinlere fetva veren müftü.

Mısır evliyâsından "Fahr-ül fârisî" hazretleri, bir gün bâzı sevdiklerine; - İnsanın en büyük düşmanı kimdir, biliyor musunuz? diye sordu.

"Hacı Bayrâm-ı Velî", talebelerinin askerlik ve vergiden muaf olduğuna dair pâdişâhtan bir fermân alıp Ankara'ya dönmüştü.

Hindistan evliyâsından "Ubeydullah Serhendî" hazretleri, bir gün şunu anlattı sevdiklerine: Vaktiyle bir Müslüman, birinden tarla satın almıştı. Tarlayı sürerken "bir küp altın" çıktı taprağın altından. Küpü kucaklayıp doğruca gitti mal sahibine ve; - Al arkadaş, bu altınlar senin, dedi. Tarlayı sürerken buldum.

"Şems-i Tebrîzî" hazretleri, Konya'ya gelince, hazret-i "Mevlânâ" onu görüp âşık oldu. İkisi bir odaya kapanıp devamlı sohbet ediyorlardı artık.

Bağdat evliyâsından "Fâris bin Îsâ Bağdâdî" hazretleri, bir ev sohbetinde; - Kardeşlerim, Allahü teâlâ bize sayısız nîmetler vermiş, buyurdu. Ve ekledi:

"Seyyid Alâaddîn"den Semerkant hükümdarı "Sultan Hâlid"e bir mektup gelmişti. Mektup şöyle: -Ey Hâlid, büyük dedem Resûlullah, rüyada bu fakîre görünüp buyurdu ki: "Evlâdım! Semerkant'ta Müslümânlar âcilen seni bekliyorlar. Hemen git ve o rahibin şerrinden kurtar onları!.."

Osmanlı Devletinin kuruluş yıllarında Anadolu'da bir islâm âlimi vardı: "Seyyid Alâaddin". O devirde bir râhip, Semerkant'a gelmiş, halkın îtikâdını bozmaya çalışıyordu.

İstanbul evliyâsından "Ahmet Mekkî Efendi" hazretleri, bir gün bir sevdiğine; - Çocuklarını mutlaka namaza alıştır! buyurdu. Beş vakti muhakkak kılsınlar.

"Hacı Bayrâm Velî"nin yaşadığı devirde, temiz kalbli bir genç askere çağrılmıştı. Yetîm ve öksüzdü garip. Kimi kimsesi yoktu.

"Hacı Bayrâm-ı Velî", hem ders okutuyor, hem de halka nasîhat ediyordu camide. Ama Onu çekemeyenler, koştular pâdişâha; - Sultanım, Ankara'da "Hacı Bayram" diye biri var ki, dediler, insanlar akın akın ona gidiyorlar. Korkarız, ileride isyân bile çıkarabilir.

Evliyânın büyüklerinden "Ferideddin-i Genc-i Şeker" hazretlerine, bir gün bâzı sevdikleri; - Efendim, örnek insan nasıl olur? diye sordular.

İznik'te medfun "Kutbüddin-i İznîkî" hazretleri, birkaç ahbabına; - Kardeşlerim, her ne yaparsanız, yalnız Allah için yapın! buyurdu.

Denizli civarında medfun bulunan "Koyun Baba", bir gün bâzı sevdiklerine; - Kardeşlerim, başımıza gelen sıkıntı ve belâlar, bizim hayrımızadır, buyurdu.

İstanbul'da medfun "Hasan Hilmi Efendi", bir gün birkaç sevdiğine; - Kalb, Allahü teâlânın evidir. Onu sakın kırmayın! buyurdu. Bilakis gönül almaya bakın!

Musul evliyâsından "Feth-i Musûlî" hazretleri, bir iki ahbabıyla sohbet ediyordu ki; - Kardeşlerim, kimseye tepeden bakmayın, buyurdu. Yoksa tepetaklak olursunuz.