Abdüllatif Uyan

Tus, yani Meşhed şehrinde medfun bulunan büyük âlim ve velilerden Ebu Ali Farmedî hazretleri, rüyalara, kerametlere ehemmiyet vermez, "En büyük keramet, İslâmiyete uymaktır" derdi.

Denizli'ye bağlı Çal kazası müftüsü "Ahmet İzzet Efendi" hal sahibi bir Veli idi. Bu zat bir gün cemaatine buyurdu ki:

Anadolu'da yetişen ve Konya'da vefat eden "Ahmet Eflakî" hazretleri, bir akşam vakti sevdiklerinden birinin evine gitmişti. Ancak vakitsiz bir ziyaretti bu. Hoş beşten sonra sordu ev sahibine:

Nişabur'da vefat eden büyük Veli "Ebu Ali Dekkak" hazretlerine, bir gün bir kimse geldi

Evliyanın büyüklerinden "Ebu Ali Cürcanî" hazretleri, "Zengin" olmasıyla meşhurdu o yörede. Bir gün, iki kişi oturmuş onu konuşuyorlardı. Biri,

Mekke-i mükerreme'de vefat eden büyük Veli "Ebu Ahmed el Kalanisî" hazretlerinin bulunduğu şehre yeni bir vali tayin olmuştu. Ancak yeni vali kıymetini bilmiyordu bu zatın.

Hama şehrinde yaşayıp Halep'te vefat eden "Ahmet Hamamî" hazretleri, bir gün evden çıkıp, zamanın sultanına gitti. Ve emr-i ma'rufta bulundu kendisine. Ancak sultan dinlemedi onu. İyi muamelede bulunmadı.

Horasan'da, Çeşt şehrinde yaşayıp orada vefat eden Ebu Ahmed Ebdal Çeştî hazretleri devrinde bir kişi ava çıkmıştı bir gün. Birkaç keklik avlayıp dönerken kendi kendine, "Ben bu keklikleri avladım ama yemek caiz mi acaba?" diye düşündü.

Tabiinin büyüklerinden ve Irak'ta vefat eden Ebu Abdurrahman Sülemî hazretleri, bir gün bir talebesiyle sokakta giderken, insanlardan bazısına selam veriyor, bazısına vermiyordu. Bu hal, dikkatini çekti o talebenin. Kendi kendine, "Neden böyle yapıyor?" diye geçirdi içinden.

Evliyanın büyüklerinden ve Tus şehrinde vefat eden Ebu Abdullah Turuğbadî hazretleri, bir gün topladı çocuklarını.

Evliyanın büyüklerinden ve Tus şehrinde vefat eden Ebu Abdullah Sübeyhî hazretleri, bir sene "Nafile hac"a niyetlenmişti. Ancak hanımı hamileydi. Bir gün, burnuna "Et kokusu" geldi bu kadıncağızın. Ve bunu söyledi beyine:

Bağdat'ta yaşayan evliyanın büyüklerinden Ebu Abdullah Rodbarî hazretleri çok cömert bir zattı. O devirde maddi bir darlığa düşen herkes, ona koşar, ihtiyacı kadar parayı alıp ferahlardı.

Nişabur'da medfun bulunan büyük veli Ebu Abdullah el Mukrî hazretlerinin ömrü insanlara hizmetle geçmişti. Sonunda bir hastalığa yakalandı.

Şam'da yetişen velilerin büyüklerinden Ahmet bin İbrahim el Vasıtî hazretleri, deniz yolculuğuna çıkmıştı bir gün. Ancak büyük bir fırtına koptu denizde.

Yemen evliyasının büyüklerinden Ahmet bin İdris hazretleri zamanında bir sene müthiş bir kuraklık olmuştu o havalide. İnsanlar susuzluktan ıstıraba düşüp bu zata geldiler ve;

Mısır'da yetişen evliyanın büyüklerinden Ebu Abdullah Merrakuşî hazretleri zamanında, iki kişi kavgaya tutuşmuştu bir gün. Ancak biri güçlü kuvvetli, diğeri zayıftı. Güçlü olan, vurup yere yatırdı zayıfı. Ve belinden bıçağı çekip tam adama saplamak üzereydi ki, bu zat gördü onu ileriden.

Evliyanın büyüklerinden Ebu Abdullah Mehaî hazretleri, çok merhametli bir zat idi. Öyle ki, insanların günah işlediğini görünce ağlardı.

Hindistan'da yetişip Pani-püt şehrinde vefat eden Alaeddin bin Esat Lahorî hazretleri, bir gün bazı sevdikleriyle kabristana gitmişti. Kabir ziyareti sırasında bir ara gözlerini kapatıp bir müddet sonra açtı. Yanındakiler bunu farkedip hikmetini sorduklarında;

Fatih Sultan Mehmed Han devrinde yaşayıp Karaman-Lârende'de vefat eden Alaeddin Halvetî hazretlerinin evliya bir zat olduğunu işiten bir genç, kendisini görmek için düştü yollara.

Evliyanın büyüklerinden ve Tûr-i sîna'da vefat eden Ebu Abdullah Mağribî hazretleri, bir gün nasihat isteyen bir gence buyurdu ki: