İsa Karakaş

Engellilik, yaşlılık ya da değişik kronik hastalıklar, kaza, afet ve diğer nedenlerle birçok insan maalesef elden ayaktan düşmekte günlük ihtiyaçlarını karşılayamamaktadır. Bu durumda yaşamak ve günlük ihtiyaçlarını karşılamak için başkalarının refakati ve bakımına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu ihtiyaçların giderilmesi için belli bir gelir düzeyine sahip olmak gereklidir.

​Kıdem tazminatı işçiler için büyük bir öneme sahip bulunmaktadır. Keza bu tazminat işçi açısından bakıldığında; kimi zaman ev, araba hayali, kimi zaman çocukları için çeyiz parası, kimi zaman kendi iş yerini kurma parası, kimi zaman çocuğunun eğitim parası… özetle emeklilikten sonra en büyük güvencesi niteliğindedir. Bu nedenle gazetemize en çok yöneltilen suallerin başında kıdem tazminatı gelmektedir. Son dönemlerde okurlarımızın en çok merak ettiği sual, ne kadarlık süre sonra istifa edilmesi hâlinde tazminatı hak edilmesiyle alakalı…

​Fiziksel ya da psikolojik çeşitli engeli bulunan milyonlarca vatandaşımız bulunmaktadır. Engelliler istihdam açısından maalesef dezavantajlı gruplar arasında yer almakta olduklarından kendilerine uygun bir iş bulmakta zorlanmaktadır. Hâl böyle iken SGK primi ödeyerek SGK’dan emekli aylığı veya yardımı almaları imkânı bulunmamaktadır. Bu durumda yardıma muhtaç ve SGK’sı olmayan vatandaşlarımıza devlet belirli şartlarla karşılıksız maaş bağlamaktadır.

SGK’dan önce işçilerin-SSK, memurların-Emekli Sandığı, esnaf ve diğer bağımsız çalışanlar ise Bağ-Kur kanununa göre emeklilik maaşı bağlanmaktaydı. Dolayısıyla statü ve dönemlere göre emeklilik maaşları hesaplama esasları farklılık göstermektedir. 2008 yılı Ekim ayı başı itibarıyla yürürlüğe giren SGK (5510 sayılı) Kanun ile tüm sigortalılar için yeni bir sistem getirilmiştir. Bu sistem ilk defa 2008/Ekim ayı başından itibaren sigortalı olanlara uygulanmaktadır. Dolayısıyla Z Kuşağının emeklilik işlemleri de bu yeni sisteme göre yapılacaktır. Z Kuşağının geçmiş dönemlerdeki SSK, Emekli Sandığı ve Bağ-Kur kapsamında çalışmaları olmayacağından emeklilik aylıklarının hesaplanması daha yalın ve kolay olacaktır. Bu açıdan kendi kendilerine emeklilik planlamalarını uzman yardımı olmadan da yapabileceklerdir. Okuyucularımızın taleplerine binaen Z Kuşağına münhasıran emeklilik ile ilgili esaslara ilk defa bu yazımızda yer verilmiştir.

​Yurdun büyük kesimini kaplayan yoğun kar yağışı sebebiyle binlerce yol ulaşıma kapandı. Kapalı yollar ve ulaşımın aksamasıyla birlikte başta İstanbul olmak üzere çok sayıda ilde çalışanlar da işine gidemedi. Kar yağışının yanı sıra bir de İran kaynaklı doğalgaz kesintisi ile birlikte çok sayıda iş yeri de maalesef üretim kısıntısına gitmek zorunda kaldı.

Bu yazımızı, okurlarımızın en çok merak ettiği genel sağlık sigortası suallerinin cevaplanmasına ayırdık. İlk sual çeyiz yardımı alan kadınların sağlık yardımlarından faydalanıp faydalanmayacakları hususuyla alakalı.

İşyerini idare etmek işverenin inisiyatifinde olan haklardandır. Bu kapsamda işveren, talimat hakkına istinaden, iş sözleşmesinde ana hatlarıyla belirlenen iş görme ediminin, nerede, nasıl ve ne zaman hangi personel ile yapılacağını düzenler.

​Özellikle döviz kurunun artmasıyla birlikte çok sayıda okurumuz evde yabancı uyruklu hizmetli çalıştırmanın yerli çalışana göre maliyet hesabını yeniden yapmaya başladı. Diğer yandan evde hizmetli çalıştırmayı düşünen okurlarımız da karar vermeden önce bu yönde sualler yöneltmektedir.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Anayasal görevi olan sosyal güvenlik yükümlülüklerini yerine getirmesi ve sosyal güvenlik hizmetlerini ifa etmesi için öngörülen her türlü ödemeler ile yönetim giderlerini karşılamak üzere yasada belirtilen tüzel ve gerçek kişilerden prim almaktadır.

İş mevzuatımızda çalışma süreleri ve fazla mesai yapılmasıyla ilgili işçilerin bedensel ve ruhsal sıhhatlerinin korunmasına yönelik tahditler getirilmiştir. Çalışma sürelerinin sınırlarının aşılması hâlinde birtakım müeyyideler öngörülmüştür. Gazetemize çok sayıda gelen iletilerden maalesef bu sınırlamalarla ilgili uygulamada çok yanlışlar yapılmakta olduğu, fazla mesai ücretlerinin yanlış hesaplandığı, işçilerin fazla mesai alacaklarını kanıtlamada zorlandıkları ayrıca serbest zaman kullanma hakkından bihaber oldukları anlaşılmaktadır. Okuyucularımızdan bu konularda gelen suallere toplu cevap olacak şekilde bu yazımız kaleme alınmıştır...

İş Kanunumuzda çalışan anneleri rahatlatmak daha da önemlisi bebeğin sağlıklı büyümesi için süt izni düzenlemesine yer verilmiştir. Buna göre kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilmesi zorunlu bulunmaktadır. Diğer yandan SGK uygulamasında halk arasında "süt parası" olarak bilinen emzirme ödeneği uygulaması da bulunmaktadır. Emzirme ödeneği sadece kadınlara değil belirli şartlarda erkek sigortalılara da verilmektedir.

​Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) meselesinin 23. Yılı. Sosyal güvenlikle ilgili başka hiçbir mesele bu kadar uzun sürmemiştir.

İş Kanunu hükümleri gereğince işçilerin kıdem tazminatlarının yıllık miktarı en yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçememektedir.

​TBMM’ye “Devlet Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” adı altında yeni bir “Torba Kanun” intikal ettirildi.

​Devlet destek ve teşvikleri bütün işverenleri rahatlatan ve önemli ölçüde maliyet avantajı sağlayan unsurlardır. Bu teşviklerin önemli bir kısmı SGK aracılığıyla yürütülmektedir.

Albert Einstein, "Öğretmen ihmal edildiğinde, o ülke intihar ediyor demektir" sözüyle öğretmenlerin toplumun bugünü ve istikbali için ne kadar hayati ehemmiyete sahip olduğunu altını çizerek ortaya koymuştur. Gerçekten de son yıllarda baş döndürücü bir şekilde değişimin hatta değişimden de öte dönüşümün yaşandığı dijital çağda ülkemizin gelişmiş ülkeler arasında hak ettiği konuma gelebilmesi için öğretmenlerimizin donanımlı ve üstün niteliklere sahip olmasını zorunlu kılmaktadır. Bunun için de öğretmenlerimizin maddi kısıtlamalardan kurtarılmaları ve her türlü bilgi teknolojisine sahip olmaları gerektirmektedir. Zira dijital dönüşümün bir sonucu olarak bilgi teknolojileri hızla gelişmekte ve çağa damgasını vurmakta, çağımız; dijital çağ, bilgi ve iletişim çağı gibi isimlerle adlandırılmaktadır. Dünya bilgi toplumuna doğru yönelirken gelişmiş ülkelerin çoğu; teknoloji evrelerinin kısaltılması, hayat süresinin uzatılması, bilgi patlaması, küreselleşme, ahlâkî değerler ve iletişim teknolojisindeki değişme ve gelişmelerin zorlayıcılığı altında eğitim sistemlerinin yapısını, felsefesini, programlarını, eğitimin altyapısını ve öğretmenlerin nitelik ve statülerini yeniden gözden geçirmektedir.

​Ülkemizde iş yerlerinde çalışma süreleri, ücretler, iş sağlığı ve güvenliği, işçilerin refahı, çocuk ve gençlerin çalıştırılması, kayıt dışılık, işsizlik, istihdam ve iş gücü piyasası uygulamaları gibi çalışma şartlarına ve ortamına ilişkin tüm mevzuat hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili olarak araştırma, inceleme ve denetlemeyi de kapsayan ve devlet adına gerçekleştirilen teftiş faaliyetleri ile mevzuat ile verilen diğer teftiş faaliyetlerini İş Müfettişleri ifa etmektedir.

Bu senenin en sonuncu günü cumaya denk gelmektedir. Dolayısıyla 2021 yılının kalan bu son günlerini değerlendiren birçok açıdan kazançlı olmaktadır. Bunun için bu cuma gününün son mesai bitimine kadar hareket etmek lazım.

Bir iş yerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, herhangi bir kasıt ve kusuru olmaksızın işini kaybeden sigortalılara belirli şartlarla halk arasında “İşsizlik Maaşı” olarak bilinen İşsizlik Ödeneği verilmektedir. Yeni belirlenen asgari ücret muvacehesinde belirtilen bu ödenek 2022 yılında zamlı olarak ödenecektir. Bu nedenle yılbaşından önce hizmet akdi sona erenler bu zamdan faydalanamayacaktır.

​2022 yılında uygulanacak olan asgari ücret geçen yıla göre net olarak %50’den fazla artırılarak Resmî Gazete’de yayımlandı.