İsa Karakaş

​1 Ocak 2022 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek ve 31 Aralık 2022 tarihine kadar uygulanacak olan asgari ücret geçtiğimiz günlerde Resmî Gazete’de yayımlandı. Geçen yılda uygulanan asgari ücrete göre %50’den fazla artırılan bu asgari ücretin en çarpıcı farkı yüksek zam oranından ziyade gelir vergisi ve damga vergisinden muaf tutulması oldu.

Çalışan sigortalıların iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hâllerinde SGK tarafından yetkilendirilen hekim veya sağlık kurulu raporlarında verilen istirahat süresince geçici olarak çalışamadıkları hâllerde kendilerine halk arasında rapor parası olarak bilinen geçici iş göremezlik ödeneği verilmektedir.

Son zamanlarda gittikçe daha da artan enflasyon oranları ile döviz kurları gölgesinde milyonlarca çalışanın beklediği 2022 yılında uygulanacak olan asgari ücret resmen açıklandı.

​Devlet Memurları Kanununa bakıldığında memurların çalışma esaslarının, yükümlülük ve sorumluluklarının çok katı bir şekilde tanzim edildiği göze çarpmaktadır.

Emekli okuyucularımız, peş peşe gelen zamlarla birlikte bugünlerde gazetemize yoğun bir şekilde emeklilik intibakının ne zaman tamamlanacağını, bu konuyu gündeme getirmemizi talep etmektedir.

​Son yıllarda peş peşe çıkarılan “Torba Kanun”larla SGK prim ve diğer borçları yapılandırılmıştır. En son olarak bu yıl içerisinde çıkarılan “Torba Yasa” olarak bilinen “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun” ile öngörülen yapılandırma ve affına ilişkin başvurular ikinci uzatmadan sonra tamamen sona erdi.

Emeklilikte yaşı bekleyen çok sayıda okuyucumuz bu süre zarfından SGK’dan avans almalarının mümkün olup olmadığını sormaktadır. Hemen belirtelim SGK belirli hallerde avans vermektedir. Ancak emeklilikte yaşı bekleyenlere değil…

Aralık ayına girdiğimiz bu günlerde havalar iyice soğumaya başladı. Pandeminin sonuçları ve döviz kurlarındaki yüksek artışların da etkisiyle fahiş bir şekilde artan kömür, elektrik ve diğer enerji fiyatları özelikle yoksul vatandaşları zor durumda bıraktı. Bu hususlarda arayışa geçen vatandaşlar, devlet yardımlarının bulunup bulunmadığını sormaktadır.

Stajyer ve çırak olarak çalışmış olanların emeklilik konusundaki yakınmalarını daha önceden de müteaddit kez kamuoyunun gündemine getirmiştim.

Başta Almanya ve diğer Avrupa ülkeleri olmak üzere yurt dışında milyonlarca gurbetçi bulunmaktadır. Gurbetçilerin ülkemizden emekli olma şartları sosyal güvenlik mevzuatımızda özel olarak düzenlenmiştir. Buna göre emeklilik aylık bağlanabilmesi için; yurda kesin dönülmüş, tahakkuk ettirilen borcun tamamının ödenmiş, sosyal güvenlik kanunlarına göre aylığa hak kazanılmış ve SGK’ya yazılı başvuruda bulunulmuş olması gerekmektedir.

​Esnaf, sanatkâr, şirket ortağı, iş yeri sahibi ile diğer Bağ-Kur kapsamına giren kişiler açısından özellikle 2000 yılı öncesinde Bağ-Kur kaydının bulunması ve prim ödenmiş olması emeklilikte büyük öneme sahip bulunmaktadır.

Hükûmetin öncelikli konusu 1 Aralık’ta başlayacak ve bu ayın sonlarına doğru ilan edilecek 2022 yılı asgari ücretin çalışanları ve kamuoyunu tatmin edecek seviyede belirlenmesi teşkil etmektedir.

Sosyal Güvenlik Kurumu, emeklilik talebinde bulunan SSK (4/1-a), Bağ-Kur (4/1-b) ve Emekli Sandığı (4/1-c) sigortalılarının talep tarihi itibarıyla gerekli aylık bağlama şartlarının tamamını yerine getirip getirmediklerine bakarak aylık bağlama işlemlerini ifa etmektedir.

İşverenler, 50 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör iş yerlerinde %3 engelli, kamu iş yerlerinde ise %4 engelli ve %2 eski hükümlü işçiyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlü bulunmaktadır.

Çalışanların bakıma muhtaç yakınlarına refakat etmeleri için refakat izni hakları bulunmaktadır. Bu izin açısından bakıldığında devlet memurlarının işçilerden daha şanslı oldukları görülmektedir. Keza işçilerin refakat izinleri son derece dar kapsamlı olarak düzenlenmiştir.

SGK, sigortalılara, sigortalıların eş, çocuk ile anne ve babalarına değişik adlarla emekli maaşları, aylık, gelir ve çeşitli diğer ödemeler yapmaktadır.

Ek Gösterge Sistemi, memurların hem çalışırken aldıkları maaşta hem de emekliliklerinde maaşın ve özellikle de emeklilik ikramiyesinin miktarının belirlenmesinde önemli bir unsurdur.

Asgari; Arapça bir kelime olup en az, minimum, en düşük anlamlarına gelmektedir. Asgari ücret de işçilere ödenen en düşük ücreti ifade etmektedir. Bu ücretin uygulaması, iş sözleşmesi ile çalışan ve 4857 sayılı İş Kanununun kapsamında olan veya olmayan, her türlü işçinin çalıştığı bütün iş kollarını kapsamaktadır.

Yurt dışında yaşayan 6 milyonu aşkın vatandaşımızın yaklaşık 5,5 milyonu Batı Avrupa ülkelerine yerleşmiş bulunmaktadır. Türkiye’ye kesin dönüş yapmış olan 3 milyon kadar insanımızla birlikte düşünüldüğünde yaklaşık 9 milyonluk bir kitleyi ilgilendiren SGK’nın yurt dışı borçlanması uygulaması bulunmaktadır.

Geçen yıl sonu itibarıyla kesinleşen rakamlardan en çok hangi hastalıklardan dolayı malulen erken emekli olanlar belli oldu. Malulen emeklilik, SGK uygulamasında en kolay ve en erken emeklilik sağlayan emeklilik çeşitlerinin başında gelmektedir.