İsa Karakaş

2022 yılına az bir zaman kaldı. Yılbaşından sonra yeniden değerlemeye bağlı olarak birçok hizmet ve yükümlülüğün maliyeti artmaktadır. SGK’da ise prim, idari para cezası ile hizmet borçlanmaları cari asgari ücrete endekslenmiştir. Hâl böyle olunca yılbaşından önce hizmet borçlanması yapanlar yılbaşından sonra asgari ücrette yapılan artışı oranında daha ucuz maliyetle bu işi haletmiş olmaktadır.

Memur ve diğer kamu görevlilerinin emeklilik (yaşlılık) aylığı bağlanması için gereken genel şartlara önceki yazılarımızda yer vermiştik. Bu yazımızda 4/1-c kapsamında sigortalı sayılan bazı kamu görevlilerine emeklilik (yaşlılık) aylığı bağlanması bakımından öngörülen özel şartları izah edeceğiz.

Bugün EYT denilince artık duymayan kimse kalmamıştır. 1999 yılından beri devam eden bir mağduriyet öyküsü. Hemen hemen her ailede bir EYT’li öyküsü bulunmaktadır.

Pandemi tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de en çok yoksul kesim ve çalışanları etkilemiştir. Döviz kuruna bağlı olarak dalgalanmalar ve enflasyon sabit maaşlıların ücretlerinde erozyona sebep olmaktadır.

İş Kanunu’nda işçinin keyfî olarak işten çıkarılmaması, işten çıkarmalarda ölçülü davranılması gibi temel kaidelerin hâkim olduğu görülmektedir. Bununla birlikte haklı veya geçerli sebeplerin ortaya çıkması hâlinde işverenin iş sözleşmesini feshetme hakkı da bulunmaktadır.

SGK’dan dul aylığı bağlanması şartları son derece basit tutulmuştur. Diğer yandan dul aylığı ölen eşin sigortalılık statüsüne göre değişiklik göstermektedir. Dul kalan eşe aylık bağlanması için muhtaçlık şartı aranmamaktadır. Dul aylığı, dul kalan hem kadın hem de erkeklere ödenmektedir.

İşverenlerin işe aldıkları çalışanları SGK’ya bildirmeleri yasal bir zorunluluktur. Çalışanların sadece bildirilmiş olmaları da yeterli değildir. Ayrıca SGK prim matrahı olan kazançlarının ve prim ödeme gün sayılarının da her ay yasal sürede Kuruma bildirmesi gerekmektedir.

Çıraklık ve stajyerlik uygulaması üretim sektöründe yer alan işletmelerin olduğu kadar ülke ekonomisi açısından da büyük ehemmiyet arz etmektedir

Hastalığı ya da engelliliği nedeniyle çalışamayacak hâlde bulunan sigortalıların emeklilik için gereken “Yaş” şartını beklemeden emekli olmalarının yolu “malulen emeklilik”tir.

Yargıya intikal eden olayda davacı işçi, askerlik görevini ifa etmek ve askerlik bitiminde tekrar işe başlamak üzere işyerinden ayrılmak istemiştir.

Devlet memurlarının hastalık izinleri işçilerden tamamen farklıdır. İşçiler hastalanmaları hâlinde şartları varsa SGK’dan geçici iş göremezlik ödeneğine hak kazanmaktadır. Memurların ise SGK’dan ödenek almaları söz konusu değildir.

Ülkemizde 30 ve üzeri işçinin çalıştırıldığı iş yerlerinde istihdam edilen işçiler 1999 yılında çıkarılan yasa ile iş güvencesi kapsamındadır. İş güvencesi uygulamasında önemli detaylar bulunmaktadır. Bu detaylardan haberdar olmayan işçiler hak kaybına uğramaktadır. İş güvencesi kapsamında işe başlamaya ilişkin okuyucularımızdan gelen sualler çerçevesinde bu yazımızda cevap niteliğinde konunun püf noktalarına yer verilmiştir.

Kayıt dışı istihdam, çalışanların sadece SGK’ya bildirilmemesi şeklinde ortaya çıkmamaktadır. Çalışanların ücret veya gün sayılarının eksik bildirilmesi şeklinde de ortaya çıkmaktadır.

Çeşitli sebeplerle kadın veya erkekler bazen normal yaşlanma sürecinden daha erken yaşlanmaktadır. Bu durum hiçbir insanın istemediği bir hâl olmakla birlikte SGK uygulamasında bu kişilere daha erken yaşta ve daha az primle emekli olmaları yönünde düzenlemeler bulunmaktadır.

Çeşitli hastalık ve engellilik durumu bulunan çok sayıda okuyucumuz nasıl erken emekli olacağına ilişkin sualler yöneltmektedir.

“Torba Yasa” olarak bilinen “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun” ile öngörülen yapılandırma ve affında yarın son gündür.

Kıdem tazminatı, tüm çalışan işçilerin gelecek hayallerini süsleyen en büyük güvencesi niteliğindedir. Hâl böyle olunca çalışanlar, emeklilikten sonra en çok bu tazminatla ilgili sualler yöneltmektedir.

Daha erken emeklilik açısından hizmet borçlanmalarının, bazı durumlarda eksik prim gün sayılarının geriye doğru hemen doldurularak emekli olunması, bazı durumlarda emeklilik için gereken yaş şartını 1-2 yaş öne çekerek daha erken yaşta emekli olmak için avantaj sağlamaktadır.

Memurların emeklilik tarihleri hizmetlerin geçtiği dönemlere göre belirlenmektedir.