İsa Karakaş

"Torba Yasa" olarak bilinen “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile öngörülen yapılandırma ve affı gündeme düştüğü andan itibaren sıcağı sıcağına tüm yönleriyle siz değerli okurlarımıza aktardık.

Mevcut uygulamada kısa çalışmadan faydalanmak için 30/6/2020 tarihinden önce bu uygulamaya başvurmuş ve faydalanmış olma şartı aranıyordu. 17 Kasım 2020 tarihinde yürürlüğe konan "Torba Kanun"la yapılan değişiklikle bu tarihten önce başvurmamış iş yerleri de artık pandemi nedeniyle işçilerini kısa çalışma ödeneğinden yararlandırabilmek için başvuruda bulunabileceklerdir.

Sosyal güvenlikte çeyrek asrı aşan mesleki ve akademik tecrübemizle ilkleri, yenilikleri ve uygulamaları her zaman olduğu gibi en güvenilir bir şekilde tüm Türkiye’ye aktarmaya devam ediyoruz...

Başta SGK ve maliye borçları olmak üzere kamu alacaklarını yapılandıran kanun olarak bilinen "Torba Kanun", “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” adı altında 17.11.2020 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu kanunda SGK borç yapılandırması ile getirilen avantaj ve fırsatları tüm yönleriyle bu köşemizde çeyrek asırlık tecrübemizle kaleme almıştık.

Covid-19’un muhtemel etkileri dikkate alınarak "dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebep" kapsamında kısa çalışma uygulaması Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından açıklanan ekonomik destek paketi ile 26 Mart'ta başlatılmıştı. İş-Kur tarafından uygulanmakta olan kısa çalışma, pandemi süresince hem işveren hem çalışanlar için hayati rol oynadı.

Kamuoyunda "Torba Yasa" olarak bilinen “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile neredeyse tüm SGK alacakları ile ilgili kanunlar gereği SGK tarafından takip edilen alacaklar yapılandırılmaktadır. Ancak sadece borçların yapılandırılması yeterli değildir. Keza yapılandırma yapıldıktan sonra şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde bu hakkın kaybı bile söz konusu olabilecektir.

Kamuoyunda "Torba Yasa" olarak bilinen “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 31.10.2020 tarihi itibarıyla mevcut prim borcu bulunup da bu prim borcunu ödemeyen Bağ-Kur (4/1-b) kapsamında sigortalı sayılanların borçlu oldukları döneme ait sigortalılıkları durdurulup silinecektir. Okuyucularımız silinen bu sigortalılıkların daha sonra ödeme yapılması hâlinde yeniden kazanıp kazanamayacaklarını sormaktadır. Tüm okuyucularımıza toplu cevap olmak üzere bu yazımızı kaleme aldık.

İşsizler, kaçak sigortalı çalışanlar, hiçbir işte çalışmayanlar, üniversite mezunu işsizler, sigortasız tarım işçileri, ev hizmetlerinde çalışmayanlar ile hiçbir sigortalılığı bulunmayıp sağlık harcamalarını kendi cebinden karşılayanlar ile diğer tüm sosyal güvenliği olmayan vatandaşlar, 01 Ocak 2012 tarihinden itibaren gelir testi ve genel sağlık sigortası kapsamına alınmıştı.

Kamuoyunda "Torba Yasa" olarak bilinen “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. SGK, 4/b (Bağ-Kur) sigortalıları ile primlerini kendi ödeyenlerin e-Devlet üzerinden, borçlarını yapılandırmasının önünü açtı.

Kamuoyunda başta SGK ve Maliye borçları olmak üzere kamu alacaklarını yapılandıran kanun olarak bilinen "Torba Kanun"da, sadece borç affı ve yapılandırmasına ilişkin hükümler yer almıyor, bu kanun ile birlikte aynı zamanda başta Bağ-Kur’lular olmak üzere diğer sigortalılar ve işverenlere yönelik önemli düzenlemeler de içermektedir. Torba Kanun, “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” adı altında TBMM’de kabul edilmesinin ardından nihayet 17.11.2020 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu kanunda özellikle Bağ-Kur’lulara yönelik düzenlemeler dikkati çekmektedir.

İş-Kur tarafından uygulanmakta olan kısa çalışma, pandemi süresince hem işveren hem çalışanlar için hayati rol oynadı. Keza bu uygulama sayesinde işverenler, yıllarca eğitip emek verdikleri tecrübeli çalışanlarını iş yerine bağlı tutma avantajını elde etmiştir. Çalışanlar da bu dönemde en azından bir nebze de olsa geçimlerini sürdürmede rahat bir nefes alarak işlerini kaybetme korkusunu gidermiş oldu.

Kamuoyunda “Torba Yasa” olarak bilinen “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile getirilen yenilik ve değişiklikleri çeyrek asrı aşkın SGK sosyal güvenlik uygulama ve tecrübemizle siz değerli okuyucularımıza yine ilk defa buradan açıklamaya devam ediyoruz.

Kamuoyunda “Torba Yasa” olarak bilinen “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasi ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” nihayet TBMM’de kabul edildi.

Yaşlılık ya da değişik kronik hastalıklar, kaza, afet ve diğer nedenlerle birçok insan maalesef elden ayaktan düşmekte günlük ihtiyaçlarını karşılayamamaktadır. Bu durumda yaşamak ve günlük ihtiyaçlarını karşılamak için başkalarının refakati ve bakımına ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak bakım hizmetleri belli bir gelire sahip olmayı gerektirmektedir.

Sonradan yapılan ilavelerle hemen hemen toplumun tamamını ilgilendirecek hâle gelen "Torba Kanun" hâlen TBMM’de görüşülmektedir. Hâl böyle iken okuyucularımız bu yasa teklifi ile yakından ilgilenmekte ve son durumu merak etmektedir. Biz de okuyucularımızı bu konudaki en son gelişmelerden bilgilendirmeye devam ediyoruz.

Ekim ayında TBMM’ye intikal ettirilen “Torba Kanun” hâlen TBMM’de görüşülmektedir. Bu kanun teklifi, sonradan yapılan ilavelerle hemen hemen toplumun tamamını ilgilendirecek hâle gelmiştir.

İşsizlik, çok yönlü sonuçlar doğurmaktadır. İşsiz birey her şeyden önce kendisinin ve ailesinin temel ihtiyaçlarını karşılayacak en düşük gelirden bile yoksun kalmaktadır. Ayrıca işsizliğin getirdiği gelecek endişesi, aile huzurunun bozulması, umutsuzluk, depresyon, psikolojik bunalım ve çöküntüler de büyük problemlere yol açmaktadır.

Kısa çalışma, genel olarak ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle iş yerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik şartı aranmaksızın iş yerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az 4 hafta süreyle durdurulması hâllerinde, iş yerinde 3 ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır. Buna karşın pandemi nedeniyle kısa çalışma, belirtilen şartlardan farklı şekilde ve sürelerde uygulamaya konularak özelikle istihdam üzerindeki etkilerinin azaltılması amaçlanmıştır.

İşveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, iş yerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır. İşverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verilmesi hâlinde işçinin işe iadesi söz konusu olabilmektedir.

Çalışanların iş kazasına veya meslek hastalığına uğraması ya da hastalanması hâllerinde SGK geçici iş göremezlik ödeneği veya sürekli iş göremezlik geliri bağlamaktadır. Ödenek ödenen bu sürelerde sigortalıların "müdavi hekim" tarafından bildirilen tedbirlere ve yapılan tavsiyelere uyması zorunlu bulunmaktadır. Aksi takdirde SGK bu ödenekleri eksilmekte ya da kesmektedir.