İsa Karakaş

Ev hizmetlerinde yabancı uyruklu işçi çalıştırmada Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile SGK Türk vatandaşlarına göre farklı bazı kriterler aramaktadır.

Maliye uygulamasında, kesilen cezalarla ilgili SGK’dan farklı olarak birtakım kolaylıklar bulunmaktadır.

İş Kanununun uygulandığı 30 veya daha fazla işçi çalıştırılan iş yerlerinde en az 6 aylık kıdemi bulunan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesinin geçerli sebep gösterilmeden veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı iş mahkemesince veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verilmesi hâlinde; işçiyi başvurusu hâlinde bir ay içinde işe başlatmayan işverence işçiye (mahkeme veya özel hakemce belirlenen) en az 4, en çok 8 aylık ücreti tutarındaki tazminat ödenmektedir.

Birçok işveren hâlen farkında değil. Ancak hâlen yürürlükte bulunan Kimlik Bildirme Kanunu gereğince özel veya resmî, her türlü konaklama, dinlenme bakım ve tedavi tesisleri ve iş yerleri ile konutlarda geçici veya sürekli olarak kalanlar, oturanlar, çalışanlar ve ayrılanlar ile araç kiralayan gerçek ve tüzel kişilerin kimliklerinin tespiti ve bildirilmesi zorunlu bulunmaktadır. Gerekli bildirimlerinin yapılmaması hâlinde her yıl artan cezalar uygulanmaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü’nün pandemi olarak ilan ettiği yeni koronavirüs küresel salgını maalesef tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de azalmak yerine artış göstermektedir. Hâl böyle iken devletin tüm kurumları kendilerine düşen tedbirleri almaya devam etmektedir.

SGK aracılığıyla yürütülen istihdam teşvik ve desteklerine 1 Ağustos 2020 tarihinden geçerli olmak üzere yeni bir destek daha geldi.

Kıdem tazminatı, işçiler için en az emekli olmak kadar hayati öneme sahip bulunmaktadır. Her yıl 12 ay çalışan işçinin bir bakıma her yıl işverende emanet kalan 13. aylığı gibidir kıdem tazminatı. Ancak, işçinin kıdem tazminatına kavuşması belirli şartlara bağlanmış bulunmaktadır. Bu nedenle gerekli şartları yerine getirmeden istifa edip işten ayrılması hâlinde bu tazminat hakkını riske etmesi söz konusu olmaktadır. Genel olarak her işçi kıdem tazminatına hak kazanmaktadır.

Muhtasar Beyanname ile Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin birleştirilmesi ile oluşturulan Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi en geç bugüne (26 Ağustos 2020 tarihine) kadar yapılacak beyanlar ile ülke genelinde uygulamaya açılmıştır. Buna karşın özellikle apartman yönetimleri ile evde hizmetli çalıştıran çok sayıda kişi bunun farkında değil. Oysaki uygulama kapsamında bulunup da söz konusu beyannameyi yasal sürede göndermeyenleri ağır idari para cezaları beklemektedir.

Yeni tip koronavirüs (COVID-19) tüm dünyada olduğu gibi maalesef ülkemizde de hız kesmiyor. Devletimizin almış olduğu birçok tedbirlere rağmen sosyal mesafenin tamamen göz ardı edildiği özelikle düğün, sünnet, taziye ve asker uğurlamaları ile diğer toplu etkinlikler nedeniyle bir türlü pozitif vaka sayısı istenen rakamların altına düşürülememektedir.

Yeni tip koronavirüsün (COVID-19) ülkemizde de görülmesi üzerine diğer ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de tüm kurumlarımız kendi alanları ile ilgili önleyici ve koruyucu tedbirler almış ve almaya devam etmektedir.

Malulen emeklilik sadece SSK’lılar için geçerli değildir. Bağ-Kur (4/1-b) sigortalıları da öngörülen şartları yerine getirmeleri hâlinde hangi yaşta olursa olsun hemen emekli olabilirler.

Küresel pandemi nedeniyle berber, marangoz, manav, tamirci, bakkal ile kahvehane işleticisi… gibi çok sayıda esnaf zor duruma düşmüştür. Özellikle erkek berberlerinin işleri daha da zorlaşmıştır. Haziran ayı başında yeni normale dönüş olmakla birlikte müşterilerinin çoğunu yitirmiş durumda bulunmaktadır. Zira hanımlar o kadar işin içinde bir de erkek berberliği mesleğine de el attı.

Koronavirüsün neden olduğu küresel pandemi ile bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de ekonomik ve sosyal tesirlerinin hafifletilmesi için önlemler alınmaktadır. Bu süreçte istihdamın korunması ve çalışanların desteklenmesi hayati öneme sahip bulunmaktadır.

Part-time çalışanlar ay içinde 30 günden az çalıştıklarından emeklilik için gereken prim gün sayıları da eksik kalmaktadır. Bu durum daha geç emekli olmalarına neden olabileceği gibi birçok SGK yardımlarından da mahrum kalmalarına neden olabilmektedir. Part-time (kısmi süreli) çalışanlar bu eksik günlerine ilişkin boşlukları geriye dönük hizmet borçlanması ile tamamlamaları mümkün bulunmaktadır. Kısmi süreli çalışanların hizmet borçlanmaları bu yazımızda irdelenmiştir.

Vergi kanunlarına göre maliyenin ilgili birimlerine verilen muhtasar beyanname ile her ay SGK’ya verilen aylık prim ve hizmet belgeleri, ‘Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi’ adı altında tek bir belgede birleştirilerek Türkiye genelinde 01.07.2020 tarihinden itibaren uygulamasına geçilmiştir. Temmuz dönemine ilişkin bildirimler 26.08.2020 tarihine kadar yapılması gerekmektedir.

İş yeri işlemlerinde kolaylık sağlamak, kayıt dışı istihdamla çapraz mücadele ve istihdam üzerindeki formalitelerin azaltılması amacıyla vergi kanunlarına göre maliyenin ilgili birimlerine verilen muhtasar beyanname ile her ay SGK’ya verilen aylık prim ve hizmet belgeleri, ‘Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi’ adı altında tek bir belgede birleştirilerek seçilen illerde kademeli olarak uygulanmaya başlamıştır.

SGK’dan malullük, emeklilik (yaşlılık) ve ölüm sigortalarına prim ödeyenlerin, sigorta kollarından yapılması gereken yardımlara hak kazanıp kazanmadıklarının tespitinde, sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı ve yaş faktörlerine bakılmaktadır.

Ülkemizin imzalamış bulunduğu ve bugün hâlen yürürlükte bulunan 31 sosyal güvenlik sözleşmesi/anlaşması bulunmaktadır. Bu sözleşmelerden 19 tanesi sağlık uygulamalarını da kapsamaktadır. Ülkemiz açısından sağlık uygulamalarında Almanya, Belçika, Karadağ, Macaristan, İtalya ve Tunus sözleşmeleri 4/1-a (SSK) 4/1-b (Bağ-Kur) ve 4/1-c (Emekli Sandığı) sigortalılarını geriye kalan diğer sözleşmeler ise sadece 4/1-a (SSK) sigortalılarını kapsamaktadır.

Bugün koronavirüs salgını günlerinde sevinçle kutlamakta olduğumuz Kurban Bayramı’nın ikinci günündeyiz... Yasal düzenlemeler gereğince arife günü perşembe günü saat 13.00’te başladı. Arife günü ile birlikte toplamda dört buçuk günlük Kurban Bayramı günleri özel ve kamu kesimi dâhil olmak üzere tüm çalışan işçiler açısından da aynı zamanda resmî tatildir.

Devlet memurlarına ilgili mevzuat uyarınca ücretli ve ücretsiz değişik izinler kullandırılmaktadır. Bu izinlerden biri de memurların talebine bağlı olarak kullanılabilen doğuma bağlı aylıksız iznidir.