İsa Karakaş

​Annelik, sadece insanlarda değil tüm canlılarda olağanüstü karşılıksız-şartsız sevgi ve fedakârlık timsalidir. Anne ilk öğretmendir. Baş tacıdır… Velhasılıkelam, anneler için hangi övgüler söylense kelimeler kifayetsiz kalacaktır.

​İlk defa geçen yıl emeklilere verilmeye başlanan bayram ikramiyeleri bu yıl da Ramazan Bayramı öncesi 31/05/2019 tarihinde emeklilerin hesaplarına yatırılacaktır. Ancak gazetemize gelen çok sayıda e-Maillerden bu konuda kafaların hâlen karışık olduğu anlaşılmaktadır.

TBMM’de yasama faaliyetlerinin başlaması ile birlikte çalışanlara yenilik ve avantajlar öngören düzenlemeleri değerli okuyucularımızla paylaşmaya devam ediyoruz... Bu yazımızda yıpranma hakkı ile ilgili TBMM’de yer alan kanun teklifini değerlendireceğiz...

​Daha önceki yazılarımızda da belirttiğimiz üzere SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı kapsamında çalışmakta iken (08.09.1999 tarihinde) sonradan getirilen kademeli “Yaş” şartının engel olarak konulması nedeniyle hâlen emekli olamayanlar “Emeklilikte Yaş Engeline Maruz Bırakılanlar” kitlesini oluşturmaktadır.

Daha önceki yazılarımızda da belirttiğimiz üzere SGK, sigortalılarına birçok değişik yardımlarda bulunmaktadır. Ancak çalışanlar bu yardımların farkında bile değil.

31 Mart 2019 Mahallî İdareler Seçiminin ardından TBMM yasama faaliyetlerine yeniden başladı. Dolayısıyla TBMM’ye gerek iktidar partisinden gerekse muhalefet partilerinden birçok kanun teklifi gelmeye başladı.

Devlet, herhangi bir sigorta primi ödemesine gerek kalmadan engellilerden yaşlılara kadar toplumun hemen hemen tüm kesimlerinde bulunan muhtaç vatandaşlara çok çeşitli sosyal yardımlar yapmaktadır.

​Sigortasız işçi çalıştırmanın en yaygın görülen şekli işçilerin tamamen SGK’ya bildirilmemesidir. Kaçak sigortalılık olarak bilinen bu durumun yanı sıra işçilerin kayıtlı ve sigortalı olmalarına rağmen ücretlerinin ve çalışma gün sayılarının eksik gösterildiği durumlar da bulunmaktadır.

​SGK’dan önce çalışanların statüsüne göre kurulan sosyal güvenlik kurumları (işçilerin-SSK, memurların-Emekli Sandığı, esnaf ve diğer bağımsız çalışanların Bağ-Kur, banka ve meslek odaları çalışanları) “Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı”na devredilerek ortadan kaldırılmıştır.

SGK, çalışanlara, ölümleri hâlinde ise eş, çocuk ile anne ve babalarına emekli maaşı bağlamaktadır. Bağlanan emekli maaşlarının miktarı ise belirli faktörelere göre değişkenlik göstermektedir.

SGK, sigortalılara, sigortalıların eş, çocuk ile anne ve babalarına değişik adlarla emekli maaşları, aylık, gelir ve çeşitli ödemeler yapmaktadır.

SGK uygulamasında en kolay ve en erken emekliliklerin başında malulen emeklilik gelmektedir. Çünkü normal emeklilikte yaş şartı ve belirli bir süre prim ile sigortalılık şartları varken malulen emeklilikte bu şartlar son derece daha basit ve azdır. Hatta yaş şartı bile yoktur.

​Sosyal Güvenlik Kurumu, tüm işçiler, esnaf ve sanatkârlar, şirket ortakları, iş yeri sahipleri, memurlar ve sözleşmeliler, 18 yaşından küçük tüm çocuklar, 65 yaş aylığı alanlar, gaziler, harp malullüğü aylığı alanlar, yeşil kartlılar, ülkemizde çalışan ve okuyan yabancılar ile diğer kişilerle birlikte neredeyse toplumun tamamına sağlık hizmeti vermektedir.

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından e-Devlet kapısı üzerinden ilk defa istirahat (rapor) parası işlemleri ile ilgili “4A/4B İş Göremezlik Ödemesi Görme”, SSK’lıların sigortalı çalışmalarını görebileceği “4A Hizmet Dökümü” ve sigortalı olup olmadıklarını görebilecekleri “4A Sigortalı Tescil Kaydı Tespiti” olmak üzere Kasım 2010 tarihinde üç adet uygulama ile hizmet verilmeye başlanmıştır.

​Sosyal Güvenlik Kurumu, tüm vatandaşlarımıza doğumdan ölüme kadar başta emeklilik olmak üzere birçok hizmet sunmaktadır. 2018 yılının Aralık ayı sonu itibarıyla SGK’dan emekli aylığı bağlananların sayısı toplam 12 milyon 613 bin kişiyi aştı.

SGK’da bugün itibarıyla sadece 365 müfettiş denetim yapmaktadır. SGK müfettişleri kayıt dışı istihdamı önlemek, sosyal sigorta suistimalleri ile mücadele etmek, sağlık kuruluş ve tesislerine yönelik genel ve SUT denetimleri, işin yürütümü açısından gerekli olan asgarî işçilik tutarını tespit etmek ve iş kazası olayları ile meslek hastalığı incelemelerini yapmak, sahtecilik olaylarını önlemek, kurum üniteleri ve personel denetimi…

​Gittikçe yaygınlaşan bir çalışma türü olan part-time (kısmi süreli) çalışma hâlinde yapılacak olan SGK işlemleri tam süreli çalışmaya göre önemli farklılık arz etmektedir.

Yarın 23 Nisan, Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramıdır. Ancak 23 Nisan'da sadece çocuklar değil aynı zamanda çalışan işçiler de sevinecek. Ardından sırasıyla 1 Mayıs İşçi ve Emekçiler Bayramı, 19 Mayıs günü, Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı ve Ramazan Bayramı ile diğer ulusal bayram ve genel tatiller izleyecek...

İşveren ve çalışan okurlarımızdan SGK’ya ödenen başta sigorta primleri olmak üzere, gecikme zammı, idari para cezaları ile diğer alacakların iadesinin mümkün olup olmadığı sorulmaktadır.

​SGK, çalışanların statüsü, tabi oldukları kanunlar, geçici ve sürekli hastalıkları, iş yerinde ve iş yeri dışında maruz kaldıkları kaza ve hastalıklar, engellilik ve malullük derece ve durumlarına göre çok değişik şartlarla gelir ve aylıklar bağlamaktadır.