İsmail Kapan

Son birkaç günden beri, dünya kamuoyunda, İsrail'in Filistin Lideri Yasir Arafat hakkında aldığı yeni kararlar tartışılıyor...

Doğrusunu isterseniz, hem orta öğretim hem de yüksek öğretim kurumlarında okuyan çocuğu bulunanlar neredeyse hiç tatil yapmadılar.

Resmi ifadelerde ismi hep "HAREKÂT" olarak geçti. Ama harekâtın asıl niteliği "İHTİLAL" olduğu için daha çok bu tabirle anıldı. Üzerinden 23 yıl geçti. İhtilalin önde gelen komutanlarından bir kısmı bugün hayatta bile değil.

Bugün 11 Eylül. "Bin yılın terör saldırısı..." denilen, New York'taki dünya Ticaret Merkezine ait ikiz kulelere iki yolcu uçağının çarpıp yıktığı ve resmi rakamlara göre üç bin civarında insanın hayatını kaybettiği o meş'um olay üzerinden tam iki yıl geçti.

Yukarıdaki başlık, "adam gibi adam" sözünden mülhem. Herhangi bir yanlış anlaşılmaya, yerli yersiz alınganlığa meydan vermemek için, (adam gibi vali) yahut (hem vali hem adam olmak) deyimlerini başlığa çıkarmadık.

Yargıtay Başkanı Eraslan Özkaya'nın konuşması, beklediğimden çok daha yavan ve bayat çıktı!.. Dünkü yazımızda muhtemelen Özkaya'nın da daha önce söylenenleri tekrar edeceğini belirtirken, daha ziyade yargı sorunlarını kast etmiştik.

Sevgili okuyucularım yeniden merhaba... Yazılara ara verdiğimiz üç hafta boyunca, önemli olaylar cereyan etti. Sırası ve yeri geldikçe bunlardan bazılarını ele alıp yorumlamaya çalışacağım. İzninizle bugün, her yıl Ağustos ayında benzerleri tekrarlanan, emekliye ayrılan ve yeni görevleri devralan askerlerin konuşmalarına temas etmek istiyorum. Zira Ağustos ayı başındaki Yüksek Askeri Şura toplantısından sonra başlayan ve bütün ay boyunca devam eden bu konuşmaların dumanı henüz üzerinde tütüyor.

Türkiye Irak'a asker gönderme konusunda bir "devlet kararı" oluşturmaya çalışıyor. Dün bu maksatla iki önemli toplantıda konu müzakere edildi. Önce Çankaya Köşkü'nde Başbakan, Genelkurmay Başkanı ve Dışişleri Bakanının katıldığı toplantıda, Cumhurbaşkanının asker gönderme konusundaki çekincelerini ortadan kaldırma yolları arandı. Zira Cumhurbaşkanı başından beri asker gönderilmesi için uluslararası meşruiyyeti vazgeçilmez şart olarak görüyor. 1 Mart'taki tezkerenin Meclis'ten geçmemesinde Sezer'in bu şartı ileri sürmesinin büyük etkisi olmuştu... Ancak şimdi Irak'ta durum tamamen değişti. Hatta sadece Irak'ta değil, Ortadoğuda şartlar büsbütün değişti. Artık 1 Mart öncesine dönülmesi hayal!.. Durum böyle olunca uluslararası meşruiyyet kavramının muhtevası da değişti...

Meclis Yolsuzlukları Araştırma Komisyonu'nun tam binyüz sayfa tutan raporundan sadece bir cümle cımbızla çekilerek üzerinde akla ziyan polemik ve spekülasyonlar yapıldı!.. Böylesine sakat ve yanlış bir mantık, daha doğrusu mantıksızlık medyanın kurtulamadığı ya da kurtulmak istemediği bir hastalık. Pek çok önemli meselede, son derece sığ, laubali, genelde işi mecrasından saptırıcı ve tabii temelde kafa karıştırıcı bir yaklaşım bizim ülke medyasına mahsus kronik bir hastalık. Herhangi bir yazının veya konuşmanın başını-sonunu dikkate almadan, eski deyimle sözün sibak ve siyakını hesaba katmadan, her tarafa çekilebilecek şekilde ve mutlaka yanlış anlaşılacak biçimde, yalnızca bir veya iki cümle çekip çıkarılır ve üzerinde fırtına koparılmaya çalışılır. Maksat tahriktir, provokasyondur, ajitasyondur, şudur, budur... Ama öncelikle insanlara haksızlık, kamuoyuna saygısızlıktır!..

Daha birkaç gün önce (4 ve 6 Ağustos), Amerika'nın Hiroşima ve Nagazaki'ye attığı atom bombalarından hayatını kaybeden ikiyüz binden fazla insanın anısına toplantılar yapıldı, savaş aleyhtarı gösteriler düzenlendi, insanlığa karşı işlenen suçlar telin edildi...

Kişilerin özel hayatlarıyla, aile meseleleri ile ilgili olarak yazı yazmak adetim değildir. Bu konularda yazı yazılmasını da doğrusu hoş karşılamam. Bunun maddi-manevi pek çok sebebi vardır. Her şeyden evvel hukuk tahsili yapmış bir kişi olarak, insanların "özel" diye belirlenen kendilerine ait hususi dünyalarına müdahalede bulunmayı -gerekli şartların tahakkuk etmesi hali hariç- doğru bulmam. Daha ilkokul sıralarında bize öğretilen, 1961 Anayasasının 15. maddesi o gün bugündür hiç aklımdan çıkmaz: "ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİNE DOKUNULAMAZ". 1982 Anayasasında bu hüküm genişletildi ve 20. maddenin birinci fıkrası olarak şöyle ifade edildi: "Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz. Adli soruşturma ve kovuşturmanın gerektirdiği istisnalar saklıdır."

Peş peşe çıkartılan reform paketlerine rağmen, Türkiye'de demokrasinin tam olarak yerleşmesi ile, insan hak ve hürriyetlerinin güvence altına alınması, düşünceyi açıklama ve yaymanın önündeki engellerin kaldırılması noktasında, hâlâ daha yaygın tereddütler var... Acaba uyum paketlerinin muhtevası olan hükümler hayata hangi oranda geçirilebilecek? İçerde ve dışarda cevabı merak edilen soru bu. Acaba bütün düzenlemelere rağmen, adına ister uyum paketi, ister reform, isterse Kopenhag kriterleri denilsin, hepsi kağıt üstünde kalmaya devam edip, "Türkiye'nin kendine mahsus şartları" mı yine hüküm sürecek? Eğer böyle olursa, yine sınıfta kalacağımızı peşin peşin bilelim!..

Şimdiye kadar, her sene daha Ağustos ayı gelmeden Yüksek Askerî Şûra toplantısıyla ilgili olarak epeyce haber medyada yer alır ve muhtemel tayin ve terfilerle ilgili spekülasyonlar yapılırdı. Şûra kararları da, özellikle gazete sayfalarında normalden fazla genişlikte yer bulurdu... Bu sene durum biraz farklı gerçekleşti. Şûra ile ilgili olarak önceden yapılan haberlerin sayısında büyük azalma görüldüğü gibi, kararların açıklanması sırasında kullanılan sütun-santim sayısında da düşüş kaydedildi. Ama buna rağmen yine de, YAŞ kararları demokrasi ile yönetilen ülkelerde benzerine rastlanmayan büyüklükte medyayı meşgul etti! Ben şahsen meydana gelen değişikliği her şeye rağmen önemli bir ilerleme olarak telâkkî ediyorum...

Uç gün önce tatile giren TBMM'nin son üç haftada ortaya koyduğu çalışma temposu, 'Özal Dönemi'nden bu yana pek göremediğimiz türdendi. Meclis Başkanı Arınç'ın "Bir önceki döneme göre yüzde kırk daha fazla çalışma yapıldı..."

Şanssızlıklar Türkiye'nin yakasını bırakmıyor! Çarşamba günü, Bayrampaşa'da Türkiye'nin en büyük parkı hizmete açılırken, Başbakan'ın binmek istediği, daha doğrusu binerken düştüğü at, bu parkın ihtişamını engelledi. Başbakan'ın attan düşmesi şüphesiz çok önemli bir hadise. Ama medyanın olaya yaklaşımı daha çok magazinel oldu... Daha yeni yeni olayın ciddi taraflarına dikkat çeken, Başbakan'ın korunması ile ilk yardım hizmeti verilmesi veya programların güvenlik açısından gözden geçirilmesi vs. vs... Ancak olay günü ne bunlar hatırlandı ne de muhteşem parkın özellikleri...

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 22. döneminin birinci yasama yılında gösterdiği performans gerçekten takdire şayan... Meclis Başkanı Bülent Arınç'ın dün açıkladığına göre, bu dönemde Meclis 20 ve 21. dönemlere nazaran yüzde 40 daha fazla çalışma yapmış. 111 birleşimde, Meclise sunulmuş olan 390 kanun tasarısı ve 176 kanun teklifinden toplam 184 tanesi TBMM genel kurulunda kabul edilerek kanunlaşmış. Bu çalışmalar esnasındaki tutanak miktarı 27 bin 745 sayfa olmuş... Meclis'in bu dönemde yaptığı çalışmaların hacminden ziyade, çıkardığı kanunların muhtevası ve Türkiye'nin hem gelişmesi hem de demokratikleşmesi hususunda taşıdığı ehemmiyettir!

Avrupa Birliği normları ile uyum çerçevesinde, bugün Meclis Genel Kurulunda yedinci ve herhalde sonuncu paket gündeme geliyor. Ağırlıklı olarak Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği'nin yetki ve işleyişi hakkında değişiklikler getiren pakette, tüzel kişilere de dernek kurma hakkı tanınmasından, bazı fikir suçları hakkındaki ceza indirimine kadar önemli yenilikler var... Paket üzerinde yapılan tartışmalarda, zaman zaman bazı yorumcuların zorlama kokan yorumlarına rağmen, genel olarak olgunluk içinde ve en önemlisi oalrak da, daha önce yersiz ve gereksiz şekilde yapıldığı gibi bir sivil-asker ayrışması veya zıtlaşmasına mahâl verilmedi. Yalnızca bu yaklaşımı bile Türkiye için önemli bir değişim olarak görmek mümkün.

Son birkaç gündür, Türk Standartları Enstitüsü'nün kapıcılar ve bakkallar için belirlediği kıstaslar tartışılıyor. Tartışmanın da ötesinde zaman zaman tepkiler ortaya konuyor. Özellikle kapıcıların halkla ilişkiler konusunda donanımlı olmaları, sır saklamaları, Türkçeyi düzgün konuşabilmeleri vs. hususunda, kapıcılarla ilgili dayanışma örgütlerinden hayli sert tepkiler yükseldi... Öyle ya, kapıcı olarak istihdam edilen insanların en az üçte birinin hâlâ daha sosyal güvenceden mahrum olduğu bir ortamda, biraz da "kel başa şimşir tarak" kabilinden, kapıcıların pek çoğu için bugünkü şartlarda edinilmesi imkansız standart konulması ne manaya geliyordu?!

Dışişleri Bakanı Abdullah Gül'ün ABD ziyareti, iki ülke ilişkilerinin kritik seyir içinde bulunduğu ve her iki tarafın da çeşitli yönlerden sıkışık durumda bulunduğu bir zamana denk geldi. Gül'ün bu ülkeye gidişi öncesinde, birbirine taban tabana zıt yorumlar yapıldı ve bu ziyaretin iptal edilmesi, en azından tehir edilmesi gerektiği hususunda analizler yapıldı.

Türkiye'deki kafa karışıklığını gidermek için ne yapılabilir? Fikir diye orta yerde gezinen bir yığın yazı çizi içinde, gerçekten işe yarar olanı hangi kriterlerle bulup çıkaracağız? Kimin doğru söylediğini nasıl anlayacağız? Mesela bütçeyi dengede tutmak için lazım olan kaynağı ek taşıt vergisi koyarak bulan veya bulduğunu zanneden hükümet mi, yoksa bunu Anayasa mahkemesinde iptal ettiren muhalefet mi? Zaten pamuk ipliğine bağlı güvenin, bıçak sırtındaki dengenin her an kopuvermesi veya başaşağı olması endişesiyle yol almaya çalışan piyasanın ürkekliğini arttıran yap-bozlar, gerginlikler sun'i veya tabii krizler en çok kime zarar veriyor?