Prof. Dr. Çağrı Erhan

Ağustostan bu yana, Türkiye ile Yunanistan arasında Ege problemleriyle ilgili istikşafi görüşmelerin ne zaman başlayacağını tartışıyoruz.

ABD Başkanı Donald Trump’ın koltuğunu Joe Biden’a devretmesine altı hafta kala Türkiye’ye CAATSA yaptırımlarının uygulanması kararını imzaladığı haberleri geliyor.

Eş zamanlı olarak birçok çalışmanın testlerden başarıyla geçmesiyle birlikte, gelecek yılın ilk aylarından itibaren dünyanın birçok yerinde yüz milyonlarca insanın aşılanmaya başlayacağı umudu belirdi. Yaza doğru COVID-19 salgınının çoğu ülkede tamamen kontrol altına alınabileceği değerlendiriliyor. Salgın sonrasında uluslararası ilişkilerin parametrelerinde herhangi bir değişiklik olacak mı? Yoksa her şey eskisi gibi devam mı edecek?

10-11 Aralık’ta yapılacak Avrupa Birliği Zirvesi yaklaşırken, AB Dönem Başkanı Almanya’nın Başbakanı Angela Merkel, Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin “umdukları gibi hareket etmediğini” bu yüzden AB Zirvesinde yaptırımların gündeme gelebileceğini açıkladı. Avrupa Parlamentosu da, Kıbrıs’ta kapalı Maraş’ın açılması gibi “kışkırtıcı eylemler” sebebiyle Türkiye’ye yaptırım uygulanmasını, Ankara’nın ancak bu şekilde tekrar “diyalog ve müzakereye yönlendirilebileceğini” içeren bir kararı kabul etti.

Avustralya Silahlı Kuvvetleri, Afganistan’da 2007-2013 yılları arasında terörle mücadele ve barışı koruma faaliyetine katılan özel kuvvetler mensubu askerlerinin, 39 sivil ve tutuklu Müslümanı kasten öldürdüğünü açıkladı. Açıklamayı yapan general söz konusu utanç verici eylemden ötürü duydukları üzüntüyü dile getirdi. Avustralya Başbakanı da, konuyla ilgili raporu okuduğunda üzüntüsünden hastalandığını ve Afganistan Devlet Başkanı’na özürlerini aktardığını ifade etti.

Başkan Trump seçim sonuçlarına dair itirazlarını inatla sürdüredursun, Joe Biden 20 Ocak 2021’de resmen oturacağı ABD Başkanlığı koltuğu için hazırlıklarını hızlandırdı. Seçilmiş Başkan’ın en güvendiği isimlerden oluşan Geçiş Dönemi Ekibi, yeni dönemde kabinede ve kilit bürokratik makamlara kimlerin görev alabileceğiyle ilgili alternatifleri Biden’a sunmak için yoğun olarak çalışıyor.

Günün konusu Biden’ın başkanlığı döneminde Türk-Amerikan ilişkilerinin nasıl olacağı. Her gün tüm kanallarda ve gazete köşelerinde onlarca uzman bu başlık altında tartışıyor. Kimileri Biden’in Obama’nın başkan yardımcısı olduğu sıradaki tutumunu göstererek ilişkilerin daha da kötüleşeceğini, kimileri ise Trump döneminden daha kötü olmayabileceğini savunuyor...

Donald Trump’ın kazandığı 2016 ABD başkanlık seçiminde 138 milyon Amerikalı oy vermişti. Bu toplam seçmen sayısının yaklaşık %58’ine tekabül etmekteydi.

Yaz aylarında Doğu Akdeniz’de yükselen tansiyon AB dönem başkanı Almanya’nın Başbakanı Angela Merkel’in devreye girmesiyle yumuşamaya başlamıştı. Türkiye’nin hiçbir ön şart olmaksızın istikşafi görüşmeleri 2016’da kaldığı yerden yeniden başlamayı kabul etmesine rağmen Yunanistan masaya gelememek için manevra üzerine manevra yapıyor...

İşgalci Ermenistan ateşkesi sürekli ihlal ediyor, sivilleri vuruyor, yasa dışı silahlar kullanıyor ve gerilimi Nahçıvan’a doğru kaydırmaya çalışıyor. Katıldığım konferanslarda ve programlarda Karabağ konusuyla ilgili en çok sorulan 8 soruya cevap vermeye çalışacağım.

ABD Başkanı Donald Trump yakalandığı COVID-19’u çok hızlı bir şekilde atlatarak Beyaz Saray’daki görevinin başına döndü. Öylesine hızlı bir geri dönüş ki bu, seçim mitinglerine kaldığı yerden devam edeceğini açıkladı. Hatta rakibi Joe Biden ile 22 Ekim’de gerçekleştirilmesi önceden planlanan televizyon münazarasının kesinlikle yüz yüze düzenlenmesini, internet üzerinden yapılacak bir tartışma programına katılmayacağını ilan etti.

Avrupa Birliği’nin 1 Ekim’de yaptığı liderler zirvesinden Türkiye ile ilgili de bazı kararlar çıktı. Kararlarda herhangi bir yaptırım ifadesi yer almıyor. Fakat, AB’nin genel itibarıyla yumuşak bir dil takınmaya gayret gösterdiği cümleler arasına serpiştirilen bazı kelimeler ve kavramlar, Brüksel’in geleneksel çifte standartlı ve tek yanlı tutumunun bu sefer de sürdüğünü gösteriyor. Yine de, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın BM Genel Kurul açılışında dile getirdiği ve AB liderlerine yolladığı mektubunda da yinelediği, Akdeniz’de yaşayan tüm halkların zenginlikleri hakkaniyet esasına göre paylaşması gerektiği vurgusu bazı AB başkentlerinde karşılık bulmuş gözüküyor. Zira Cumhurbaşkanı’nın gündeme taşıdığı Akdeniz Konferansı toplanması çağrısına da kararlarda yer veriliyor.

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı geçtiğimiz perşembe günü, uluslararası Doğu Akdeniz Konferansı düzenledi. İnternet üzerinden 1 milyondan fazla kişinin izlediği konferansta Doğu Akdeniz’deki ihtilafların sebepleri, çözüm yolları ve muhtemel iş birliği imkânları üzerinde duruldu. Konferans boyunca konuşmacıların en fazla vurguladığı kelimelerin başında, hakkaniyet geliyordu.

Küresel salgın dünya ekonomisinin çeşitli sektörlerini olumsuz etkiliyor. Özellikle hizmet sektörünün ağır bir darbe aldığını gözlemliyoruz. Dünyanın her yerinde turizmde daralma yaşanıyor.

Yunanistan, Doğu Akdeniz ve Ege’de Türkiye’nin uluslararası hukuktan kaynaklanan haklarını savunma konusunda gösterdiği kararlılık karşısında Fransa’ya sığındı.

Doğu Akdeniz’de Türkiye ile Yunanistan arasında devam etmekte olan gerilime Fransa da savaş gemilerini ve savaş uçaklarını bölgeye sevk ederek dâhil oldu. Böylece, esasen çok uzun yıllardır devam eden Türk-Yunan deniz yetki alanları anlaşmazlığı konusu ikili olmaktan çıkarak yavaş yavaş çok taraflı bir görüntü arz etmeye başlıyor. Türkiye ile tek başına gireceği siyasi veya askerî bir mücadeleden başarı elde edemeyeceğinin bilincinde olan Yunanistan, bir yandan Fransa’nın -bu ülkeden savunma sanayii ürünleri alma taahhüdü karşılığında- Doğu Akdeniz’de desteğini almayı başardı diğer yandan da Avrupa Birliği üyesi olmanın avantajını kullanarak, diğer üyelerin kâğıt üstünde de olsa yanında yer almalarını temin etti.

Bugün büyük zaferin 98. yıl dönümü. Her yıl 26 Ağustos’ta Anadolu’yu bize açan Malazgirt Zaferi’ni kutlarız. 30 Ağustos’ta ise, Türk’ü Anadolu’dan çıkarmak, çıkmamaya direnenleri de bu topraklara gömmek için geliştirilen Sevr projesinin tabutuna son çivinin çakıldığı Başkomutanlık Meydan Muharebesi Zaferi’ni kutlarız.

Heyecanımız Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 19 Ağustos’ta yaptığı açıklamayla başladı. İki gün sonra Türkiye’ye çok büyük bir müjde vereceğini söylemişti Cumhurbaşkanı. Tahminler ve temenniler ardı ardına gelirken, heyecanımız daha da arttı. Türkiye’de artık hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağı, Türkiye’ye uluslararası alanda klasman atlatacak bu büyük müjde ne olabilirdi?

Artık çok net; önümüzdeki yıllar boyunca Akdeniz’deki güç mücadelesi uluslararası ilişkilerin ana gündem maddelerinden birini oluşturacak. Söz konusu mücadele Ege’deki Türk-Yunan ihtilafının ötesine taşınmış ve uluslararası bir mahiyet kazanmıştır. Tarafları tek tek değerlendirelim:

Yunanistan ile Mısır arasında yapılan ve uluslararası deniz hukukuna tamamen aykırı anlaşmayla bu iki ülke Akdeniz’deki deniz yetki alanlarını belirlediklerini ilan ettiler. Türkiye, söz konusu anlaşmanın yok hükmünde olduğunu derhâl bildirdi. Yunanistan, Türkiye’nin Libya ile yapmış olduğu deniz yetki alanları sınırlandırma anlaşmasına bu yolla karşılık verdiği zannıyla hareket ediyor. Sisi Paşa’nın Mısır’ı ise, kendi egemenlik alanına giren yaklaşık 15.000 kilometrekare deniz sahasından vazgeçme pahasına, sırf Türkiye düşmanlığı saikiyle hareket ederek bu anlaşmaya imza atıyor.