Prof. Dr. Çağrı Erhan

Yüz binlerce üniversite adayı bayramdan sonra tercih formlarını dolduracak. Adaylar kendi puanlarına ve sıralamalarına uygun ama daha da önemlisi üniversite sonrası beklentilerine dönük bir eğitim alabilecekleri program arayışı içindeler. Bazı adaylar yıllar öncesinden kararlarını vermiş olmanın rahatlığını taşırken, çoğu aday ise yoğun bir araştırma yapıyor.

Yunanistan, uzun yıllardır Ege ve Akdeniz’de tek taraflı olarak çizdiği deniz yetki alanları haritalarını Türkiye’ye dayatmaya çalışıyor. Avrupa Birliği üyesi olmanın avantajından da yararlanarak ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’yle dayanışma içinde hareket eden Atina yönetimi, uluslararası deniz hukukunun temel prensiplerini bir kenara bırakarak, tamamen maksimalist bir yaklaşımla Ege ve Doğu Akdeniz’i neredeyse bir Yunan-Rum gölü hâline getirmenin çabası içinde.

Son 30 senedir uluslararası ilişkiler sözlüğüne eklenmiş bir kavramı sıklıkla duyuyoruz; “Azerbaycan-Ermenistan İhtilafı” ya da iki ülke arasındaki problemin kaynağı olan yer ile ilişkilendirilerek söylenen “Dağlık Karabağ Problemi”. Esasen benim perspektifimden “Azerbaycan-Ermenistan İhtilafı” diye bir durum söz konusu değildir.

FETÖ’nün 15 Temmuz 2016’da teşebbüs ettiği darbenin üzerinden dört yıl geçti. Türkiye içinde ihanet şebekesinin beli kırıldı. Operasyonlar hız kesmeden devam ediyor. Ticaret hayatında ve bürokraside yeniden palazlanmaya çalışan hücreleri bir bir çökertiliyor.

Ayasofya Camii’nin müze yapılmasıyla ilgili kararnamenin iptali için açılan davanın duruşması 2 Temmuz’da yapıldı. Karar 15 gün içinde açıklanacak. Konu iç ve dış kamuoyunda tüm yönleriyle tartışılmaya devam ediyor.

ABD’de başkanlık seçimi kampanyası kızışırken, Donald Trump’a yakın Fox haber kanalının yaptığı da dâhil olmak üzere, tüm anketlerde Joe Biden önde gözüküyor.

Fransa darbeci general Hafter’e siyasi ve askerî destek vermekle kalmıyor, BM tarafından tanınan meşru Ulusal Mutabakat Hükûmeti’nin ülkede istikrarı temine dönük çabalarını da baltalamayı sürdürüyor. Bu çerçevede bir yandan, silah ambargosunu gerekçe göstererek Trablus güçlerinin ülke dışından destek almasının önünü kesmeye çalışıyor, diğer yandan da başta Türkiye olmak üzere Libya Başbakanı Fayiz es-Serrac’ın yanında yer alan tüm devletleri yıldırmaya çalışıyor.

Sahaya bakılınca, ABD ve İngiltere’nin Libya’da herhangi bir askerî varlığı yok. Hafter’e destek veren aktörler Suudi Arabistan, BAE, Mısır, Rusya ve Fransa olarak öne çıkıyor. Bu tablodan hareket eden birçok analizci de, Libya’daki düğümün bu ülkelerin tutumuna bağlı olarak çözüleceği değerlendirmesini yapıyorlar.

Ne George Floyd beyaz bir polis tarafından öldürülen ilk Afrika kökenli Amerikalı, ne de ABD şehirlerinde bugünlerde görmekte olduğumuz tarzdaki gösteriler ilk defa oluyor. Bugünlerde yaşananları diğer tüm benzerlerinden farklı kılan, ABD yönetiminin daha önce hiç olmadığı kadar ayrıştırıcı yaklaşımı.

Salgın en büyük zararı küreselleşmeye veriyor. 1980'lerin başlarından itibaren küreselleşme denilen olgu neo-liberalizmle yükseldi. Serbest ticaret, ülkeler arasındaki sınırların anlamını yitirmesi, sermaye hareketlerinin kolaylaşması, korumacılığın ortadan kalkması gibi unsurlar küreselleşmenin sacayaklarını oluşturdular. Bazı ülkeler küreselleşme dalgalarından olumlu etkilenirken, özellikle “güney” olarak adlandırılan az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler için büyük tehditler ortaya çıktı.

Dikkatinizi çekmiştir; son birkaç haftadır basında ve sosyal medyada, İsrail’in Türkiye ile ilişkilerini normalleştirmek istediğiyle ilgili birçok haber, iddia, mülakat ve uzman görüşü yayınlandı

Libya’nın meşru hükûmetine karşı ayaklanan darbeci Hafter’in kendisini ülkenin başkanı ilan etmesini hiçbir devlet tanımadı. Hafter’in arkasındaki en önemli güçlerden Rusya bile herhangi bir siyasi destek açıklaması yapmadı.

‘Bir ülke laboratuvar ortamında virüs üretti. Bu virüsün –kasten değilse- kazaen laboratuvar ortamından dışarı çıkmasına engel olmadı. Virüs insanlar arasında yayılmaya başladığında, bunu dünyadan sakladı. Salgının başladığı artık inkâr edilemez hâle geldiğinde, vaka ve ölüm sayılarını düşük gösterdi.’ ABD Başkanı Donald Trump, yukarıda sayılanların tamamının Çin tarafından yapıldığını söylüyor.

Kütüphanelerin koronavirüs tedbirleri çerçevesinde kapanması araştırmacıları kara kara düşündürüyordu. Bu endişe uzun sürmedi. Önce Türkiye’de ve dünyanın birçok ülkesinde üniversitelerin elektronik kütüphaneleri uzaktan erişime açıldı. Ardından birçok yayınevi ve resmî kurum yayınlarını ücretsiz olarak okuyuculara açtılar.

Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarının 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkarak Millî Mücadele’yi başlatmalarının yüzüncü yıl dönümünü geçen yıl büyük bir coşkuyla kutlamıştık.

Koronavirüs salgınının yayılmasını önlemek için dünyanın bütün ülkelerinde tedbirler alınıyor. Bu tedbirlerin başında da karantina, kısmi veya tam sokağa çıkma yasağı geliyor. Evden dışarı çıkmanın yasaklandığı ülkelerin bazılarında bu yıl devlet başkanlığı, parlamento ya da yerel yönetim seçimleri var.

Koronavirüs salgını tüm gündemi kaplıyor. Dünya sanki durdu ve korona salgını dışında bir gelişme yok gibi bir izlenime sahip olduk son bir aydır. Gazetelerde ve televizyon ekranlarında neredeyse başka hiçbir konuda haber veya tartışma yok.

"Covid-19" salgınının dünyaya yayılmasıyla birlikte -sanki bir yerden düğmeye basılmışçasına- salgından sonra yeni bir dünya düzeni kurulacağı iddiası da salgın hâlinde yayılmaya başladı. Gün geçmiyor ki, dünyaca ünlü bir ekonomist ya da siyaset bilimci, “hiçbir şey aynı olmayacak” cümlesiyle başlayan bir makale kaleme almasın. Sosyal medyanın gücüyle bu türden fikirler milyonlarca kişi tarafından ve dünyanın tüm dillerinde tekrar edilip duruyor.

Salgın sırasında alınan tedbirler tüm ülkelerde iki başlık altında toplanıyor. Birincisi, salgının yayılmasını önlemeye ve tedavisine dönük sağlık tedbirleri. İkincisi ise salgın sebebiyle derinden etkilenen sektörlerin çökmesini engellemeye dönük ekonomik tedbirler. Birinci gruptaki tedbirlerin alınmasında ülkeler arasında zayıf da olsa bir veri paylaşımı sisteminin varlığından söz edilebilir. En azından tüm ülkelerin kulak verdiği Dünya Sağlık Örgütü adlı bir otorite var. Vaka sayıları, işe yarayan ve yaramayan tedavi yöntemleri genel olarak paylaşılıyor. İstatistikleri çarpıttığı iddia edilen Çin bile, daha önceki salgın dönemleriyle mukayese edilemeyecek kadar şeffaf davranıyor. Ülkelerin tedavi konusunda birbirleriyle yardımlaşmasında ise dikkat çekici bir örneğe rastlamak zor. Avrupa Birliği ülkeleri arasında salgınla mücadele konusunda işleyen etkili bir iş birliği mekanizması yok.

Uluslararası bazı medya kuruluşlarının son 20 yıldır Türkiye ile ilgili haberlerde kullandıkları klişeler ve fotoğraf enstantaneleri var. Ne BBC’de, ne CNN’de ne de New York Times’ta Türkiye’de yaşananları çoğu zaman objektif bir mercekten, daha doğru bir ifadeyle gerçek gazetecilik bakışıyla izleyemezsiniz. Bu üçünü özellikle yazdım. Zira son günlerde Türkiye’ye karşı başlatılan bilinçaltı karalama kampanyasının bayraktarlığını bunlar yapıyorlar. Ama maalesef yanlı ve yönlendirilmiş Türkiye haberleri sadece bu üçünde yer almıyor.