Prof. Dr. Çağrı Erhan

Türkiye-ABD ilişkilerinde gündem

Arap Birliği, ABD üzerinden İsrail'e yeni bir barış planı sundu. Plana göre, İsrail, 1967'de işgal ettiği topraklardan çekilecek, bunun karşılığında da 22 Arap ülkesi İsrail'i tanıyacak. Yahudilerin en mukaddes mekânı olan Ağlama Duvarı ile Müslümanların ilk kıblesi Mescid-i Aksa'nın yan yana olduğu düşünülürse, Eski Kudüs'ün paylaşılması büyük bir problem.

Türkiye'nin, ABD ve AB arasında müzakerelerine başlanan Serbest Ticaret Alanı görüşmeleri dışında tutulması, "Gümrük Birliği" tartışmalarını yeniden alevlendirdi. İhracatın %39'unu AB ülkelerine gerçekleştiren Türkiye, kota ve gümrük vergisi avantajına sahip olurken, birliğin diğer ülkelerle yaptığı anlaşmaları kabul etmiş sayılıyor.

14 yıl önce Avrupa Birliği'ne aday ülke olarak kabul edilişimizin ardından, akademik alanda üniversitelerde başlayan AB ilgisi 2008 yılından itibaren büyük bir düşüş yaşadı. Avrupa Birliği bünyesinde bulunan ülkelerin birbiri ardına yaşadıkları ekonomik kriz sonrasında Türk akademisyenlerin, Orta Doğu ve Osmanlı tarihine ilgisi giderek arttı.

ABD'nin artan askerî varlığından rahatsızlık duyan Çin, Kuzey Kore üzerinden ABD'ye ve müttefiklerine gözdağı veriyor. Yani gerginlik, Kuzey ve Güney Kore arasında değil, ABD ve Çin arasında yaşanıyor. ABD'nin, Güney Kore ile ortak tatbikatlar düzenleyip "hayalet uçakları" Kuzey Kore üzerinde bilinçli uçurduğu ve bu sayede ortalığı karıştırıp Japonya'nın silahlanmasını sağlamaya çalıştığı iddia ediliyor

ULUSLARARASI ilişkiler dersleri, bugüne kadar hep ABD ve Avrupa'nın etkisi altında kalmıştır. Uluslararası İlişkiler teorisine katkı sağlayanların en az dörtte üçü Amerikalı'dır. DÜNYADA uluslararası ilişkiler alanındaki akademik çalışmalara yön veren en önemli kuruluşlardan biri Uluslararası Çalışmalar Derneği'nde Türkiye'nin ağırlığı giderek artmaktadır.

Kökleri çok eskilere gitmekle birlikte 3 ülkedeki ayrılıkçı seslerin son yıllarda daha gür işitilmesinin arkasında elbette "ekonomik kriz" yatıyor. Avrupa'da önümüzdeki 10 yıllık bir süreçte, bağımsızlık isteyen İskoç ve Katalanlar ile bir türlü iç çekişmenin durmadığı Belçika'yı zor günler bekliyor

Gazze ablukasının kaldırılması, tazminatın kimleri kapsayacağı, Mavi Marmara davası, Suriye ve İran meseleleri her iki ülkenin masasında bekliyor. Türkiye-İsrail ilişkilerinin "one minute" öncesindeki seviyesine dönebilmesi ancak ağır ve temkinli bir süreç sonucunda mümkün olabileceğe benziyor.

Ekonomik krizden çıkma yolu arayan Yunanistan, Ege ve Akdeniz'i "Münhasır Ekonomik Bölge" ilan ederek, bölgede petrol aramaya hazırlanıyor. Türkiye, meselenin barışçıl yollardan çözümü için Yunanistan'a "bir konsorsiyum kurarak kaynakları ortaklaşa aramayı ve çıkartmayı" teklif edebilir.

Yunanistan'ın Akdeniz manevrası

Üniversite seviyesine bile gelmiş olsalar, gençlerimizin büyük bir bölümü için, sokakları, çarşıları Bursa kadar Osmanlı kokan Üsküp, Berlin'den daha uzak...

Gazetemizin kurucusu, Türkiye'de olduğu kadar dünyanın çeşitli yerlerinde de sayısız hayır işlerinin bânisi, muhlis insan Enver Ören 22 Şubat'ta Hakk'a yürüdü. Geçtiğimiz Cumartesi Eyüp Sultan'da on binler Enver Ağabeylerini son yolculuğunda yalnız bırakmadı.

18. yüzyılda yaşamış düşünürlerden Montesquieu'nün "Kanunların Ruhu" kitabında, sağlıklı bir idarenin temel vasfı olarak tanımladığı kuvvetler ayrılığı ilkesi, ABD'de tatbik edilmektedir. Kuvvetler ayrılığı, Başkan'ın gücünü denetim altına almayı amaçlayan bir ilke değildir. Başkan kadar yasama ve yargı erklerinin de tek güç merkezi hâline gelmeleri tehdit olarak görülmüştür.

Doğu Akdeniz'e en uzun kıyısı bulunmasına rağmen bölgede Münhasır Ekonomik Bölge ilan etmekte geciken Türkiye, devede kulak mertebesinde kıyısı olan Rumların gasp eylemini engelleyebilmiş değildir. Rumlar ve Yunanlılar Akdeniz'in doğalgazını parsellerken Ankara'nın attığı en önemli adım, Piri Reis'in yerine B. H. Paşa gemisini almak oldu. Ancak bu geminin ilk rotası Akdeniz değil de Karadeniz!..

TÜRKİYE'nin de yer aldığı bölgedeki dinamiklerin giderek karmaşık bir yapıya büründüğü bugünlerde Türkiye ile ABD arasında çok yoğun bir temas trafiği yaşandığını söyleyebiliriz.

İngiltere'nin AB'nin dışında kalışı belki Birlik'in çökmesine sebep olmaz ama örgütün 1992 öncesindeki güçlendirilmiş ortak pazar düzeyine inmesine yol açabilir. Eğer AB bütünleşme alanlarının, "halkalar" halinde yeniden belirleneceği çalışmalar başlatılırsa, bu gelişme şüphesiz Türkiye'yi de yakından ilgilendirecektir.

Türkiye ile ihtilafı bulunan ya da bir koz olarak kullanmak isteyenler PKK'ya hep destek oldu. Para, silah, istihbarat ve eğitim vererek terörü tırmandırdılar... Güneydoğu problemini çözen bir Türkiye, bölgenin en güçlü devleti hâline gelecektir. Böyle bir gücü içlerine sindiremeyecek o kadar çok ülke var ki!...

EMPERYALİST bir geçmişi bulunmayan Türkiye, bölge ülkeleri nezdinde bir samimiyet testine ihtiyaç duymamaktadır. BAŞBAKAN'ın bir süredir dile getirdiği BM'nin reforme edilmesinin gerekliliği en fazla Afrika ülkelerinde destek bulmaktadır

Türkiye'nin, Rum Kesimi gemi ve uçaklarına liman ve havaalanlarını kapalı tutması sebebiyle yavaşlayan müzakereler, Rum Kesimi'nin dönem başkanlığında dondurulmuştu. Sarkozy'nin bloke ettiği fasıllar konusunda Hollande'ın tutumu netlik kazanmazken, Türk vatandaşları için AB "vize kolaylığı", Türkiye ise "vize muafiyeti" kararında ısrar ediyor.

Arap Baharı, bütün Orta Doğu ülkelerine yayıldığında ve bölgenin tamamında demokratik kurumlar yeşerdiğinde, hem Soğuk Savaş hem de Birinci Dünya Savaşı kalıntılarının ortadan kalktığına şahitlik edeceğiz.