Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci

Ramazanın diğer aylara benzemeyen bir havası vardı. Bu havayı veren, tantanalı iftar sofraları, coşkulu terâvih namazları ve câmileri hıncahınç dolduran halk idi...

Tuz, yemeklere tat verdiği kadar, tabirleri de tatlandırır. Şimdilerde doktorlar uzak durmayı tavsiye ediyor. Ama vaktiyle iyi kazanç getiren bir maişet kapısıydı...

1982 tarihli TC anayasası, "Türk toplumunun çağdaş uygarlık seviyesine erişmesi ve cumhuriyetin lâiklik niteliğini koruma amacını güden" devrim kanunlarının, anayasaya aykırı olduğu şeklinde anlaşılamayacağı ve yorumlanamayacağını söyler. Bu kanunların hangileri olduğunu, maalesef bilen fazla değildir.

Protokol, büyük devletler için mühim bir meseledir. Aynı zamanda memleket siyasetinin, başka bir tabirle demokrasinin ne ayarda olduğunun da aynasıdır.

Bir asra yaklaşan zorlu mücadelenin ardından, İhvân-ı Müslimîn (Müslüman Kardeşler) artık Mısır'ın başında... İşte İslâm dünyasındaki aksiyona da model olan teşkilâtın hikâyesi...

Beraber yaşama geleneği bulunmayan Avrupa, şimdi sayısı milyonlara varan Müslümanlarla ne yapacağını düşünüyor. "Bize benzemeyenlere hayat hakkı yok" diyenler çıkıyor. Bu problem, çok övündükleri Avrupa Kültürü'nün sonunu mu getiriyor acaba?..

Başkanlık sistemi bizde 1960'lardan beri tartışılır. Osmanlı Devleti yıkıldığı zaman parlamenter demokratik monarşi idi. Gazi Mustafa Kemal, İsmet İnönü, Adnan Menderes, Süleyman Demirel, Turgut Özal ve hâlihazırda Tayyip Erdoğan gibi karizmatik liderlerin devri, fiilen başkanlık sistemini andırır.

Babanın çocuğunu serbestçe öldürebildiği Antik Çağ'ın aksine, semavî dinler, inananlarının fazlalığını ister. Çocuk düşürme ve kürtaja cevaz vermez. Kürtaj yasağı bugün bile dünya siyaset gündeminin mühim malzemelerindendir...

Amerikan Başkanlığı, aslında herkesin kaldıramayacağı bir yüktür. Nitekim yeğenine Truman'ın ismini koymak istemişler de, "Bence bir insanın başına gelebilecek en fena şey, ailesinden birinin başkan olmasıdır. Bu ismi koymam, zira bu isim çocuğun istikbaline tesir edebilir" demiştir.

Şöyle derler: "İngiltere kralı saltanat sürer, hükümet etmez; Amerikan başkanı hükümet eder, saltanat sürmez." Gerçekten başkan, diktatörleri kıskandıran bir iktidarın sahibidir. Ama Amerika'nın gücü ve istikrarı da bu sayededir.

Dünyadaki demokratik memleketler, kendisine uygun bulduğu bir usulü tatbik ediyor. Bunların tıkır tıkır işleyeni de var, ikide bir tıkananı da...

Mihrümah Sultan, asrının en zengin ve hayırsever hanımıydı. İstanbul'un iki girişini süsleyen câmileri üzerine son zamanlarda bir de hikâye düzülmüştür...

1928 yılından itibaren binlerce câmi kadro dışı ilan edilip kapatıldı, yıktırıldı, satıldı veya din dışı işlerde kullanıldı. Moğol istilâsını aratmayacak bu devirleri gayet iyi hatırlayanlar az değil...

Lâle, o kadar millî bir çiçektir ki, tarihimizde Yahya Kemal'in tabiriyle "Lâle Devri" diye anılan bir devir bile vardır. Lale merakı hadde varmış; lale bahçeleri, lale müsabakaları, lale müzayedeleri, lale şiirleri herkesi alakadar eder olmuştur...

Osmanlılar, şimdi İngiltere'de olduğu gibi kendine mahsus ölçüler kullanırdı. Bunlar 1931'de Fransa'ya benzeme uğruna değiştirildi. Ama tabirler ve türkülerde hâlâ yaşıyor.

Lâle, eskilerin çok sevdiği, yüksek mânâlar yüklediği bir çiçekti. Üstelik tarihte bir devre de adını vermişti. Gelin, lâlenin Anadolu'da başlayan, Avrupa'ya, hatta Amerika'ya kadar uzanan hikâyesine kulak verelim...

Osmanlı hanedanının sürgüne şahit olmuş son ferdlerinden Neslişah Sultan da 91 yaşında göçtü. Güzelliği ve zarafetiyle tanınan sultan, Mısır'da melikeliğe kadar yükseldikten sonra ikinci bir sürgün yaşamıştı.

İstiklâli kaybetmek Göktürkler için haysiyet kırıcı bir ıstırap kaynağı oldu. Bazı Türk prensleri zaman zaman ihtilâl teşebbüslerinde bulundular. Bunlar arasında en hayret verici olanı, 639 yılında Göktürk Prensi Kürşad'ın teşebbüsüdür.

Orta Çağ'da papazlık ve hâkimlik gibi her çeşit makam ve vazife, para karşılığı ihale edilirdi. Buna Yeni Ahid'de anlatılan bir kıssaya izafeten simoni denir.

Eğitim, bugün terbiye yerine kullanılıyor. Terbiye, pürüzleri gidermek manasına gelir. Eğitimde ise, boyun eğdirmek manası vardır. Osmanlılarda mekteplerin bağlı olduğu müessesenin adı milli eğitim değil, maarif (öğretim) nezareti idi.