Prof. Dr. Kemal İnat

Suriye İç Savaşı'nda sona yaklaşıldığı konuşuluyor. Tarafların sahada atabilecekleri adımların artık sınırlı bir hâl aldığı ve bundan sonra ülkenin geleceğine yönelik kararların masada alınacağı da söyleniyor.

Soçi’de Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Putin ve İran Cumhurbaşkanı Ruhani arasında Suriye sorununun çözümü konusunda önemli kararlar alındı.

Bir önceki yazıda ABD’de başlayacak olan Reza Zarrab davası ile Amerika’daki Türkiye düşmanı lobinin neyi hedeflediğini ve bu hedeflerini gerçekleştirmek konusunda ne tür araçlara sahip olduklarını yazmıştım.

27 Kasım’da ABD’de asıl duruşması başlayacak olan Reza Zarrab davası öncesinde birileri bütün dikkatleri bu davaya çekmeye çalışıyor. Bu şekilde, dava sürecinde yapmayı planladıkları algı operasyonunun etkisinin olabildiğince büyük olmasını hedefliyorlar.

Avrupa Birliği’nin 23 ülkesinin dışişleri ve savunma bakanları pazartesi günü Brüksel’de “Avrupa Savunma Birliği” için ilk adım olarak yorumlanan bir protokol imzaladılar.

Türkiye’nin Rusya’ya yakınlaşması uluslararası politikanın son dönemde çok konuşulan meselelerinden birisi. Özellikle Batılı ülkeler, Ankara ile Moskova arasındaki yakınlaşmadan rahatsızlıklarını her fırsatta dile getiriyorlar. Kendi izledikleri politikalarla Türkiye’yi Rusya’ya ittiklerini görmezden gelerek bunu yapmaları ise başka bir konu...

PKK, Türkiye’nin canını yakmaya devam ediyor.

Katalonya’da ayrılıkçılık peşinde koşan Carles Puigdemont, İspanya yargısından kaçarak Belçika’ya sığındı. Avrupa ülkeleri dünyanın değişik bölgelerinden ayrılıkçılara kucak açtığı için bu normal bir gelişme olarak görülebilir.

Türkiye ile İran arasındaki ilişkilerin rasyonel bir seyir izlemesini engelleyen önemli faktörlerden biri ideolojik bakış açılarının dış politikaya yansımasıdır. Uluslararası İlişkiler bilimi, dış politikanın çıkarlara odaklanması gerektiğini ve karar vericilerin dış politikayı şekillendirirken ideolojik yaklaşımlardan uzak durmalarının doğru olacağını söyler.

İkisi de küresel güç olmaya çalışan Türkiye ile İran arasındaki ekonomik ilişkilerin düzeyi her iki ülkenin bu iddiasını yalanlıyor. Küresel güçlerin komşularıyla yaptıkları ticaret hacimleriyle karşılaştırıldığında Türkiye ile İran arasındaki dış ticaret hacmi çok düşük düzeydedir.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, perşembe günü TRT World Forum’da yaptığı konuşmada Avrupa ve ABD’ye yönelik uzun zamandır yaptığı eleştirileri tekrarlarken aynı gün Brüksel’de toplanan Avrupa Birliği liderlerinin en önemli gündem maddelerinden biri Türkiye’ye karşı yaptırımlar meselesiydi.

Kerkük’ün Irak ordusu tarafından ele geçirilmesi Irak ve Orta Doğu siyaseti açısından kuşkusuz önemli bir gelişme olarak tarihe geçti. Arap İsyanları dalgasının başlamasından itibaren Suriye, Irak, Libya ve Yemen’de devlet dışı grupların kendilerine bölgesel ya da küresel müttefikler bularak şehirleri işgal etmesine ve “devlet içerisinde devletçikler” oluşturacak şekilde fiilî sınırlar çizmesine şahit olmuştuk.

Amerikan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert’in hafta içinde yaptığı basın toplantısında, Türkiye’de tutuklanan Amerikan konsolosluğu çalışanı için “our people” ifadesini kullanması ilginçti. “Bizim insanlarımızın tutuklanması, alıkonulması bizim için büyük endişe kaynağı” cümlesini söyledi Nauert. Türk vatandaşı olan ve diplomatik dokunulmazlığı bulunmayan bir kişi için “bizim insanımız” ifadesinin kullanılması akıllara, 12 Eylül Darbesi’ni Amerikan Başkanı Jimmy Carter’a haber veren CIA görevlisinin “our boys have done it” (bizim çocuklar yaptı) sözünü getirdi.

Ankara’da görev süresi dolan Amerikan Büyükelçisi John Bass, ülkesinin İstanbul Başkonsolosluğunda çalışan bir Türk vatandaşının FETÖ soruşturması kapsamında tutuklanmasını “hükûmetten bazıları intikam peşinde” ifadeleriyle eleştirdi. Sonra da Amerikan büyükelçiliği Türkiye’deki temsilciliklerinin artık vize başvurusu almayacağını ilan ederek Türkiye’den ABD’ye seyahat yasağı anlamına gelen bir duyuru yayınladı.

ABD ve diğer Batılı ülkelerin Türk-İran ilişkileri konusunda çok net bir tavır içerisinde olduklarının altını çizmek gerekir. Önce birkaç cümleyle bu tavırlarının ne olduğunu ifade edelim.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bugün gerçekleştirilecek İran ziyareti Orta Doğu’da dikkatleri Türk-İran ilişkilerine çekti.

Büyük tepkilere ve tartışmalara rağmen Kuzey Irak’ta bağımsızlık referandumu yapıldı.

Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY), başta Bağdat, Tahran ve Ankara olmak üzere birçok başkentin karşı çıkmasına rağmen pazartesi günü bağımsızlık referandumunu gerçekleştirdi. İsrail’in açık desteği ise referanduma gölge düşüren gelişmelerden sadece biriydi.

Yarın Almanya’da yapılacak olan parlamento seçimleri, bu ülkenin son dönemdeki Türkiye politikası yüzünden Ankara’dan da yakından takip ediliyor. Türkiye’ye ilişkin kritik konularda, Almanya’daki bazı muhalefet partilerinin aynı zamanda Türkiye muhalefet partisi gibi çalıştıkları gözden kaçmadı. Başta bu muhalefet partileri olmak üzere, Almanya’da parlamentoya girmeye aday bütün partilerin Türkiye ile ilişkileri seçim malzemesi olarak kullanması iki ülke ilişkilerine ciddi zararlar verdi.