Prof. Dr. Kemal İnat

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) tarafından yapılmak istenen bağımsızlık referandumu nedeniyle yürütülen tartışmalar Irak’ı yeniden dünya politikasının merkezine oturttu. Görünüşe göre, bölgede İsrail dışında bu referanduma destek veren bir ülke bulunmuyor. Hatta Barzani yönetiminin referandumun yapılması konusundaki ısrarı Bağdat, Ankara ve Tahran’ı birbirlerine yakınlaştıran bir rol oynuyor.

Türk-Alman ilişkilerinde yaşanan kriz çerçevesinde iki ülke siyasetçilerinin yaptıkları açıklamalar aslında iki ülke arasındaki sorunun kaynağını açıkça ortaya koyuyor. AB Bakanı Ömer Çelik’in gerek Avrupalı yetkililerle yaptığı temaslarda gerekse medyaya yönelik açıklamalarında Alman siyasetçilerle bu ülke halkı arasında kesin bir ayrıma gittiği ve “bizim Alman halkıyla bir sorunumuz yok, sorun Türkiye konusunda yanlış politikalar izleyen Alman siyasetçileriyle” vurgusunu yaptığı görülüyor.

Türkiye’nin ABD ve bazı Avrupa ülkeleriyle son dönemde yaşadığı büyük sorunlar Batı ittifakıyla olan bağlarını zayıflattı. Soğuk Savaş döneminde NATO çerçevesinde kurulan bu ittifakın temelde bir güvenlik iş birliğine dayandığı düşünüldüğünde, Batılı ülkelerin Türkiye’nin güvenliğine karşı negatif tutumları ilişkilerin bozulmasına yol açtı.

Avrupa’nın hem kendi içerisindeki çatışmalardan kurtulmak hem de dışarıdan gelecek tehditlere karşı daha güçlü olmak için birleştirilmesi fikri çok eskilere dayanır.

Almanya seçimlerinde, Türkiye en büyük tartışma konusu olmaya devam ediyor.

Kuzey Kore’nin yeniden Japonya üzerinden açık denize bir füze denemesi gerçekleştirmesi ve sonrasında ABD ve müttefiklerinden gelen tepkiler Uzak Doğu’da gerilimin daha da tırmanmasına yol açtı.

Almanya Başbakanı Angela Merkel, ülkesindeki Tageszeitung gazetesine verdiği bir mülakatta, Türkiye’de tutuklu olan Deniz Yücel’in serbest bırakılması konusunda “hiçbir şeyi daha fazla istemezdim” ifadelerini kullanıp bunun için ellerinden geleni yaptıklarını söyledi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Almanya’da 24 Eylül’de yapılacak parlamento seçimlerinde Türkiye kökenli seçmenleri, Merkel’in başında olduğu Hıristiyan Demokratlara, SPD’ye ve Yeşiller’e oy vermemeye çağırması Almanya seçimlerini Türkiye’de konuşulan konular arasına kattı. Türkiye’deki seçimler ve diğer siyasi gelişmeler Alman medyasının ve siyasetçilerinin aşırı ilgisi nedeniyle sürekli bu ülkenin gündeminde yer aldığı için böylece bir mütekabiliyet oluşmuş oldu.

Kurtuluş Savaşı sonrasında Türkiye “Batılılaşma” yolunu tercih ederek, bu savaş boyunca mücadele etmek zorunda kaldığı Avrupa ülkeleriyle yakın bir ilişki kurmaya çalıştı. Batılılaşma sadece Avrupa ülkeleriyle yakın ilişki kurmayı değil, aynı zamanda Türkiye’nin ekonomik, askerî ve kültürel açıdan onlara benzeyen bir ülke olması hedefini de ifade ediyordu.

İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri’nin hafta içindeki Türkiye ziyareti, Arap İsyanları sürecinde giderek kötüleşen Türk-İran ilişkilerinde yeni bir döneme işaret ediyor olabilir mi?

Amerikan Başkanı Donald Trump, Kuzey Kore’yi “ABD’nin gazap ve öfkesi ile karşı karşıya kalmakla” tehdit ettikten sonra, Venezuela’ya karşı askerî müdahale seçeneğinin de masada olduğunu söyledi.

Dünyanın mülteci sorunu her geçen gün büyüyor.

Türk-Alman ilişkileri konusundaki serinin bu son yazısında iki ülke ilişkilerinin şekillenmesinde giderek etkisini artıran Almanya’daki Türkiye diasporası ve Türkiye karşıtı lobiden bahsetmek istiyorum.

Türk-Alman ilişkilerinde son dönemde yaşanan krizlerin önemli nedenlerinden biri de güvenlik alanında yaşanan sorunlar olarak karşımıza çıkıyor.

Türk-Alman ilişkilerinde yaşanan krizlerde etkili olan faktörlerden biri de Almanya’dan Türkiye’ye yöneltilen demokrasi ve insan hakları konularındaki suçlamalardır.

Başbakan Binali Yıldırım perşembe günü Türkiye’de yatırım yapan Alman şirketlerinin temsilcileriyle buluştu ve diğer yabancı yatırımcılar gibi, Alman şirketlerinin Türkiye’deki yatırımlarının Türk devletinin garantisi altında olduğunu vurguladı. Alman hükûmetinden gelen ekonomik yaptırım tehditlerinin ardından bu gerekli bir adımdı.

Türk-Alman ilişkileri son dönemde daha çok krizlerle gündeme geliyor.

Alman Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel Türkiye’yi hedef alan çok hırçın açıklamalar yaptı. Almanya gibi köklü bir Avrupa devletinin dışişleri bakanına yakışmayan her şey vardı bu açıklamalarda. Boykot, tehdit, karalama ve akıl hocalığı…

Rusya’nın Amerikan seçimlerini manipüle ettiği iddiası ABD’de çok ciddiye alınıyor ve Trump’ın başını daha da ağrıtacak gibi görünüyor. Benzer şekilde, Putin’in siber ordusunun Avrupa’daki seçimleri de olumsuz bir şekilde etkileyeceği korkusu söz konusuydu. Eylülde seçimlere gidecek olan Almanya’da bu endişe hâlen devam ediyor.

Askerî darbeler, uluslararası ilişkilerde sık rastlanan güç politikası araçlarındandır.