Vehbi Tülek

Hüsâmeddîn Pârisâ, Alâeddîn-i Attâr hazretlerinin yüksek talebelerinden ve halîfelerindendir. Hal tercümesi hakkında fazla bilgi bulunmayan Hüsâmeddîn Pârisâ, dokuzuncu asrın ikinci yarısında vefât etti. Kabri Belh şehrindedir. Kıymetli sohbetleri vardır. Bir sohbetinde buyurdu ki:

Buyurdu ki: "Yetmişiki türlü bid'at sahibi vardır. Bunların içinden en kötüsü, Peygamberimizin Eshâbına düşmanlık edenlerdir..."

"Resûlullah efendimiz, nerede olursak olalım, hakkı söylememizi, Allahü teâlânın rızâsı yolunda kınayanın kınamasından korkmamamızı emretmiştir..."

Buyurdu ki: "Allahü teâlânın kulundan râzı olmasının alâmeti; ibâdetlerin tatlı ve rahat, günahların zehir ve ağır gelmesidir."

"Kur'ân-ı kerîm okuduktan, duâ ettikten sonra (Sübhâne rabbike) âyet-i kerîmesini okumak, İslâm memleketlerinde yapılagelen bir sünnettir..."

"Sıkıntıların gelmeleri, görünüşte çok acı ise de, bunların ni'met oldukları umulur. Bu dünyânın en kıymetli sermâyesi, üzüntüler ve sıkıntılardır..."

"Dünyâ sevgisi âhırete hâzırlanmaya mâni olur. Çünkü, kalb onu düşünmekle, Allahı unutur. Beden, onu elde etmeye uğraşarak ibâdet yapamaz olur..."

Hocazâde, Fâtih Sultan Mehmed devri Osmanlı âlimlerinin en büyüklerinden. İsmi Mustafa olup, "Hocazâde" ismiyle meşhurdur. Bursa'da doğdu. Doğum târihi bilinmemektedir.

Buyurdu ki: "Ehlinin ve ıyâlinin nafakalarını ve borçlarını ödemek için çalışıp, helâl kazanmak, nâfile ibâdetleri yapmaktan kat kat daha sevâbdır..."

"İbâdetler on kısımdır. Dokuz kısmı helâl kazanmaktır. Bir kısmı da bildiğimiz bütün ibâdetlerdir. O hâlde, mü'minler helâl kazanmaya çalışmalıdır..."

"Farz odur ki, onu Allahü azîm-üş-şân buyurmuş ola. Ve buyurduğu şüphesiz delîl ile, belli olmuş ola. Yâni âyet-i kerimeden açıkça anlaşılmış ola..."

"Resûlullah sallallahü aleyhi ve sellem bir yoldan geçse, ondan sonra, o yoldan geçenler, Resûlullahın oradan geçtiğini güzel kokusundan bilirlerdi..."

Buyurdu ki: "İbâdetlerin, vazîfe olduğuna inanmayan, önem vermeyen (Kâfir) olur. Bunlara inanıp da, yapmayan kâfir olmaz. Buna (Fâsık) denir..."

Buyurdu ki: "Muhammed aleyhisselam, Allahü teâlânın resûlüdür. Kıyâmet gününde, kendisine uyarak Cehennemden kurtulanların en cömerdidir..."

"Allahü teâlâ hazretleri Âl-i İmrân sûresi 134'üncü âyet-i kerîmesinde meâlen (O kimseler ki infâk ederler, sürûr ve sıkıntılı hâllerinde) buyurdu."

Buyurdu ki: "Çocuğa gelen hediyyeyi, çocuğa zarûrî lâzım değilse, yalnız fakîr olan anası babası yiyebilir. Başka fakîrlere de yediremezler..."

Buyurdu ki: "Dünyaya gönül kaptırmayan, mal, mevki, şöhret kazanmak, başa geçmek sevdâsında olmayan din âlimleri, âhıret adamlarıdır..."

"Namâz, dînin direğidir. Namâz kılan bir insan, dînini doğrultmuş olur. Namâz kılmayanın, dîni yıkılır. Namâzları, şartlarına uygun olarak kılmalıdır..."

"Dinde sonradan meydâna çıkan; dinde reformcular tarafından ve câhil, ahmak kimseler tarafından uydurulan, bid'atlerden sakınmak lazımdır..."

Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Kıyâmet gününde, en şiddetli azâb görecek kimse, Allahü teâlânın kendi ilminden, kendisini faydalandırmadığı âlimdir.)