Vehbi Tülek

Ârif-i Dikgerânî, ömrünün son günlerini yaşadığını anlamıştı... Şâh-ı Nakşibend Behâeddîn Buhârî hazretlerine "Çabucak yetişiniz. Âhirete göç etmemiz yakınlaştı. Size vasiyetlerim var" diye haberci göndermişti...

Ali bin Şihâb hazretleri buyururdu ki: "Ben, birinin çok ibâdetine değil, Allahü teâlâdan korkusunun çokluğuna ve bir de nefsi ile olan mücâdelede onu hesâba çekişine bakarım..."

Ahmed bin Abdurrahmân es-Sekkâf, evliyânın büyüklerindendir. Allah korkusundan çok ağlardı. Çok zikredip devamlı Allah der, "İş budur bundan başkası hiçtir" buyururdu...

Ali Râmitenî hazretleri "Pîr-i Nessâc" ve "Azîzan" isimleri ile şöhret bulmuştur. Kendisi ibâdet ve derslerden sonra dokumacılık yapardı. Onun cömert bir talebesi vardı. Bugün ondan bahsedeceğiz sizlere...

Hâce İbrâhim, Türkistan'da yetişen büyük velîlerden olan Ahmed Yesevî hazretlerinin babasıdır. Nesebi hazret-i Ali'nin oğlu Muhammed bin Hanefiyye'ye ulaşır...

"Ey oğul!.. Cümle ziyaretgâhları ve her diyarın ibretle seyredilecek eserlerini, kalelerini, ulularını yazarak 'Seyahatname' namıyla bir tomar telif eyle. Sonun ve akıbetin hayrola, öğütlerimi kulağına küpe yap!"

İbrâhim Ca'berî hasta idi. Yanındakilerden, kendisini Hüseyniye Türbesine götürmelerini ricâ etti. Onlara defnedileceği yeri gösterdi ve kabrine de şöyle seslendi: "Ey kabircik! Senin eksiğin burada!.."

Ali Bekkâ hazretlerinin kerâmetler sâhibi bir arkadaşı vardı. İşte bu arkadaşı, son nefeste îmânını kurtaramadı. Ali Bekkâ hazretleri, onun halini düşündükçe hep ağlardı...

Süfyân-ı Sevrî hazretleri bir zaman yanında biri ile Mekke'ye gidiyorlardı. Yolda hep ağlıyordu. Nihayet Mekke'ye vardılar. Orada bir genç, "Allah" dedi ve vefât etti! Süfyân-ı Sevrî o gece bir rüya gördü!..

Harput'ta yetişen büyük velîlerden olan Büyük Hacı Ali Efendi, vefatından önce şöyle vasiyet eder: "Benim için kazılan kabirden yuvarlak bir taş çıkacak, bu taşı baş ucuma koyunuz!.."

Tebe-i Tâbiîn devrinin kırâat imamlarından olan Abdullah bin İdris, son anlarını yaşıyordu. Başında ağlayan kızına şöyle buyurdu: "Ağlama, yavrucuğum! Ben bu evde dört bin hatim okudum..."

Büyük mutasavvıf Câfer Huzâ, son anlarını yaşıyordu. Buyurdu ki: "Tasavvuf ehlinin bâtını harâb olduğu zaman, zâhiri süslüdür. Zâhiri harâb olanların ise bâtınları güzeldir..."

İttihat ve Terakki Cemiyeti, 1890 senesinde İngilizlerin yardımıyla kurulmuştu. İttihatçılar, 1909 yılında Sultan Abdülhamid Han'ı tahttan indirdi ve yerine Mehmed Reşad Han'ı geçirdi...

Cemâleddîn-i Aksarâyî son günlerini yaşıyordu. Ancak talebelerinin dersi bitmemişti. Onlara şöyle dedi: "Evlatlarım kalan dersimizi kabrimin başına gelin orada tamamlayalım!" Acaba tamamladılar mı dersiniz?..

Tâbiînden olan Câbir bin Zeyd çok cömert bir zat idi. Üç şeyde pazarlık etmezdi: Mekke-i mükerremede kirâ ücretinde, âzâd etmek için satın aldığı kölede ve kurban edeceği hayvanda...

Şeyhülislâm Abdullah-ı Ensârî, Hanbelî mezhebinin büyük âlimlerinden olup, çok yüksek bir velî idi. Kerâmetleri pek çoktur. Vaazlarında Ehl-i sünneti müdâfaa eder, mezhebsizlik ve bid'atlerin kötülüğünü anlatırdı...

Hâfız Osman Efendi, âlim, velî ve büyük hattatlardandır. Devrin pâdişâhı İkinci Mustafa Hana hat dersleri verdi. Yazı yazarken pâdişâh, hokkasını tutardı. Sultan Üçüncü Ahmed Han da, talebeleri arasındaydı...

Taşköprülüzâde Osmanlı Türklerinin ilk bilim tarihçisidir. Yirmi beş kadar eser vermiştir. Bunlardan ikisi (Şakayık-ı Nu'mâniyye ve Miftâh-üs-Se'âde), bilim tarihi bakımından çok önemlidir...

Takıyyüddîn Sübkî, Mısır'da yaşamış olan meşhûr velîlerden ve fıkıh, tefsîr, hadîs, kırâat, lügat ve nahiv âlimidir. 1284 (H.683) senesinde, Mısır'ın Sübk köyünde doğdu, Kâhire yakınlarında vefât etti...

Üsküdar'da bir mağarada Şâh Haydar adında bir zât yaşardı. Bu zât kimsenin işine karışmayan, haram işlememek için insanlardan uzak yaşamaya gayret eden biriydi. Artık ömrünün sonuna gelmişti...