Halepçe Katliamı: 37 yıldır unutulmayan acı!
37 yıl önce, Halepçe'nin gökyüzü ölümle kaplandı. 5.000 masum can, Saddam Hüseyin'in zehirli nefesiyle yok oldu. Yaralar hâlâ taze, kayıplar hâlâ yürek burkan. Halepçe, unutulmayan bir acı, unutulmayan bir ders. İşte Halepçe katliamı ve yaşananlar..
16 Mart 1988 tarihinde, Irak'ın Kürt bölgesinde bulunan Halepçe kasabası, tarihin en korkunç insanlık suçlarından biriyle karşı karşıya kaldı. Saddam Hüseyin'in Baas rejimi tarafından gerçekleştirilen kimyasal saldırısında, zehirli gaz bombalarıyla donatılmış sekiz MiG-23 uçağı, kasabayı hedef aldı. Saldırı sırasında kullanılan gazlar, mustard ve sinir gazıydı, bu gazlar bölgede yaşayan halkın büyük bir bölümünü etkiledi.
BİR ŞEHRİN YOK OLUŞU
Saldırının ardından, Halepçe'de yaşayan insanlar, kimyasal gazların etkisiyle anında yaşamlarını yitirdiler. Hayatta kalanlar ise, yıllarca süren sağlık sorunları ve psikolojik travmalarla mücadele etmek zorunda kaldılar. Saldırı sonrasında, Halepçe'nin sokakları cesetlerle doluydu. Halepçe, bir ölüm ve yıkım alanına dönüşmüştü.
Halepçe katliamı, sadece fiziksel bir yıkıma neden olmakla kalmadı, aynı zamanda bir toplumu yok etti. Saldırıda binlerce insan hayatını kaybetti, on binlerce kişi ise yaralandı. Katliamın ardından, Halepçe'nin nüfusunda büyük bir azalma yaşadı.
SADDAM'IN AÇIKLAMALARI
ABD'nin 2003'teki işgalinden sonra yakalanan Saddam Hüseyin, mahkeme sırasında Halepçe'ye kimyasal saldırıdan haberdar olmadığını ve olayı sadece medyadan duyduğunu söyledi. Ancak, Irak'ın 1980'de İran ile girdiği 8 yıl süren savaşta, kendisine muhalif olan Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) bağlı Peşmergelerle de savaşıyordu. Saddam, İran güçlerinin Peşmergelerle Halepçe'yi kontrol ettiğini öğrenmesi üzerine saldırı talimatı verdi. Baas rejimi, İran ve Peşmerge güçlerini püskürtmek için Halepçe'ye savaş uçaklarının taşıdığı kimyasal silah içeren bombalarla saldırdı. Saddam'ın bu açıklaması, Halepçe katliamının sorumluluğundan kaçmaya yönelik bir girişim olarak kabul edildi.
HALEPÇE'DE NELER OLMUŞTU?
Halepçe Katliamı İran-Irak Savaşı esnasında, Saddam Hüseyin'in, 1986-1988'de Irak'ın kuzeyinde yaşayan Kürtlere karşı düzenlettiği El-Enfal Harekâtı adlı imha operasyonunun bir parçasıdır.
Saddam Hüseyin'in 23 Şubat - 6 Eylül 1988 tarihleri arasında El-Enfal Harekâtını şiddetlendirdiği dönemde Mart ayının ortasında İran ordusu Zafer-7 Harekâtı adlı genel taarruzu başlattı. Celal Talabani liderliğindeki Kürdistan Yurtseverler Birliği'ne bağlı Peşmergeler de İran Ordusu'yla güç birliği yaparak Halepçe kasabasına girdi.
Saddam Hüseyin İran ordusunun ilerleyişini durdurmak için Irak ordusunun Kuzey Cephesi Komutanı olan Korgeneral Alî Hasan al-Majîd al-Tikritî'ye (batı medyası tarafından 'Kimyasal Ali' lakabı ile bilinir) zehirli gaz bombaları kullanmayı emretti.
'Kimyasal Ali' 16 Mart 1988'de zehirli gaz bombalarını taşıyan sekiz MiG-23 uçağı tarafından Halepçe kasabasına bombardıman düzenlendi. Halepçe sakinleri , İran askerleri ve Peşmergelerle birlikte 5.000'den fazla insanın öldüğü, 7.000'den fazla insanın da yaralandığı tahmin ediliyor. Ancak Irak Savaşı'ndan sonra bölgeye giren yabancılar tarafından bu rakamın daha da büyük olduğu tespit edildi.
19 Ağustos 1988'de Irak ve İran, ateşkes anlaşmasını imzaladılar. Irak ordusu ateşkesten 5 gün sonra Halepçe'yi geri aldı ve bu işgal esnasında 200 sakinin öldürüldüğü söylenmektedir.
Halepçe katliamı, tüm dünyada tepkiyle karşılandı. Birleşmiş Milletler, saldırıyı "insanlık suçu" olarak nitelendirdi. Ancak, bu olay, uluslararası toplumun insan hakları ihlallerine karşı daha duyarlı olması gerektiğini gösterdi.
Son yıllarda, Halepçe katliamının yıldönümleri, hem yerel hem de uluslararası düzeyde anma etkinlikleri düzenleniyor. Bugün, 17 Mart 2025 itibarıyla Halepçe katliamının üzerinden 37 yıl geçti. Bu trajik olay, 16 Mart 1988 tarihinde Irak'ın Halepçe kentinde gerçekleşmişti. Her yıl bu tarihte, katliamda hayatını kaybedenler anılmakta ve bu olayın unutulmaması için çeşitli etkinlikler düzenleniyor.
'da Takip Edin!
