2023 yılında hem hacim hem de değer açısından gerileyen küresel mal ticareti, 2024 yılı başında ılımlı bir toparlanma eğilimi göstermektedir. Dünya ticaret hacmi, 2024 Ocak-Nisan döneminde geçen yılın aynı dönemine göre %0,6 artmıştır. (Kaynak: Hollanda Ekonomik Analiz Bürosu) Toparlanma eğilimine rağmen, küresel ticaret hacmine ilişkin beklentilerin tarihsel ortalamaların oldukça altında kaldığı görülmektedir. Dünya Bankası tarafından Haziran ayında açıklanan rapora göre, küresel mal ve hizmet ticaretinin 2024'te %2,5 ve 2025'te %3,4 oranında artacağı, ancak pandemiden önceki yirmi yılın ortalama oranlarının oldukça altında kalacağı tahmin edilmektedir.
UZUN BAYRAM TATİLİ ETKİSİ
Küresel ticarette yaşanan zorlu koşullara rağmen 2024 yılı Ocak-Mayıs döneminde ihracatımız %4,5 oranında artış ile 107 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2024 yılı Haziran ayında ise takvim etkisi nedeniyle ihracatta geçici bir düşüş yaşanmıştır. 2024 yılı Haziran ayında 9 günlük bayram tatili yanında, ihracatın düşük gerçekleştiği 5 adet hafta sonu (Cumartesi-Pazar) bulunurken, bayram haftası hariç ihracatın hafta içi en yüksek yapıldığı (Perşembe ve Cuma) iki iş gününün eksik olması, negatif takvim etkisi olarak ortaya çıkmıştır.
Böylelikle, 2024 yılı Haziran ayında ihracatımız %10,6 düşüşle 18 milyar 569 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İthalatta ise aşağı yönlü seyrin devam ettiği görülmektedir. 2024 Haziran ayı ithalatı, bir önceki yılın aynı ayına göre %4,1 azalarak 25 milyar 4 milyon dolar olmuştur. Bu değer, son 32 ayın en düşük ithalat değeridir. (Ekim 2021: 22,2 milyar dolar ithalat) 2024 Haziran ayında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre, %21,4 oranında artışla 6 milyar 434 milyon dolar olmuştur. Bu değer, son 5 ayın en yüksek dış ticaret açığıdır. (Ocak 2024: 6,3 milyar dolar) İhracatın ithalatı karşılama oranı ise Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre 5,4 yüzde puan azalışla %74,3 olarak gerçekleşmiştir.
2024 YILI İLK ALTI AYINDA İHRACAT ARTMAYA, İTHALAT AZALMAYA, DIŞ TİCARET AÇIĞI GERİLEMEYE DEVAM ETMİŞTİR
2024 yılının ilk yarısında ihracatımız %2,0 artışla 125 milyar 446 milyon dolara yükselmiştir. Aynı Ocak-Haziran döneminde ithalat, bir önceki yılın aynı dönemine göre %8,5 azalışla 168 milyar 686 milyon dolara gerilemiştir. 2024 yılının ilk yarısında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı dönemine göre %29,5 azalarak (18,1 milyar dolar azalış) 43 milyar 240 milyon dolara gerilemiştir. 2024 Ocak-Haziran döneminde ihracatın ithalatı karşılama oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 7,6 puan artışla %74,4'e yükselmiştir.
3- SON 12 AY İTİBARIYLE İHRACAT ARTMAYA, İTHALAT AZALMAYA, DIŞ TİCARET AÇIĞI GERİLEMEYE DEVAM ETMİŞTİR
2024 Haziran ayı itibarıyla yıllıklandırılmış ihracatımız %2,5 artarak 257,8 milyar dolara yükselmiştir. 2023 yılının ikinci yarısında başlayan ihracattaki artış trendinin 2024 yılında devam ettiği görülmektedir. Geçtiğimiz yıl Temmuz ayından itibaren dört ay hariç (Eylül 2023, Mart 2024, Nisan 2024, Haziran 2024) ihracatımızda her ay yıllık bazda artış kaydedilmiştir. Haziran ayında ithalatta izlenen düşüşte; 9 günlük bayram tatili, hafta sonu ve iş günü sayıları nedeniyle takvim de etkili bir unsur iken, ithalatımızın son 8 aydır devamlı gerilemesinde ise (2024 Nisan hariç) etkili dış ticaret politikası kapsamında aldığımız tedbirlerin etkisi izlenmektedir.
Bu kapsamda, 2024 Haziran ayı itibarıyla yıllıklandırılmış ithalat %6,7 azalışla 346,1 milyar dolara düşmüştür. 2024 Haziran ayı itibarıyla yıllıklandırılmış dış ticaret açığı %26,0 azalarak 88,3 milyar dolara düşmüştür. Böylelikle dış ticaret açığında 2023 Temmuz sonrası yıllık bazda bayram etkilerinin görüldüğü 2024 Nisan ve Haziran ayları hariç her ayda ciddi oranlarda düşüş görülmüştür. Yıllık bazda ihracatın ithalatı karşılama oranı ise 6,7 puan artışla %74,5 olmuştur.