Büyük İstanbul depremine ne kadar hazırız? Deprem hazırlıkları neler?
17 Ağustos 1999'da Gölcük'te meydana gelen 7,4 büyüklüğündeki depremde 19 bine yakın kişi hayatını kaybetti, İstanbul dahil birçok kent deprem gerçeğiyle yüz yüze geldi. Uzmanlar beklenen büyük İstanbul depremine dair uyarılarda bulunurken, megakent depreme ne kadar hazır? Yapılan hazırlıklar neler?
Aktif fay hatları üzerinde yer alan Türkiye'de sık sık depremler meydana geliyor. Bunun son örneği ise Kahramanmaraş'ta yaşandı. Tam bir sene önce, 6 Şubat 2023'te meydana gelen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki iki deprem yürekleri yaktı, 11 kentte büyük yıkıma neden olan sarsıntılarda en az 50 bin kişi hayatını kaybetti.
'Asrın felaketi' olarak adlandırılan Kahramanmaraş depremlerinin ardından İstanbul'da beklenen büyük deprem yeniden gündeme geldi. Binaların güvenliği, kentsel dönüşüm, afet sonrası toplanma alanları gibi konular tartışma konusu olurken, birçok uzman beklenen büyük depremin zamanına dair farklı açıklamalarda bulundu.
BÜYÜK İSTANBUL DEPREMİ NE ZAMAN?
Prof. Dr. Samet Arslan, "İstanbul depremi öyle ya da böyle olacak. İstanbul depremi için zaman doldu. Gözümüzü yummanın anlamı yok, gerçekle yüzleşmek lazım. İstanbul depremi dünden daha yakın" derken, Prof. Dr. Naci Görür ise İstanbul'da her an deprem olma ihtimalinin yüzde 47'ye çıkmış durumda olduğunu ifade etti.
Uzmanlar beklenen depreme dair farklı görüşlerini ortaya koyarken, İstanbul'da hazırlıklar ne durumda? Büyük İstanbul depremine dair hazırlıklar neler?
Kuzey Anadolu Fay Hattı'nda bulunan İstanbul'un özellikle Marmara Denizi'ne kıyısı olan ilçeleri tehlike altında bulunuyor. Bu bölgelerde yaşayanlar için sık sık uyarıda bulunan uzmanlar, yapılar güvenliğine dikkat çekmeye devam ederken İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) de çalışmalarını sürdürüyor.
KENTSEL DÖNÜŞÜM VE TARAMALAR HIZ KAZANDI
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Afet Koordinasyon Merkezi’nde (AKOM) ‘Deprem Bilim Kurulu’ 15 Şubat 2023'te ilk kez toplandı. Kurul, 25 Şubat’a kadar birçok toplantı düzenledi ve depremin lojistik, mühendislik, şehircilik ve mimari, toplumsal sağlık, ekonomik, yönetsel ve hukuki boyutu ele alındı.
Kurul sonrası yayımlanan raporda sadece sorunlu binaların dayanaklı hale getirilmesinin maliyetinin 360 milyar lira olduğu ve bunun İBB’nin üç yıllık bütçesinde denk geldiğini belirtildi.
Öte yandan İBB'nin Kahramanmaraş depremlerinden sonra başlattığı ve kentteki binaların dayanıklılığını ölçtüğü 'hızlı tarama yöntemi' İstanbullular tarafından yoğun ilgi gördü. 6 Şubat depremlerinden sonra İBB’ye test yaptırmak üzere 160 bin başvuru yapıldı. İBB'nin ise bugüne kadar 40 bine yakın binayı taradığı tahmin ediliyor.
Deprem riskinin her geçen gün artması ile birlikte megakentteki kentsel dönüşüm için de yeniden harekete geçildi. İstanbul'un hemen hemen her ilçesinde çalışmalar sürerken, 600 bin riskli yapının dönüşümü her ilçede farklı aşamada ilerliyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Aralık 2023'te 'Yüzyılın Dönüşümü İstanbul' programında İstanbul’un kentsel dönüşümdeki yol haritasını açıkladı. Buna göre; İstanbul’un dönüşümünde 'Yarısı Bizden' kampanyası ile kentsel dönüşüme giren her bir konut için 1,5 milyon TL destek verilecek. Bunun 700 bin TL'si hibe, 100 bin TL'si tahliye desteği, 700 bin TL'si ise kredi desteği olarak verilecek. Verilen kredi ilk yıl faizsiz ve 10 yıl vadeli olacak.
12 REZERV ALANA 500 BİN KONUT
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki ise rezerv alanlara dikkat çekti.
"İstanbul’da 12 yerde rezerv alan belirledik" diyen Özhaseki, "Mera alanları diye geçiyor. Orman vasfını yitirmiş araziler ve kamu arazileri var. Askeriye boşaltmış kullanmıyor. Buralarda yapacağımız hazır 450-500 bin konut olacak. Birisinin çevresinde Esenler, Eyüp var. Birisi Tuzla civarında. İlk etapta en riskli alanları buraya taşıyacağız. 1 milyona yakın konut yapacağız. Birkaç yıla bunları bitiririz" diyerek dönüşümde atılacak önemli adımın sinyalini verdi.
TOPLANMA ALANLARI
Deprem anı ve sonrası için hazırlıklara değinen AFAD, İstanbul'da 3 bine yakın toplanma alanı olduğunu açıkladı. Toplanma alanının 'barınma alanı' ve 'tahliye alanı' gibi farklı kavramlarla karıştırıldığını belirten AFAD, İstanbul’daki bütün toplanma alanlarının gösterildiği bir liste veya harita hazırladıklarını duyurdu.
İstanbullular, bulundukları bölgeye en yakın toplanma alanı için https://www.turkiye.gov.tr/afet-ve-acil-durum-yonetimi-acil-toplanma-alani-sorgulama adresinden arama yapabiliyor veya yaşadığı ilçenin belediye sayfasından toplanma alanlarıyla ilgili bilgilere ulaşabiliyor.
TSUNAMİ OLASILIĞI DA GÜNDEMDE
Öte yandan birçok bilim adamı, beklenen büyük İstanbul depreminin ardından 'tsunami' ihtimalinin de gündemde olduğunu belirtiyor.
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü (KRDAE) Bölgesel Deprem-Tsunami İzleme ve Değerlendirme Merkezi (BDTİM) Müdürü Doç. Dr. Doğan Kalafat, "Özellikle Marmara Denizi’nde bulunan üç derin çukurun etrafındaki kalın genç alüvyon-sediman tabakalarının bir deprem sonucu hareketi sonucu, yani deniz dibi heyelanları sonucu tsunami olma olasılığı mevcut" derken, tsunaminin en çok etkileyeceği ilçeleri ise şöyle açıkladı:
"Büyükçekmece denizaltı heyelanı kaynaklı olası tsunamilerde su basma alanı yüksek olan ilçeler, Silivri’ye ek olarak, Büyükçekmece, Bakırköy, Beylikdüzü ve Avcılar ilçeleridir. Bu ilçeleri Kadıköy, Maltepe, Fatih ve Küçükçekmece ilçeleri takip etmektedir.
Yenikapı denizaltı heyelanı kaynaklı olası tsunamilerde ise su basma alanı yüksek olan ilçeler sırası ile Bakırköy, Tuzla, Maltepe, Kadıköy, Fatih, Kartal ve Pendik ilçeleri olarak görülebilir."
'da Takip Edin!
