2004'te kaldırılan idam cezası Türkiye'de 1984 yılından beri uygulanmıyor
Türkiye’de idam cezası, uzun yıllar boyunca devletin en ağır cezai yaptırımlarından biri olarak uygulandı. Osmanlı İmparatorluğu’ndan Cumhuriyet dönemine uzanan bu süreçte, siyasi suçlar başta olmak üzere çeşitli suçlar için idam cezaları verildi. Ancak 1984 yılından itibaren idam cezası fiilen uygulanmaz hale gelirken, 2004 yılında yapılan anayasal değişikliklerle tamamen kaldırıldı.
Bugün hala zaman zaman geri getirilmesi gündeme gelse de, idam cezasının Türkiye'de yeniden uygulanması anayasa ve uluslararası yükümlülükler çerçevesinde mümkün görünmüyor.
Peki, idam cezasının tarihçesi ve kaldırılma süreci nasıl gelişti?
TÜRKİYE’DE İDAM CEZASI NE ZAMAN KALDIRILDI?
1984 yılından itibaren, Türkiye'de idam cezası fiilen uygulanmaz hale gelmiştir. Bu dönemde, Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne (AB) üyelik sürecine uyum çabaları hız kazanmış ve insan hakları reformları kapsamında idam cezasının kaldırılması gündeme gelmiştir.
Bu bağlamda ilk somut adım, 2002 yılında atıldı. TBMM'de kabul edilen AB Uyum Yasa Teklifi kapsamında, savaş ve yakın savaş tehditleri dışında idam cezası kaldırıldı. Böylece, Türkiye'de barış zamanında idam cezası verilmesi yasaklanmış oldu.
2004 yılına gelindiğinde ise, idam cezası tamamen yürürlükten kaldırıldı. Bu tarihte yapılan anayasal düzenlemelerle, idam cezası Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'ndan çıkarıldı ve böylece Türkiye’de idam cezası yasal olarak tamamen ortadan kalkmış oldu.
PKK elebaşı Abdullah Öcalan’ın 1999’da yakalanmasının ardından, Türkiye’nin uluslararası insan hakları yükümlülükleri doğrultusunda bu sürece hız verilmişti.
İDAM CEZASININ GERİ GETİRİLMESİ MÜMKÜN MÜ?
İdam cezası, 2000’li yılların başında kaldırılmış olmasına rağmen, zaman zaman Türk siyasi gündeminde geri getirilmesi konuşulmaktadır.
Özellikle terör olaylarının arttığı dönemlerde, bu talep kamuoyunda ve bazı siyasi partilerde destek bulduğu iddia ediliyor.
Ancak Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalar ve AB üyelik süreci kapsamında, idam cezasının geri getirilmesi oldukça zor bir ihtimaldir.
Anayasa’da yapılan düzenlemelere göre de idam cezasının geri getirilmesi mümkün değildir.
JAPONYA’DA İDAM CEZASI VAR MI?
Dünyada birçok ülke idam cezasını kaldırmış olsa da Japonya, hala bu cezayı uygulayan gelişmiş ülkelerden biri olarak dikkat çekmektedir.
Japonya’da idam cezası, genellikle cinayet ve bazı ağır suçlar için uygulanmakta olup, infazlar asılarak gerçekleştirilmektedir.
Mahkemelerdeki süreçlerin uzun sürmesi nedeniyle idam cezalarının infaz edilmesi yıllar alabilir.
Fakat Japonya'daki idam uygulamaları, insan hakları savunucuları tarafından eleştirilmektedir.
'da Takip Edin!
