Hayvanlar depremi önceden hisseder mi? Deprem anında kedi, köpek ve kuş sesleri araştırılıyor

Sık sık sismik hareketlerle karşı karşıya kalanlar hayvanların depremi önceden hissedip hissetmediği konusunu araştırıyor.

Sosyal medyada deprem anında kedilerin saklandığı, köpeklerin uluduğu ve kuşların sürü halinde uçtuğu paylaşımlar, bilimsel araştırmaların bu davranışların arkasındaki gerçeği aydınlatmaya çalışmasına neden oluyor

HAYVANLAR DEPREMİ ÖNCEDEN HİSSEDER Mİ?

Hayvanların depremi önceden algıladığına dair inanış, tarih boyunca birçok kültürde yer buldu. Günümüzde ise deprem öncesinde hayvanlara ait görüntülerin kısa sürede yayılması nedeniyle modern bilim bu iddiaları araştırmaya devam ediyor.

Max Planck Hayvan Davranışları Enstitüsü’nün 2016-2017 yıllarında İtalya’da gerçekleştirdiği bir çalışmada, inek, koyun ve köpeklere sensörler takılarak davranışları izlendi.

Araştırma, hayvanların depremden saatler önce, özellikle kapalı alanlarda, normalden daha fazla hareketlilik sergilediğini ortaya koydu. Bu davranışların, hayvanların düşük frekanslı sismik dalgaları, elektromanyetik alan değişikliklerini veya havadaki iyonlaşmayı algılamasından kaynaklanabileceği düşünülüyor.

Ancak bu tepkilerin depremle doğrudan bağlantılı olup olmadığı veya bir erken uyarı sistemi olarak kullanılabilirliği henüz kesinleşmedi.

Scientific American’ın 2024’te yayımladığı bir makale, hayvanların bu tür tepkilerinin P-dalgaları gibi insan tarafından hissedilmeyen öncü sarsıntılardan kaynaklanabileceğini öne sürüyor.

Buna karşın, ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS), hayvan davranışlarının deprem tahmini için güvenilir bir yöntem olmadığını, çünkü bu tepkilerin tutarlı ve tekrarlanabilir olmadığını belirtiyor.

Türkiye’de Kandilli Rasathanesi de benzer bir görüşü savunarak, hayvan davranışlarının bilimsel araştırmalar için veri sağlayabileceğini ancak kesin bir tahmin yöntemi olmadığını vurguluyor.

KEDİ, KÖPEK VE KUŞ DEPREMİ ÖNCEDEN ANLAR MI, NASIL SES ÇIKARIR?

Kediler, köpekler ve kuşlar, hassas duyu organları sayesinde deprem öncesi çevresel değişiklikleri algılayabilen hayvanlar arasında görülüyor.

Kediler, 48 Hertz ile 85.000 Hertz arasındaki geniş bir frekans aralığını duyabilir. Yer kabuğundaki titreşimleri veya manyetik alan değişikliklerini hissederek saklanma, aşırı miyavlama veya huzursuzca koşturma gibi tepkiler verebilir.

Köpekler, 40 Hertz ile 60.000 Hertz arasındaki sesleri algılayabilir ve yer kabuğundaki gaz kokularını veya titreşimleri hassas burunlarıyla fark edebilir. Deprem öncesi havlama, uluma, yeri kazma veya saklanma gibi tepkiler sıkça rapor edilir. Örneğin, 1999 Gölcük depreminde köpeklerin sabaha kadar uluduğu biliniyor.

Kuşlar ise düşük frekanslı infrason dalgalarını algılayarak sürü halinde çember şeklinde uçabilir veya yüksek sesler çıkarabilir.

HAYVANLAR DEPREM TAHMİNİ İÇİN KULLANILABİLİR Mİ?

Hayvan davranışlarının, deprem tahmininde bulunmak için güvenilir bir yöntem olarak görülmediği bilim insanları tarafından belirtiliyor. Çünkü tepkileri tutarlı ve depreme özgü olmayabilir.  Ancak, bu konuda bilimsel çalışmalar devam etmekte.