Mev­du­at sa­hi­bi­ ban­ka­ya ­de­ğil harcamaya yön­len­di­rili­yor

Gge­çen yıl ağus­tos ayın­da mort­ga­ge fon­la­rıy­la baş­la­yan, za­man için­de li­ki­di­te kri­zi­ne dö­nü­şe­rek bir çok ya­tı­rım ban­ka­sı­nın bat­ma­sı­na se­bep olan kriz, glo­bal öl­çek­te mev­du­at ban­ka­la­rı­na sıç­ra­dı. Bir çok ban­ka­nın bat­ma­sı­na se­bep olan kriz, son ay­lar­da gü­ven bu­na­lı­mı­na dö­nüş­tü. Ön­ce mev­du­at sa­hip­le­ri ban­ka­lar­da­ki pa­ra­la­rı­nı çek­me­ye kalk­tı. Dev­let ga­ran­ti­le­riy­le bu sı­kın­tı çö­zül­dü an­cak ban­ka­la­ra­ra­sı iş­lem­ler ve şir­ket­le­re ve­ri­len kre­di­ler­de prob­lem­ler çık­tı. Ban­ka­lar, şir­ket­le­re kre­di ver­me­nin öte­sin­de ve­ri­len kre­di­le­ri de ge­ri ça­ğır­ma­ya baş­la­dı. Enf­las­yon, re­ses­yon der­ken iyi­ce nak­de sı­kı­şan şir­ket­ler ban­ka­lar­dan da kre­di ala­ma­yın­ca ba­tan bat­tı, bat­ma­yan­la­rın bir ço­ğu da iş­çi çı­kar­mak­la sı­kın­tı­yı aş­ma­ya kal­kın­ca son gün­ler­de­ki gi­bi tah­min­le­rin çok üze­rin­de iş­siz ar­tı­şı ol­du. Her haf­ta ol­du­ğu gi­bi Cu­ma gü­nü ABD'de ta­rım dı­şı is­tih­dam ve­ri­le­ri açık­lan­dı. 340 bin ci­va­rın­da bek­le­nen ve­ri, 1974 yı­lın­dan be­ri gö­rül­me­miş oran­da ar­ta­rak 533 bin ki­şi ola­rak ger­çek­leş­ti. Tam 34 yıl­dan be­ri bu bü­yük­lük­te iş­siz baş­vu­ru­suy­la kar­şı­laş­ma­yan ve yüz­de 6.7'ye yük­se­len iş­siz ora­nı­nın, önü­müz­de­ki yıl yüz­de 7.5 se­vi­ye­le­ri­ne ka­dar yük­sel­me­si bek­le­ni­yor. MEV­DU­AT YÜZ­DE 1.5 - 2 ERİ­YOR ABD'de baş­la­yan ve alı­nan ted­bir­le­re ve tril­yon do­lar­lık pa­ket­le­re rağ­men her ge­çen gün mu­tas­yo­na uğ­ra­yan vi­rüs dün­ya eko­no­mi­le­ri­ni çö­ker­tir­ken, da­ha az et­ki­len­mek için glo­bal öl­çek­te tü­ke­ti­min şart ol­du­ğu­nun far­kı­na va­rıl­dı. Yıl­lar­dır enf­las­yon­la mü­ca­de­le et­mek için ar­tı­rı­lan fa­iz oran­la­rı hız­la ge­ri çe­kil­me­ye baş­lan­dı. Öy­le ki yıl­lar­dır 5.25 fa­iz ve­ren ve kri­zin baş­la­rın­da fa­iz in­di­ri­mi­ne gi­den FED'i en sert şe­kil­de eleş­ti­ren İn­gil­te­re Mer­kez Ban­ka­sı, son üç ay için­de yap­tı­ğı in­di­rim­ler­le ABD se­vi­ye­le­ri­ne gel­di. Per­şem­be gü­nü İn­gil­te­re 100, Av­ru­pa Mer­kez Ban­ka­sı ise 75 baz pu­an in­di­rim yap­tı. Av­ru­pa böl­ge­sin­de yıl­lık yüz­de 3.5 - 4 se­vi­ye­le­rin­de sey­re­den enf­las­yon ra­kam­la­rı­na rağ­men, faiz oranlarını İn­gil­te­re yüz­de 2, Av­ru­pa ise yüz­de 2.5'e dü­şü­re­rek ade­ta mev­du­at sa­hi­bi­ni ce­za­lan­dır­dı. Son indirimlerle Av­ru­pa'da ban­ka­ya ya­tı­rı­lan mev­du­at, yıl­da 1.5 ile 2 ara­sın­da eri­miş olu­yor. Pi­ya­sa­la­rı­mız, ve­ri­ler­le do­lu bir haf­ta­yı ge­ri­de bı­ra­ka­rak kur­ban bay­ra­mı ta­ti­li­ne gir­di. Bu ara­da bü­tün müs­lü­man­la­rın mü­ba­rek kur­ban bay­ra­mı­nı kut­lar, ha­yır­la­ra ve­si­le ol­ma­sı­nı di­le­rim. >> ­Di­ren­cin ü­ze­rin­de tu­tu­na­ma­dı ABD'nin res­men dur­gun­lu­ğa gir­di­ği ha­be­ri son­ra­sı 25.714 pu­an­dan haf­ta­ya baş­la­yan İMKB, hız­la 23.035 se­vi­ye­si­ne ka­dar ge­ri çe­kil­di. Do­lar 1.62 YTL'ye spot pi­ya­sa­da fa­iz de 20.78 bi­le­şi­ğe yük­sel­di. Çar­şam­ba gü­nü bek­len­ti­le­rin al­tın­da ge­len enf­las­yon ra­kam­la­rı, fa­iz in­di­ri­mi­nin de­vam ede­bi­le­ce­ği bek­len­ti­si­nin ar­tır­ma­sı, spot pi­ya­sa­da fa­iz­le­ri 18.4 bi­le­şik­le­re ka­dar ge­ri çek­ti. Yer­li ya­tı­rım­cı­nın sa­tış ve alış­la­rıy­la iyi­ce dar ban­da sı­kı­şan do­lar, haf­ta için­de 1.5530 ile 1.62 ara­sı­na sı­kış­tık­tan son­ra bay­ram ön­ce­si 1.5855 YTL'den ka­pat­tı. >> Gün doğ­ma­dan ne­ler do­ğar Dı­şa­rı­da ar­tan iş­siz­lik ve dü­şen fa­iz oran­la­rı­nın, iç pi­ya­sa­lar­da­ki kı­sa ve uzun va­de­li et­ki­le­ri­ne bak­mak is­ti­yo­rum. Uzun za­man­dan be­ri ba­ya­ğı hır­pa­la­yan glo­bal kriz, bi­zim için ye­ni fır­sat­lar ge­tir­me­ye baş­la­dı. Yıl­lar­dır yük­se­len pet­rol fi­ya­tı ve dü­şük kur se­be­biy­le ver­di­ği­miz ca­ri açı­ğı, YTL ya­tı­rı­mı de­di­ği­miz bo­no ve his­se se­ne­di al­mak için ge­len sı­cak pa­ra ile fi­nan­se edi­yo­ruz. Kri­zin baş­la­ma­sıy­la bir­lik­te iki pi­ya­sa­ya da ge­len sa­tış­lar­la his­se fi­yat­la­rı ve en­deks, üç­te bir fi­ya­tı­na ge­ri­ler­ken bo­no fa­iz­le­ri yüz­de 25 bi­le­şik­le­re yük­sel­miş­ti. Dü­şü­şe ge­çen enf­las­yon, ar­tan re­el fa­iz, yük­sek kur ve yurt dı­şın­dan pa­ra gi­ri­şi­ni ko­lay­laş­tı­ran ya­sa der­ken son gün­ler­de ge­liş­miş ül­ke­ler­de ek­si­le­re dü­şen fa­iz ora­nı­nın, yurt dı­şın­dan bek­le­nen pa­ra gi­ri­şi­ni da­ha da hız­lan­dı­ra­ca­ğı­nı dü­şü­nü­yo­ruz. Gün doğ­ma­dan da­ha ne­ler do­ğar der­ler ya, ay­nen öy­le ol­du.