İlk yardım eğitimini herkesin bilmesi gerekmez mi?

16 Nisan 2025 02:00 | Güncelleme :16 Nisan 2025 00:12

A -

A +

Feridun Ağabey, bu hafta "Kalp Sağlığı Haftası"dır. Her zaman dediğim gibi kıymetini bilmediğimiz ve çok ihmal ettiğimiz ama kaybettikten sonra kıymetinin farkına vardığımız iki önemli şey vardır ki onlar da boş vakit ve sağlığımızdır. Ne yazık ki para kazanmak için gece gündüz koşuşturduğumuz ve sağlığımızı kaybettikten sonra kazandığımız parayı sağlığımızı geri kazanmak için harcadığımız bir büyük yanlışın içindeyiz. Çalışalım para kazanalım ama bu arada sağlığımızı da ihmal etmeyelim.

Öyle bir dünyada yaşıyoruz ki artık hastalıkların hatta ölümlerin yaşı kalmadı. Her yaşta insan hastalanabiliyor hatta ölebiliyor. Eskiden yaşlılar hastalanırdı artık her yaşta insan genç ihtiyar herkes hastalanabiliyor ve ölüyor. Onun için her zaman dediğimiz gibi yine diyoruz ki asla ve asla sağlığımızı ihmal etmeyelim. Hiç olmasa yılda bir defa detaylı bir sağlık kontrolünden geçmeyi ihmal etmeyelim. Özellikle bu pandemiden sonra ülkemizde hastalığın ve aşıların etkisinden kalp krizleri, felç vakaları ve beyine pıhtı atmaları ve bazı kanser türlerinde patlama oldu ve birçok insanımız hayatını kaybetmeye devam ediyor. Onun için bu konuda bazı gerçeklere değinmek istiyorum. Aslında buna değinmek denmez, zaten anlatacağım şeyler sağlığımız için mutlaka öğrenmemiz gereken önemli ilk yardım konularıdır...

ÇABUK VE DOĞRU İLK YARDIM

Bir zehirlenme durumunda veya bir kalp krizi geçirme anında, beyin kanaması geçirende veya inme geçirme durumunda sağlık ekipleri gelene kadar yapılan müdahaleler doğru olmadığı zaman hastaya daha fazla zarar verebileceği gibi hatta ölüme bile gitmesine sebep olunabiliyor. Çabuk ve doğru ilkyardım uygulamaları insanın hayatını kurtarabiliyor. Onun için ilkyardım eğitimini herkesin alması gerektiğini önemle belirtmek istiyorum. Çünkü günümüzde hastalıkların, kazaların ve hatta ölümlerin bile her yaşta ve her zaman meydana gelebileceğini hiçbir zaman unutmamamız gerektiğine inanıyorum. Onun için isterseniz gelin hayat kurtaran birkaç tane ilkyardım uygulamasını öğrenelim:

*Kalp krizi geçiren bir hastayı varsa en yakın sağlık kuruluşuna yetiştirin yoksa hemen ambulans çağırın. Ambulans gelene kadar hareket ettirmeyin. Yalnızca giysilerini gevşetin, sakinleştirin ve rahat nefes almasını sağlayın. Bilinci açıksa hastayı yarı oturur pozisyonda bekletebilirsiniz. Ortam kapalıysa camları açın. Bilinci kapalı, nabız ve tansiyon alınamıyor, solunum durmuşsa ilkyardımı iyi bilen biri tarafından 'temel yaşam desteği' yapılabilir. Yanlış yapılan müdahaleler hastaya daha fazla zarar verir hatta ölümüne bile yol açabilir. Doğru ve çabuk ilkyardım uygulaması ise hayatı kurtarabilmektedir. Onun için ilkyardım eğitimini herkesin mutlaka alması gerekir. Kalp krizi geçiren hastayı sırtüstü yatırıp efor harcatmayın ve öksürtmeye çalışmayın. Çünkü öksürtmek kalp krizi geçirme şüphesi olan kişide kanama yapabilir.

*Bayılan hastayı ya da yaralıyı sırtüstü yatırın ve ayaklarını 30 cm yukarı kaldırın. Solunum yolunu kontrol ederek giysilerini gevşetin. Kusma varsa başını yana çevirin. Bilinci açık değilse hemen ambulans çağırın. Ayıltmak için tokat atmak, sallamak, su dökmek, alkol ya da kolonya koklatmak çok yanlıştır.

*Yanık vakası olmuşsa hemen ambulans çağırın ve yanan bölgeyi tazyiksiz akan su altında tutun. Kolundaki saat, bilezik ve yüzük gibi şeyleri çıkarın. Yanan yere diş macunu, yoğurt ve krem gibi şeyleri sürmemek gerekir. Çünkü yanan bölge enfeksiyon kapıp daha kötü hâle gelebilir.

*Yüksek ateşte bilhassa çocukların havale geçirme riski çok fazladır. Havale geçiren çocuğun koltuk altını, kasıklarını, el bileğinin içlerini ılık suyla ıslatılmış bezle silmekte fayda vardır. Hastayı ılık suyla ıslatılmış çarşaf veya havluya sarmak iyi olur. Eğer ateş düşmüyorsa oda sıcaklığında küvete sokup ve duş yaptırabilirsiniz. Yine ateş düşmezse ambulans çağırın. Hastayı çok soğuk suyun altına tutmayın. Çok soğuk suda titreyip üşüdükten sonra kalın örtülerle örtmek de zararlı olabilir.

*Ağız yolu ile zehirlenmelerde sadece ağız zehirli maddeyle temas etmişse su ile çalkalamak yeterli olur. Zehirli madde el ile temas etmişse sabunlu suyla yıkanabilir. Solunum yolu ile zehirlenme de cam, kapı açılarak ortam havalandırılır, hastaya rahat nefes alabilmesi için temiz havaya çıkarılır. Rahat nefes alması için yarı oturur vaziyetinde tutulur ve yardım çağrılır. Özellikle yakıcı maddenin alındığı veya hastanın ne yiyip içtiği bilinmediği durumlarda kusturmaya çalışmayın. Kimyasal maddelerle zehirlemelerde kusturma geçtiği yerlerde tahribat yapabilir.

*Kan şekerinin aniden düşmesi sonucu kişide terleme, hızlı nabız, titreme, yorgunluk, bulantı, çok aniden acıkma hissi ortaya çıkabilir. Hastanın bilinci yerindeyse şekerli su verilir. 15-20 dakikada düzelmezse sırtüstü yatırılarak ayaklarını 30 cm kaldırıp hemen ambulans çağrılır. Kan şekeri düşen hastanın 2 kesme şeker yemesi hayatını kurtarabilir. Eğer hastanın bilinci kapalıysa ağız yoluyla zorlamayla bir şey vermeye çalışmayıp hemen ambulans çağrılmalıdır.

*Boğazına bir şey kaçan kişinin bilinci açık da olsa kapalı da olsa mutlaka ambulans çağırın. Kişi eğer bilinci açıksa ve nefes alabiliyorsa öksürtün. Sırtına iki kürek kemiği arasına 5-7 kez vurun, cisim çıkmazsa arkadan sarılın gövdesini kavrayın, bir elinizi yumruk yaparak başparmak çıkıntısını midenin üst kısmına göğüs kemiğinin altına yerleştirin. Diğer elinizle yumruk yapılan elinizi kavrayın, kuvvetle arkaya ve yukarı doğru bastırın ve cisim çıkıncaya kadar tekrarlayın. Bunu basında televizyonda sık gördüğümüz adına 'Heimlich manevrası' denilen uygulama olarak yapın. Bilinç kapalıysa ambulans gelene kadar ilk yardım desteği yapmaya devam edin. Kişinin boğazına kaçan cismi elinizle çıkarmaya çalışmayın. Çünkü böyle yapılınca cisim daha ileri kayıp hasta daha da nefes alamaz duruma gelebilir...

***

Feridun Ağabey, ilkyardım çok önemli ve kişinin başına nerede ne geleceği hiç belli olmuyor. Onun için bu ilk yardım bilgilerini mutlaka herkesin öğrenmesi ve bilmesi gerekmektedir. Tabii ki ilk yardım bilgileri sadece bu kadar değil, daha da öğrenilmesi gerekenler vardır. Onları da başka zaman yazmaya çalışırım. Sağlık ve esenlik dileklerimle...