Beş ay sonra seçim var. Artık her şeyin eli kulağında. Hükûmet ve muhalefet halka neler diyecekse artık az zamanları kaldı.
Hükûmet, EYT’den 3600 ek göstergeye kadar bir dizi plan ve programı hazırlıyor. TOKİ evleri, yapılan yardımlar hepsi halka dokunuyor.
Ağır bir ekonomik sıkıntının olduğu muhakkak. Hâlâ bunu yaşıyoruz. Tatbik ediyoruz. Hayat pahalılığı geçmiş değil. Bugün yarın açıklanacak asgari ücret önemli. Halka dokunacak hareketler bunlar.
Tabii 2023’te zamlar devam ederse, elektrik ve doğalgaz fiyatları artarsa maaşların bir anlamı olmaz. Hükûmet cephesi açısından durum bu.
Muhalefet ise daha aday konusunda anlaşamamış durumda. CHP ile İyi Parti hemen her gün birbirlerine laf atıyorlar. Kimin cumhurbaşkanı adayı olacağı konusunda anlaşmış değiller. Bildiğimiz şeyler var elbette. İyi Parti cephesi İmamoğlu ya da Yavaş’ı istiyor. CHP ise Kılıçdaroğlu’nun adaylığını kesin görüyor.
İyi Parti sürekli kazanacak aday diyerek Kemal Kılıçdaroğlu’na veto koyuyor. Kemal Bey de Altılı Masa karar verir diyor. Belirsizlik devam ediyor.
Dışarıdan bakanlar “Bunlar daha kendi aralarında anlaşamıyorlar. Ülkenin sorunlarını nasıl çözecekler?” diye soruyor. Zaten ekonomi dâhil somut olarak ortaya koydukları hiçbir şey yok. Bu da şanslarını azaltıyor.
Eğer 2023 seçimlerini kazanmazlarsa bunun sebebi Altılı Masa’nın kendi kendine ettiği durumdandır. Yoksa onlara kimsenin bir şey yaptığı yok. Cumhur İttifakı muhalifler bölünsün ister. Siz de bölünmeyin o zaman. Ayrıca iktidar tarafı sizi bölebiliyorsa bu nasıl ittifak? Bu soruları da kendilerine sormalılar.
E-Ticaret Yasası’nın pazarlama bütçelerini kısıtlaması ve lisans ücretleri nedeniyle maliyetlerin artması ihtimali, esnaf ve KOBİ’leri ikili bir kıskaca almış olacak. Pazar yerlerinin pazarlama bütçelerinin kısıtlanması esnaf ve KOBİ’lerin tanıtım çalışmalarına darbe vururken, maliyetleri yükselecek olan küçük işletmelerin oluşacak yükü taşıması zorlaşacak.
E-Ticaret Yasası’nın gündeme gelmesiyle Pazar yerlerinde satış yapan pek çok küçük işletme sahibinde endişeli bekleyiş sürüyor. Benim de kendi çevremden konuştuğum esnaftan da gördüğüm kadarıyla, öncelikle yasanın neye hizmet ettiğinin anlaşılmadığı ortada. Ayrıca konuştuğum herkes yasa nedeniyle bir hayli kaygılı. Büyük firmalarla geleneksel ticaret yöntemlerinde rekabet etmenin hayal olduğunu söylüyorlar. Bugüne kadar çıkış yolu olan e-Ticaret’in de yasadan sonra zorlaşarak ekonomik açıdan daha da zorlanacaklarını düşünüyorlar ki, haksız da sayılmazlar. Bütün sinyaller bu yönde.
Pandemi ile birlikte hızla büyüyen e-Ticaret sektörü, esnaf ve KOBİ’lerin de satışları ve istihdamı başta olmak üzere birçok alanda hızlı büyümelerini sağlamıştı. E-Ticaret platformları pazarlama çalışmaları kapsamında pazarlamaya bütçe ayıramayan esnaf ve KOBİ’leri de tanıtarak, bilinirliklerini artırmaya katkı sağlıyordu. E-Ticaret Yasası’nın pazarlama bütçelerini kısıtlaması ile birlikte, e-Ticaret pazar yerleri pazarlamaya daha az bütçe ayıracaklar. Bu da yeni yeni büyüme ivmesi yakalayan esnaf ve KOBİ’lerin bilinirliklerine büyük darbe vuracak. E-Ticaret Yasası’nın 1 Ocak 2023 yılı itibarıyla yürürlüğe girmesinin ardından belli bir ölçeğe sahip markaların, şirketlerin pazarlama faaliyetlerine devam etmesi ile birlikte esnaf ve KOBİ’lerin adı büyük oranda silinmiş olacak.
Esnaf ve KOBİ’ler sistemin dışına itilebilir
Geleneksel ticarette büyük şirketler ile rekabette zorlanırken şimdi de yasayla daralan e-Ticaret yolları da esnafın bir başka dertli olduğu konu. Türkiye’nin orta gelir tuzağından kurtuluş reçetesi olarak esnaf ve KOBİ’lerin büyümesi e-Ticaret yasası ile darbe almış olacak. Bilinirliklerinin düşmesi ile birlikte satışları da düşüşe geçecek olan esnaf ve KOBİ’ler, e-Ticaret satışları için yapmış oldukları yatırımları da durduracak. Bununla bağlantılı olarak istihdam ettikleri kişi sayısını da düşürmek zorunda kalacaklar.
Öte yandan lisans alma ve yenileme yükümlülüğü de KOBİ'lere ilave maliyetler getirecek. Yasa nedeniyle pazar yerinin maliyetleri artarken, bundan KOBİ ve esnaflar da dolaylı olarak etkilenecek. Sistemin dışına çıkmak istemeyen esnaf ve KOBİ’ler ise fiyatlarında artışa gitmek zorunda kalacak. Dolayısıyla yasanın faturasını esnafla birlikte vatandaş da ödeyecek.