Antalya Diplomasi Forumu’ndan…

Antalya Diplomasi Forumu (ADF), 11-13 Nisan 2025 tarihlerinde dördüncü kez düzenlendi ve “Ayrışan Dünyada Diplomasiyi Sahiplenmek” temasıyla 148 ülkeden 4.000’den fazla katılımcıyı Antalya’da bir araya getirdi.

 

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın himayelerinde ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın ev sahipliğinde gerçekleşen forum, 20’den fazla devlet ve hükûmet başkanı ile 50’den fazla dışişleri bakanını ağırladı.

 

ADF 2025, Türk dünyasından geniş bir temsilci yelpazesine ev sahipliği yaptı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, KKTC Başbakanı Ünal Üstel, Kırım Tatar Millî Meclisi (KTMM) lideri Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, Kazakistan Ulaştırma Bakanı Marat Karabayev, Özbekistan Âli Meclis Senatosu Başkan Birinci Yardımcısı Sadık Safayev, Kırgızistan Dışişleri Bakan Birinci Yardımcısı Asein İsayev ve TDT Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev gibi isimler forumda yer aldı...

 

Kırım Tatar Millî Meclisi’nin temsilcileri, Batı Trakya Türk Kesimi’nin temsilcileri ve müftülerinin varlığı özellikle dikkatimi çekti. Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu ve KTMM heyeti, forumun ilk gününde Hakan Fidan’ın moderatörlüğünü yaptığı bir paneli takip etti ve Fidan’ın, Kırımoğlu ile samimi selamlaşması duygulandırdı.

 

 “Avrasya ve Türk Dünyası” paneli takip ettiğim önemli panellerden biriydi. “Avrasya ve Türk Dünyası” paneli, ADF 2025’te Türk dünyasının bu geniş coğrafyadaki stratejik rolünü ve iş birliği potansiyelini tartışmak için önemli bir platform sundu.   

 

Kazakistan Ulaştırma Bakanı Marat Karabayev, ADF 2025’te Orta Koridor’u “Asya ile Avrupa arasında yeşil koridor” olarak tanımladı ve Kazakistan’ın yeşil hidrojen üretimi, dijitalleşme ve Hazar Denizi üzerinden fiber optik hat projelerini anlattı.

 

Azerbaycan’ın Zengezur Koridoru projesi de Avrasya’daki bağlantısallığı artırma potansiyeline sahip. Azerbaycanlı diplomat Elçin Amirbayov, bu koridorun Türk dünyasını birleştireceği gibi Ermenistan ile Azerbaycan arasında da güven ortamı oluşturacağını belirtti.

 

Orta Koridor ve Zengezur Koridoru gibi projelerle ekonomik entegrasyonun artması, enerji ve ticaret yollarında Türk dünyasının stratejik bir merkez hâline gelmesi hedefleniyor. TDT’nin kurumsallaşması ve küresel bir aktör olarak görünürlüğünün artması da Türk dünyasının Avrasya’daki etkisini güçlendirebilir ancak bazı zorlukların olduğunu hatırlatalım nitekim ilgili ülkelerin siyasi öncelikleri ve dış politikaları, zaman zaman mevcut iş birliğini karmaşık hâle getirebiliyor!

 

Muhtemel bir Azerbaycan-Ermenistan gerilimi, Zengezur Koridoru’nun uygulanabilirliğini güçleştirebileceği gibi Avrasya’daki Rusya ve Çin gibi büyük güçlerin ani bir refleksi de Türk dünyasının manevra alanını kısıtlayabilir.

 

Takip ettiğim önemli oturumlardan biri de Hanımefendi Emine Erdoğan’ın öncülüğünde düzenlenen “Ayrışan Dünyada Geleceği İnşa Etmek: Eğitimin Dönüştürücü Gücü” paneliydi.

 

Panele Pakistan Pencap Eyaleti Başbakanı Maryam Nawaz Sharif, Millî Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, Türkiye Maarif Vakfı Başkanı Mahmut M. Özdil ve diğer küresel temsilciler katıldı.

 

Türk dünyası açısından bu oturum, eğitim yoluyla iş birliğini artırma fırsatını da ortaya koydu. Örneğin, Maryam Nawaz Sharif’in Türkiye’nin önde gelen üniversitelerinin Pencap’ta varlık göstermesi önerisi, Türk dünyası ile daha geniş bir coğrafyada eğitim köprüleri kurulabileceğini gösteriyor.

 

Emine Erdoğan Hanımefendi: “Filistin’de çocuklar, uzatılan mikrofonlara ‘Ölmek istiyorum çünkü savaş yüzünden yaşamaktan yoruldum’ diyorlar. Unutmayalım ki, çocukların uykularında bombalarla, füzelerle öldürüldüğü bir dünya, masumiyetini ilelebet kaybetmiştir!” dedi.

 

Bu cümlelerin üzerine gözyaşlarına boğulduğumu itiraf etmeliyim.  

 

ADF 2025 için Türk Hariciyesini kutluyorum.

 

 

 

Meryem Aybike Sinan'ın önceki yazıları...