Azerbaycan bizim için kardeşten öte candır.
Geçmişten günümüze, tarihe dönüp baktığımızda iki devlet tek millet olma şiarının süreklilik arz ettiğini görebiliyoruz. Hazar’ın kıyısında günbegün güçlenen ve her anlamda Türk’ün yüksek seciyesini kaybetmeden, varlığını güçlendiren Azerbaycan, Türkiye için çok önemli bir müttefik aynı zamanda. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dostluğu ve hukuku Karabağ savaşından sonra en üst seviyeye ulaştı.
Önceki akşam Azerbaycan Millet Meclisi Başkan Vekili Adil Aliyev, Türkiye-Çin İş Geliştirme ve Destekleme Derneğinin düzenlediği iftar programına katıldı. Aliyev, burada bir grup gazeteciye yaptığı açıklamada Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in Kahramanmaraş Azerbaycan Caddesi’nin yeniden inşa ve ihyası için 100 milyon dolar ayırdığını, bu caddenin yeniden inşası için çalışma başlattıklarını, diğer deprem illerine de maddi destekte bulunacaklarını açıkladı.
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in bu jesti, hiç şüphesiz çok sıra dışı bir dostluğun, güçlü bir kardeşliğin numunesidir ve diğer kardeş ülkeleri de harekete geçirecektir. Hemen belirtelim ki Cumhurbaşkanı Aliyev’in inisiyatifiyle 16 Mart’ta “Afet-Acil Durum Yönetimi ve İnsani Yardım" temasıyla diğer Türk Cumhuriyetlerinin de katıldığı Liderler Zirvesi düzenlenmiş ve depremle ilgili önemli kararlar alınmıştı.
Asrın depreminin 11 ilimizde yaptığı tahribat elbette sadece maddiyatla tamir edilemez. 50 binin üzerinde vatandaşımızı kaybettik. Ancak geride kalanların yaşadıkları bu ağır travmayı atlatabilmeleri, normal hayatlarına dönebilmeleri bu şehirlerin en kısa zamanda yeniden imar ve inşasının tamamlanmasına bağlı. Yüz binlerce hikâyenin yarım kaldığı bu şehirlerin yeniden ayağa kalkması gerek. Bu anlamda Aliyev’in bu yardımı çok büyük bir adım.
İlham Aliyev’in bu jesti, bana Azerbaycan Sovyet Hükûmeti Başkanı Neriman Nerimanov ve Gazi Mustafa Kemal arasındaki bir anekdotu hatırlattı. Neriman Nerimanov, aslında Odesa’da tıp eğitimi almış bir doktor idi.
Dr. Neriman Nerimanov’u 1918 yılında kurulan Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mehmet Emin Resulzade ve Başbakan Nesip Bey Yusufbeyli’ye muhalif bir siyasetçi olarak görüyoruz.
1920’de Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Bolşevikler tarafından yıkılınca yerine kurulan Azerbaycan Sovyet Hükûmetinin başına Neriman Nerimanov getirildi. Bu tarihlerde Türkiye Millî Mücadele savaşı veriyordu.
Gazi, Sovyetler Birliği’nden hem siyasi hem de silah yardımı talebinde bulunduğunda bütün kapıları açan aktör hiç şüphesiz Neriman Nerimanov idi. Atatürk’ün Moskova’ya gönderdiği heyetler önce Azerbaycan’a uğruyor, Nerimanov’un tavsiyeleri ışığında Moskova’ya gidiyorlardı. Dönemin Rusya Dışişleri Bakanı Georgi Vasilyeviç Çiçerin’in Türkiye’ye karşı uzlaşmaz ve sert tutumunu Lenin’e şikâyet eden ve o zor süreçte Rusya-Türkiye arasında siyasi, askerî ve iktisadi ilişkileri başlatan ve iki ülke arasında Moskova antlaşmasını sağlayan yine Nerimanov idi.
Azerbaycan Sovyet Hükûmeti olarak Türkiye’ye para ve petrol yardımında bulunuyor, Türkiye’nin yanında olduğunu her fırsatta gösteriyordu. Mustafa Kemal Paşa, millî mücadelenin zorlu zamanlarında Kazım Karabekir vasıtasıyla Azerbaycan’dan borç para isteyince Neriman Nerimanov’un verdiği cevap çok etkileyicidir:
- Paşam, kardeş kardeşe borç vermez, el tutar!
Azerbaycan dün de yanımızda idi bugün de… İlham Aliyev’in bu dev jesti, belki de yüzyıl sonra bir başka Meryem Aybike tarafından yazılacaktır.
Tarih tekerrür eder zira yanıltmaz!
Not: Bütün kıymetli okurlarımızın Ramazan Bayramları mübarek olsun.
