İctihat, bir yorum değildir
20 Şubat 2016 02:00
İctihat, gücü, kuvveti yettiği kadar, zahmet çekerek, uğraşarak çalışmak demektir.
Cevap: İctihat, kişinin kendi anladığı, düşündüğü bir yorum, bir görüş değildir. İctihat, gücü, kuvveti yettiği kadar, zahmet çekerek, uğraşarak çalışmak demektir. İctihattan maksat, âyet-i kerimelerden ve hadis-i şeriflerden, manaları açıkça anlaşılmayanları, açıkça bildiren diğer hükümlere kıyas ederek, benzeterek, bunlardan yeni hükümler çıkarmaya uğraşmak, çalışmak demektir. Mesela anaya, babaya itaati emreden âyet-i kerimede mealen; (Onlara,öfsıkıldımdemeyin!) buyuruluyor. Bu âyette, ana, babayı dövmekten onlara sövmekten bahsedilmiyor. Âyeti kerimede, yalnız bunların en hafîfi olan öf kelimesi açıkça bildirildiğine göre, müctehitler, dövmenin, sövmenin ve hakaret etmenin elbette haram olacağını ictihat etmişlerdir.
Yine mesela, Kur’ân-ı kerimde şarap içmek yasak edilmiş, başka içkiler bildirilmemiştir. Şarabın haram olmasının sebebi, hamr kelimesinden de anlaşılacağı üzere, aklı karıştırdığı, giderdiği içindir. Bundan dolayı müctehitler, şarabın haram olmasındaki sebep, herhangi bir içkide bulunsa haramdır, diye ictihat etmişler.
Her sarhoş eden şeyin haram olduğunu emir buyurmuşlardır. Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerimde, ictihat ediniz! diye emrediyor. Birçok âyet-i kerimelerden, ilimleri derin olan yüksek derecedeki âlimlerin ictihat ile emir olundukları anlaşılmaktadır. O hâlde, ehliyeti, liyakati ve ilimde ihtisası tam olanların, yani manaları açıkça anlaşılmayan âyet-i kerime ve hadis-i şeriflerin içlerinde saklı bulunan hüküm ve meseleleri, anlayabilecek kuvvet ve kudrette olanların ictihat etmesi farzdır.
***
Sual:Dinimizininanılmasınıveyapılmasınıemrettiğişeyleriöğrenmemek,insanınimanınıgiderirmi?
Cevap: İman edilecek şeyleri ve farzlardan, haramlardan meşhur olanları, lüzumu kadar öğrenmek herkese farzdır. Bunları öğrenmemek, haramdır, günahtır. İşitip de, öğrenmeye ehemmiyet vermemek ise küfür olur yani imanı giderir.
***
Sual:TekbircümlesöylemekleMüslümanolankimse,tekbirsözsöylemekledindençıkarmı?
Cevap: Bir Müslüman, imanın yok olmasına sebep olacağı söz birliği ile bildirilmiş olan şeyleri bilerek söyler veya yaparsa, imanı gider.
Sual:İctihat,birkimseninkendiyorumu,kendianladığı,kendidüşüncesimidirveherkesyapabilirmi?
Cevap: İctihat, kişinin kendi anladığı, düşündüğü bir yorum, bir görüş değildir. İctihat, gücü, kuvveti yettiği kadar, zahmet çekerek, uğraşarak çalışmak demektir. İctihattan maksat, âyet-i kerimelerden ve hadis-i şeriflerden, manaları açıkça anlaşılmayanları, açıkça bildiren diğer hükümlere kıyas ederek, benzeterek, bunlardan yeni hükümler çıkarmaya uğraşmak, çalışmak demektir. Mesela anaya, babaya itaati emreden âyet-i kerimede mealen; (Onlara,öfsıkıldımdemeyin!) buyuruluyor. Bu âyette, ana, babayı dövmekten onlara sövmekten bahsedilmiyor. Âyeti kerimede, yalnız bunların en hafîfi olan öf kelimesi açıkça bildirildiğine göre, müctehitler, dövmenin, sövmenin ve hakaret etmenin elbette haram olacağını ictihat etmişlerdir.
Yine mesela, Kur’ân-ı kerimde şarap içmek yasak edilmiş, başka içkiler bildirilmemiştir. Şarabın haram olmasının sebebi, hamr kelimesinden de anlaşılacağı üzere, aklı karıştırdığı, giderdiği içindir. Bundan dolayı müctehitler, şarabın haram olmasındaki sebep, herhangi bir içkide bulunsa haramdır, diye ictihat etmişler.
Her sarhoş eden şeyin haram olduğunu emir buyurmuşlardır. Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerimde, ictihat ediniz! diye emrediyor. Birçok âyet-i kerimelerden, ilimleri derin olan yüksek derecedeki âlimlerin ictihat ile emir olundukları anlaşılmaktadır. O hâlde, ehliyeti, liyakati ve ilimde ihtisası tam olanların, yani manaları açıkça anlaşılmayan âyet-i kerime ve hadis-i şeriflerin içlerinde saklı bulunan hüküm ve meseleleri, anlayabilecek kuvvet ve kudrette olanların ictihat etmesi farzdır.
***
Sual:Dinimizininanılmasınıveyapılmasınıemrettiğişeyleriöğrenmemek,insanınimanınıgiderirmi?
Cevap: İman edilecek şeyleri ve farzlardan, haramlardan meşhur olanları, lüzumu kadar öğrenmek herkese farzdır. Bunları öğrenmemek, haramdır, günahtır. İşitip de, öğrenmeye ehemmiyet vermemek ise küfür olur yani imanı giderir.
***
Sual:TekbircümlesöylemekleMüslümanolankimse,tekbirsözsöylemekledindençıkarmı?
Cevap: Bir Müslüman, imanın yok olmasına sebep olacağı söz birliği ile bildirilmiş olan şeyleri bilerek söyler veya yaparsa, imanı gider.