"Yolumuzun temeli sohbettir"

Sohbet, bir kere de olsa, berâber bulunmak demektir. Hazânetür-rivâyâtta diyor ki: "Din âliminin bir saat kadar sohbetinde bulunmak, yediyüz sene ibâdet etmekten daha hayırlı olduğu Mudmerâtta yazılıdır." Hazret-i Alî'nin, bizzat Resûlullah efendimizden işiterek bildirdiği hadis-i şerifte; (Kırk gün içinde bir âlim meclisinde bulunmayan bir kimsenin kalbi kararır. Büyük günâh işlemeye başlar. Çünkü ilim kalbe hayât verir. İlimsiz ibâdet olmaz. İlimsiz yapılan ibâdetin faydası olmaz!) buyuruluyor. İmâm-ı Rabbânî hazretleri, bir talebesine hitaben buyuruyor ki: "EN LÜZUMLU ŞEY!.." "Dünyâ hayâtı pek kısadır. Bunu en lüzumlu şeyde kullanmak gerekir. Bu en lüzumlu şey de, kalbini toparlamış olanların yanında bulunmaktır. Hiçbir şey sohbet gibi faydalı değildir. Resûlullah efendimizin Eshâbı, sohbet ile, başkalarından dahâ üstün oldular. Peygamberlerden başka herkesten, hattâ Veysel Karânî'den ve Ömer Mervânî'den dahâ üstün oldular. Hâlbuki Veysel Karânî ile Ömer bin Abdül'azîz bin Mervân son dereceye yükselmişler ve sohbetten başka kemâlâtın hepsine varmışlardı. Bunun için, hazret-i Muâviye'nin yanılması, Resûlullahın sohbeti bereketi ile, o ikisinin doğru işlerinden dahâ hayırlı oldu. Bunun gibi, Amr ibni Âs'ın yanlış bir işi, o ikisinin şuûrlu işinden dahâ üstün oldu. Çünkü bu büyükler, Resûlullah'ı görmekle ve melekle birlikte bulunmakla, vahyi ve mu'cizeleri görmekle, îmânları görerek inanmak oldu. Bu saydığımız üstünlükler, bütün başka üstünlüklerin temelidir, kaynağıdır. Eshâb-ı kirâmdan başkası bunlara kavuşamamıştır. Veysel Karânî, sohbetin bu üstünlüklerini bilseydi, hiçbir şey onu sohbetten alıkoyamazdı. Bu üstünlüğe kavuşmak için her şeyi bırakırdı. Veysel Karânî hazretleri gönlü olduğu hâlde, Rusûlullah efendimizin yanında olmadığı için, yanında olanlardan en aşağıdakinin derecesine yükselemedi. Bunun için de, onun dağ kadar altın sadaka vermesi, bir avuç arpa sadakalarının sevâbı gibi olamadı. Hiçbir şeref, sohbet şerefi gibi olamaz!" Muhammed Ma'sûm hazretleri Mektûbât kitabında buyuruyor ki: "İnsanın Allahü teâlânın rızâsına kavuşmasına mâni olan en büyük perde, onun nefsidir. Nefsin aradan kalkması kitâp okumakla, işitmekle olmaz. İnsân-ı kâmilin sohbeti lâzımdır. Bu sohbet nasîb olmazsa, uzaklardan kalb ona bağlanırsa, çok sevilirse, onun kalbinden, feyzler, bereketler, muhabbet miktârınca, tâlibin kalbine akarak kemâle kavuşur. Hadîs-i şerîfte, (Kişi sevdiği ile berâberdir) buyuruldu. Evliyâ ile dünyâ menfaati için sohbet eden, bereketlerine kavuşamaz. Sohbet, insanı nefis ve şeytân şerrinden korur. Sohbetten istifâde için, inanmak, sevmek ve teslîm olmak lâzımdır." Huzeyfe-i Mer'aşî hazretleri, sık sık; (Sohbet az da olsa, tesir eder) hadîs-i şerifini okur ve dünyâ ehlinin sohbetinden kaçınırlarmış. Uzlette yani bir kenara çekilip hiç kimse ile görüşmemekte şöhret vardır ve şöhret de âfettir. Sohbet, Allahü teâlânın rızâsı ve Ondan, Onun sevdiklerinden bahsetmek için birlikte olmaktır. Hadis-i şerifte; (Fıkıh ilmi meclisinde bulunmak, bir senelik ibâdetten dahâ hayırlıdır) buyuruldu. Abdurrahmân Tâgî hazretleri, sohbetin fazîleti ile ilgili olarak buyuruyor ki: "HAYRET EDİYORUM" "Yolumuz sohbet yoludur. İnsanlara hayret ediyorum niçin sohbeti istemezler, niçin sohbet meclisine katılmazlar, niçin Allah adamlarının yanında bulunmazlar? Halbuki sohbet ehlinin ev sâhibi Allahü teâlâ, teşrîfâtçısı hazret-i Ali, sâkîsi yâni su dağıtanı Hızır aleyhisselâmdır. Şâyet sohbet etmek için yedi kişi bir araya gelse, yüksek makamlara erişirler ki, aralarında bir Allah dostunun varlığı umulur. Kur'ân-ı kerîm okumak ve sohbet, evlerden zulmeti giderir. Sohbet peşinde koşmayı severim. Nerede sohbet ehli varsa oraya gitmek isterim." Netice olarak, âhiret adamları ile, sâlihlerle görüşmeli, sohbet etmelidir. Sâlih kimse bulamayan, bunların kitâplarını arayıp, bulmalı, bunları okumalıdır. Çünkü din büyüklerinin kitaplarını okumak da, sohbetin yarısıdır. Bid'at sâhipleri ile, fâsıklarla arkadaşlık etmemeli, bunlarla oturmamalı, sohbet etmemelidir. Bahâeddîn Buhârî hazretlerinin buyurduğu gibi: "Bizim yolumuzun temeli sohbettir!"