Ülke kuran zeki çocuk

Özbekistan'ın Buhara şehri, tarihi dokusu ile binbir gece masallarını yeniden yaşatacak kadar güzeldir. Türk tarihi bakımından da son derece önemli bir yeri olan Buhara'nın kuruluşu çok ilginçtir. Rivayete göre şehrin ortaya çıkışı, on yedi yaşında bir çocuğun üstün zekâsı sayesinde olmuş. İran hükümdarı Maveraûnnehir'i zapt ettikten sonra, Hülagu isimli bir kumandanını vekil olarak bırakıp İran'a geri dönmüş. O dönemlerde Buhara şehrinin olduğu yer kamışlıkmış. Hülagu, bölge insanını denemek için genç, yaşlı herkese, onların yurduna gelerek zapt etmelerinin sebebini soruyormuş. Bir gün bu sorunun cevabını vermek için Hülagu'nun karşısına, yanında bir keçi, bir deve ve bir horoz olan Kadıhan çıkmış. Hayvanları dışarı bırakıp, komutanın çadırına giren Kadıhan, önce kendisini takdim etmiş ve "Duydum ki halkımız sorunuza doğru bir cevap verememiş. Buyrun bir de bana sorun" demiş. Kadıhan'ı küçümser bakışlarla süzen komutan, "Senden başka gönderecek kimse bulamadılar mı, sen mi benimle görüşeceksin?" diye sormuş. Bunun üzerine Kadıhan; -Eğer görüşmek için, iri yarı boylu postlu birini istiyorsan, dışarıda duruyor devemi getirdim, onunla görüşebilirsin. Yok, yaşlı gösterişli, süslü birisi ile görüşmek istiyorsan, dışarıda duruyor, bir keçi getirdim onunla görüşebilirsin. Yok, sesi gür biri ile görüşmek istiyorsan, horoz da getirdim, onunla görüşebilirsin, cevabını vermiş. Karşındakinin sıradan bir çocuk olmadığını anlayan Hülagu, "Ben buraya niçin geldim, beni buraya getiren sebep nedir?" diye sormuş. Kadıhan da şöyle demiş: - Sizin buralar gelmenizin sebebi, bizim aramızda söz birliği edemeyişimiz, bir araya gelip birleşemeyişimiz ve nimetlere sahip çıkamayışımızdır. Çocuğun bu akıllıca cevabından çok etkilenen Hülagu, kendisinden bir şey dilemesini islemiş. Kadıhan da, bir öküz derisine sığacak kadar toprak islediğini söylemiş. Hülagu bu isteği kabul etmiş. Kadıhan adlı çocuk da, bir öküz derisine sığacak kadar toprakla, şimdiki Buhara şehrinin sınırlarını çizerek çevrelemiş. Komutan aklına bir kez daha hayran kaldığı çocuğun belirlediği toprakların çevresini kale surlarıyla çevirmiş ve büyük bir şehir kurdurmuş. İşte Buhara şehri böyle ortaya çıkmış... HAKKIMI ARADIM MEŞGUL ÇIKTI!