15 Temmuz’un resmidir! Ressamlar, menfur darbe teşebbüsünü tarihe not düştü

MURAT ÖZTEKİN'İN HABERİ - Türkiye yakın tarihinin en büyük kırılma noktalarından biri olan menfur 15 Temmuz darbe teşebbüsü, edebiyattan sinemaya birçok dalda sanat eserlerine taşındı. Geride kalan sekiz senede darbe girişimini tuvallerine yansıtan ressam ve çizerler de vardı... Kimileri gözü kara vatandaşları, kimileri ise darbecilerin dehşetli hâlini resmetti. Ortaya “tarihî belge” mahiyetinde eserler çıktı. Gelin 15 Temmuz’un yıldönümünde o eserleri hatırlayalım… 

HEM YAŞADI HEM ÇİZDİ

Aynı zamanda darbe teşebbüsü gecesi sokağa çıkan kişilerden biri olan sanatçı Şafak Tavkul hem 15 Temmuz’u yaşadı hem de bunları tarihe not düştü. Nöbet günlerinde de defterini yanında taşıyıp eskizler yapan Tavkul, daha sonra bunları eserlere dönüştürdü. 2021’de vefat eden Tavkul’un resmettiği isimler arasında Olçoklar, eşi ve diğer sokaktaki vatandaşlar da yer aldı. 

HAFIZALARA KAZINDI

İran kökenli sanatçı Reza Hemmatirad darbe gecesini resmedenlerden biriydi… Sanatçı birçok eser vererek durdurulan tankları, sokaklardaki insanları, bombalanan TBMM binasını ayrı ayrı ele aldı. Hemmatirad’ın bu eserlerden meydana gelen sergileri ise Türkiye’yi dolaştı. 

SURİYELİ SANATÇILARDAN ESERLER

Suriye’nin Halep şehrinde bütün yakınlarını kaybettikten sonra Türkiye’ye sığınan Suriyeli ressam Vişo da 15 Temmuz’u eserlerine yansıttı. Darbe girişiminin başarısız olmasının ardından o gecenin unutulmaması için bir resim yapan Vişo, karanlık geceyi alevler içindeki bir tankla tasvir etti. 

Türkiye’de yaşayan bir diğer Suriyeli sanatçı ve sanat tarihçisi olan Abdulsettar es-Sattuf, darbe girişiminde Türk halkının duruşunu mozaik eserine taşıdı.

HATLA RESİM BİRLEŞTİ

Hat sanatçısı Selman Yılmaz ise 15 Temmuz’un ikonik isim ve imajlarını hat sanatıyla birleştirdi ve alışılmışın dışında çalışmalar ortaya çıktı.

Birçok karikatürist de konuyu çalışmalarına yansıttı. Mesela ressam ve karikatürist Erbil Işın, 15 Temmuz’daki darbe girişimini karikatürler hâline getirerek iki ayrı çizgi roman hazırlayarak anlattı.

DÜNYADAN SANATLI DESTEK

Dünyanın farklı yerlerinde yaşayan sanatçılar da darbeye karşı çıkıp, Türkiye’ye destek verdi. Bugünlerde ateş altında olan Gazze’de yaşayan Raşa Ebu Zayid onlardan biriydi. Ebu Zayid, o günlerde darbe girişimi karşısında Türkiye’ye destek vermek maksadıyla Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın portresini resmetti. Ağzıyla eserler üreten engelli Afgan sanatçı Rubaba Muhammedi de 15 Temmuz’dan etkilendi ve çizim yaptı. Kabil’de yaşayan Muhammedi, eserinde Türk halkının bir el tarafından korunduğunu tasvir etti.