Necmettin Batırel

Soçi zirvesi Türkiye ile Rusya arasında yeni bir dönemin başlangıcı oldu.

​Hasretle beklenen misafir geldi mi? Merkez Bankası brüt rezervleri 29 Temmuz haftasında 3 milyar dolar artışla 101,3 milyar dolara, net rezervler 6,7 milyar dolardan 9,1 milyar dolara yükseldi

İş dünyasının bazı üyeleriyle bazı özel bankaların hükûmete resmen bayrak açtığını görüyoruz. Merkez Bankası Başkanı’nın katıldığı İstanbul Sanayi Odası toplantısında ortaya çıkan manzara ülke ekonomisinin nasıl batırılmaya çalışıldığını çok açık bir şekilde gösterdi.

Pandemi sonrası toparlanmaya başlayan dünya ekonomisi Ukrayna savaşıyla yıkıldı. Rusya’nın ağır yaptırımlara karşı doğalgaz silahını kullandı, tüm dengeler bozuldu, maliyetler dağları aştı…

İstanbul’da imzalanan tarihî anlaşmayla Ukrayna 25 Rusya 50 milyon ton tahılı Türkiye’nin ara buluculuğu ile dünyaya satma imkânına kavuştu. Bu iki ülke hem 15 milyar dolar gelir elde edecek hem de Avrupa ve Afrika’daki açlık tehlikesi ortadan kalkacak...

Merkez Bankası, emtia fiyatlarının düştüğü, petrolün gevşediği tahıl koridorunun açılmasına öncülük ederek gıda krizini çözdüğümüz, Avrupa’ya enerji köprüsü olduğumuz bir dönemde tarihî fırsatı tepti, faizi değiştirmedi, bir çuval inciri berbat etti! Banka kendince iyi yaptığını, siyasi otoriteyi memnun ettiğini düşünüyor.

Türk lirasını güçlendirmek, daha doğrusu kayıplarını ortadan kaldırmak için peş peşe adımlar atılıyor. Önce vergili varlık barışı uygulaması başlatıldı.

Dünya ekonomileri krize sürükleniyor. İşte dünyanın motoru denilen Çin ikinci çeyrekte yüzde 2,6 daraldı. Yıllık artış 0,4 ile yerlerde sürünüyor. Yere göğe sığdırılamayan Amerika’da enflasyon 41 yılın zirvesinde haziranda yıllık TÜFE 9,1’e, TÜFE 11,3’e tırmandı. ABD Merkez Bankası görülmemiş faiz artışına gitti. Dolar dünya para birimleri karşısında 20 yılın en yüksek seviyesine çıktı.

5 Temmuz'da “Bayım sana söylüyorum” başlıklı yazımda eylül ayında Türkiye’ye yurt dışından büyük miktarda döviz gireceğini, Türk lirasının hızla değer kazanacağını yazmıştım. Bu gelişmeyle ilgili olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkililerinden aldığım son bilgiyi sizlerle paylaşıyorum...

​Merkez Bankası kamu iktisadi teşebbüslerine haziranda 105 milyon dolarla neden son 1,5 yılın en düşük döviz satışını gerçekleştirdi? Döviz satışının büyük bölümü enerji ithal eden BOTAŞ’a yapılıyordu. Petrol fiyatlarının düşüşe geçmesi enerji faturamızı küçülttü, dolayısıyla döviz ihtiyacımız azaldı.

Meclis tatile girmeden önce Varlık Barışı ile ilgili çok önemli bir karar alındı. "Torba Yasa"ya eklenen bir önergeyle 30 Haziran’da sona eren uygulama 31 Mart 2023 tarihine kadar uzatıldı. Varlıkların barışı nasıl oluyor? Şirketler veya vatandaş ülkede kazandıkları varlıkları (altın, döviz, para, menkul kıymet veya sermaye piyasası araçlarını) öyle veya böyle yollarla yurt dışına kaçırmışlarsa, bunları geri getirin, aklayalım diyerek barış çağrısı yapılıyor.

Avrupa ve Amerika’nın yüksek enflasyonla mücadele etmek için faiz silahını kullanması ekonomileri küçültüyor.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu kredilerin amaçlarına uygun kullanılmadığını görünce çok önemli bir karar aldı. 15 milyon TL (900 bin dolar) üzerinde döviz varlığı olan şirketin TL kredisi alması yasaklandı...

​Başta muhalefet olmak üzere, kimse enflasyon edebiyatı yapmasın. Fiyatlar arttı, halk perişan oldu, geçinemiyoruz, hükûmet ülkeyi krize soktu, laflarına artık kuşlar bile inanmıyor. Zira ABD Merkez Bankası Başkanı Powell, Kongre’de ikinci yarı sunumunu yaparken, bu konuda son noktayı koydu: “Enflasyon çok fazla küresel bir sorundur… Faiz artışına devam etmekten başka çaremiz yok!”

Türkiye’de üretimde kullanılan (ham maddeler, ara malları ve makine teçhizat gibi sermaye mallarının büyük bölümü ithal ediliyor. Bu ürünlere döviz ödeyerek sahip oluyoruz.

Enflasyon, yani hayat pahalılığı en büyük problem hâline geldi. Fiyatları düşürmek için Hazine, Merkez Bankası, BDDK, SPK, bütün imkânlarını seferber etti. Peş peşe kararlar açıklanıyor. Amaç Türk lirasına değer kazandırmak.

​Döviz cephesine baktığımızda kurların sert değer kazandığını görüyoruz. Oysa kur korumalı mevduat hesabının büyüklüğü 3 Haziran’da 931 milyar liraya yükseldi.

Suriye’nin sınır ötesine yapılacağı resmen açıklanan operasyon için Rusya’nın kontrol ettiği hava sahasını açması gerekiyor. Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine şiddetle karşı çıkması sonrası 8 Haziran’da Ankara’ya gelecek olan Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, bu konudaki onayı verecek, harekât başlayacak.

​Rusya’nın Ukrayna işgali enerji fiyatlarını rekor düzeye çıkardı. Tüm dünya bunun acısını çekiyor, ama en çok hızlı büyüme potasındaki Türk ekonomisinin canı yanıyor.