Necmettin Batırel

Uluslararası Finans Enstitüsü'nün (IIF) raporuna göre, küresel borç tutarı 2021 yılında 303 trilyon dolar ile rekor seviyeye ulaştı. 1 yılda 11 trilyon dolarlık müthiş bir artış var. Ukrayna savaşı dolayısıyla Rusya’ya uygulanan yaptırımlar ters sonuç verdi.

Finans reformu gerçekleşmez, mali sistem çökerdi. IMF dümene geçer, ülke yüksek faiz düşük kur politikasıyla küçüle küçüle, karıncaya dönerdi.

Faiz sebep, enflasyon neticedir; faizler inerse enflasyon da iner, sözü neden gerçekleşmedi. Çünkü fiyat artışlarının sebebi faize bağlı değil de ondan. Talep güçlü arz yetersiz kalınca fiyatlar kabardı. Talep neden güçlü?

​Son 2 haftadan beri TL’de sürekli değer kaybı yaşanıyor. 30 Nisan’da 14.61 TL olan dolar 15.97 TL’ye yükseldi. Rezervler mi eridi, borçlarımız mı büyüdü, sermaye kontrolüne mi gidildi? Hayır hiçbiri değil. İki gelişme var.

​NATO üyesi olmayan İsveç ve Finlandiya ile Avrupa Birliği'ne katılmadan önce Sovyetler Birliği'ne bağlı olan Baltık ülkeleri Estonya, Letonya ve Litvanya'da büyük bir Rusya paniği hâkim.

​Dünyanın en kolay işi çamur atmaktır!.. Geçersin bilgisayar başına kimi yıkmak istiyorsan, yağdırırsın hakaretleri, tepeden tırnağa çamura bularsın, yerden yere vurursun, söylediklerinin gerçekle ilgisinin olup olmaması hiç önemli değil. Önemli olan içindeki kini kusmak...

​Sosyal medyada yüz binlerce sahte hesapla korkunç bir algı operasyonu yapılıyor. Hiper enflasyona hükûmet yol açıyor, etiketlerin şişmesine hükûmet izin veriyor, elektrik ve doğalgaz fiyatlarını o uçurdu. Kiraları o yükseltiyor. Akaryakıtı o tavana çıkardı. Ayçiçeği yağına, şeker, un ve sigara fiyatlarına sürekli o zam yapıyor!..

​ABD Merkez Bankası 0.50 baz puan artış ile 2000 sonrası en sert sıkılaşmayı yaptı. Ancak New York Borsası FED'in faiz artırımının artan enflasyonu dizginlemek için yeterli olmayacağına dair endişeler karşısında keskin bir düşüş yaşadı.

​Merkez Bankası, bankaları %14 faizle fonluyor, likidite ihtiyacını karşılıyor. Ama aynı zamanda hazinenin daha ucuz borçlanmasını sağlıyor. Fakat bankalar %14 faizle aldıkları parayı (22 Nisan haftasında) %20,65’le ticari kredi olarak dağıttı.

​Türkiye istikrarlı biçimde geçen sene elde ettiği %11’lik gayrisafi yurt içi hasıla artışını başarıyla sürdürüyor. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin hazırladığı rapora göre Türk ekonomisi yılın ilk çeyreğinde %5,8 büyüdü.

Planlı programlı bir eylem var. Türkiye’de geçim sıkıntısı üzerinden korkunç bir oyun sahneleniyor. Tamamen suni ama bilinçli olarak etiketler şişiriliyor... Son dönemde kredilerde büyük artış yaşandığı için seviniyorduk. Oh oh şirketlerimiz elde ettiği kaynakla üretim ve istihdamı arttıracak sanıyorduk. Fena hâlde yanılmışız. Meğer alınan bu krediler yatırıma değil dövize gidiyormuş. Merkez Bankası durumu gördü, ticari kredilere zorunlu karşılık oranlarını %10 arttırdı. Ayrıca 5 aylık kredi büyüme oranı yüzde 20’nin üzerinde olan bankalar, mevcut kredi bakiyeleri arasındaki farkın yüzde 20’si oranında zorunlu karşılığı altı ay boyunca ödeyecek... Diyorlar ki; "KOBİ dışındaki bazı ticari firmalar yüklü miktarda aldıkları ucuz TL kredisini dövize çeviriyor…" Rakamlara baktım %100 doğru… Şirketler 1 Nisan haftasında 753 milyon dolar, 8 Nisan haftasında 1 milyar 70 milyon dolar, 15 Nisan haftasında 956 milyon dolar almışlar. 3 haftada toplam 2,7 milyar dolar toplamışlar... Adı ticari kredi ama kullanıldığı alan çok farklı. Şirketlerin yükselecek diye bugünden döviz almasına gerek var mı? Yok. Niye kur korumalı mevduat sistemi sayesinde kur endişesi tamamen ortadan kalktı da ondan… Peki öyleyse neden döviz toplamışlar? Hükûmeti başarısız göstermek için!

Rusya mali yaptırımlar çerçevesinde SWIFT (uluslararası ödeme) sisteminden çıkarıldı. Avrupa ve Amerika, ülkelerindeki banka hesaplarına el koydu...

​Felaket tellalları Türk ekonomisinin şahlanışını gördükçe çıldırıyor, kudurmuş gibi ağızlarından salyalar akarak “Kur korumalı mevduat Türkiye'yi batıracak!”... “Hazine yıllık 100 milyar lira kur farkı ödeyecek”… “Dolar 50 liraya tırmanacak”… “2 haftayla 12 hafta arasında kuru tutamayacaklar!”… “Döviz Türkiye’de bitecek!”… “Enflasyon %142”... “Halk perişan, ekonomi çöküyor…” diye yırtınıyor...

Merkez Bankası 4 aydan beri yüksek enflasyona karşı politika faizini %14’te sabit tutuyor. Oysa ekonominin faiz indirimine şiddetle ihtiyacı var.

Döviz cephesi istikrara kavuştu. Merkez Bankası yılın dördüncü kararını perşembe günü açıklayacak. Büyük ihtimalle %14 olan politika faizini sabit tutacak...

​Ukrayna-Rusya savaşında izlenen yapıcı-dengeli-etkili politika ile Türkiye uluslararası ilişkilerde çok büyük kredi topladı. Jeopolitik önemimizi herkes kabul etti.

​Ukrayna işgali 40 gününü doldurdu. Rusya ülkeyi füzelerle harabeye döndürdü. Binlerce insan hayatını kaybetti, 4,1 milyon kimse vatanını terk etti. Batı ülkeleri tarihin en ağır yaptırımlarını hayata geçirdi. Avrupa ve ABD’deki Rus hesapları donduruldu.

Zincir marketler Türkiye’deki enflasyonun birinci tetikleyicisi konumuna geldi. Aralarında anlaşıyorlar, ürün fiyatlarını yükseltiyorlar haksız kazanç elde ediyorlar...

Türk siyasi tarihi 5’inci zafer yıl dönümünü 16 Nisan’da kutlayacak. 15 Temmuz 2016 yılındaki darbe girişiminin ardından 15 Ocak 2017’de AK Parti ve MHP ülkeyi zaferlere taşıyacak 18 maddelik anayasa değişikliği üzerinde uzlaştı. Meclis'te yapılan nihai oylama sonunda teklif 16 Nisan 2017’de referanduma sunuldu.

Hainlerin işi karalamaktır. Ekonomiyi, siyaseti, dev eserleri yerden yere vurmayı marifet sayıyorlar. Oysa Türkiye, kabına sığmıyor. Kur korumalı hesap sistemi ile döviz baskısından kurtulduk, 3 ayda atıl duran 40 milyar dolarlık kaynak kullanıma sokuldu.