Necmettin Batırel

Ekonomi ve hukuk alanında reform hareketinin başlatılması ülkenin çehresini değiştirdi. Büyük bir güven ortamı oluştu. Türkiye bölgenin yeni yükselen yıldızı oldu

Piyasalarda yüzler gülüyor. Türk varlıkları güçleniyor. Borsa rekor üzerine rekor kırıyor. 7 Kasım'da 8,60’ı gören dolar 1 haftada %10 değer kaybetti 7,60 TL’ye geriledi. Borsa İstanbul 1.300 puanı aşarak tarihî zirve yaptı. Peki ne oldu da resim birdenbire değişti? Yurt dışından dolar mı yağdı? Rezervlerimiz dolup taştı mı? Sermaye akını mı başladı? Hayır hiçbiri olmadı... Ama algı değişti...

Türkiye-ABD ilişkilerini büyük kriz mi bekliyor? Biden’ın başkanlık görevini üstlenecek olması iki ülke arasındaki gerilimi arttıracak mı?

ABD'de başkanlık seçimlerinde tüm zamanların en yüksek katılım düzeyi gerçekleşti. Ancak kritik eyaletlerdeki oy sayımının devam etmesi nedeniyle iki aday da henüz ipi göğüslemiş değil. Biden yarışı önde götürdüğü Nevada'daki 6 delegeyi kazanırsa başkan olacak. Bugün bu seçim kesinleşebilir. Trump seçimlere hile karıştığını öne sürerek mahkemeye gitti. Biden seçime 218 delegeyi cebine koyarak başladı. 193 delegeyle yarışa katılan Trump aslında büyük bir zafer elde etti...

(TRUMP İLE BİR DAHA)... En kritik 24 saate girdik. Dünyanın en büyük ülkesinde yeni başkan bu akşam seçiliyor. 320 milyonluk ABD’de 240 milyon seçmenin %74’ünün yani 178 milyonun oy kullanması bekleniyor. Bu seçimde sadece ekonomi değil, siyaset, savunma, teknoloji ve küresel ticaretin 4 yıllık geleceği belirlenecek. Trump mı Biden mı? Ak ile kara belli olacak. ABD'de Temsilciler Meclisinin tamamı 435 üyeli ile Senatonun 100 üyesinden 35’i yenilenecek... Temsilciler Meclisi üyeleri 2 yıl senatörler 6 yıl için seçiliyor. Anayasa değişikliği için Kongre'nin her iki kanadında üçte iki çoğunluk sağlanması gerekiyor...

Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal, yıl sonu TÜFE hedefini 8,9’dan 12,1’ye yükselttiklerini açıkladı; gerekli olduğu takdirde politika faizi dâhil bütün araçların kullanılacağını söyledi. “Reel veya nominal olarak herhangi bir kur seviyesi hedeflemiyoruz.

2008 yılında Satoshi Nakamoto tarafından deneysel olarak başlatılan herhangi bir merkez bankası, resmî kuruluş ile ilişiği olmayan, ancak ülkelerin para birimleriyle alınıp satılabilen, herhangi bir üçüncü parti hizmetine aracı kurumuna gerek kalmadan transferi yapılabilen sanal para Bitcoin'in değeri 13 bin 91 doları gördü. Bugün 17 milyon adet olduğu tahmin edilen Bitcoin’in 2100 yılında 21 milyona ulaşması bekleniyor..

10 Ekim’de yazdığım “Kur tuzağı” başlıklı yazıda şu görüşü savunmuştum:

15 Kasım 1983 tarihinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş Kuzey Kıbrıs'ın bağımsızlığını açıkladı.

Dünya koronavirüsten yakasını kurtaramıyor. Vaka sayıları azalacağı yerde en yüksek seviyeye ulaştı. Aşı çalışmaları hayal kırıklığı meydana getirdi.

Ekonomide normalleşme dönemi başladı. Jeopolitik gerilim azaldı, koronavirüs aşı çalışmalarında büyük ilerleme sağlandı, iş dünyasının güveni 105,7'ye yükseldi, sanayi üretimi arttı, ihracat rekor düzeye ulaştı, iş gücüne katılım artıyor. Yabancı yatırımcı geri dönüyor, hisse senetleri ve tahviller kapışılıyor.

Bir haftadan beri dolar/TL’de yukarı hareket yaşanıyor. Jeopolitik endişelerle baskının arttığı öne sürülüyor..

​Hesabında 1 milyon lira veya üzeri parası olan mudi (bankaya para yatıranların) sayısı 8 ayda 69 bin artarken, milyonerlerin toplam mevduatı 1 trilyon 850 milyar 99 milyon liraya ulaşmış. Bunların paralarının toplamı 1 trilyon 729 milyar lira olmuş. Bu rakam 2020 yılında günde ortalama 301 kişinin milyoner olduğunu gösteriyor. Nasıl milyoner olmuşlar, çalışmışlar, risk almışlar, kazanmışlar..

Koronavirüs salgınının ekonomideki izlerini silmek için hükûmet bütün silahlarını kullanıyor. Bugüne kadar açıklanan destek paketlerinin büyüklüğü 577 milyar TL’yi (75 milyar doları) buldu. Merkez Bankası ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu ortaklaşa aldıkları radikal kararlarla Türk lirasındaki kayıpları durdurdu.

Yeni haftaya piyasalar negatif başladı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, bankaları daha fazla kredi vermeye ve tahvil satın almaya yönlendirmek için getirdiği aktif rasyo uygulamasını 1 Ekim’den itibaren 5 puan gevşetti.

Merkez Bankası, Türk lirasının daha fazla değer kaybetmesine izin vermedi, Ankara'yı ikna etti, iki yıl aradan sonra faizleri 200 baz puan arttırdı. Piyasa, bu karara sürpriz dedi, oysa doğrusunu yaptı, itibarını geri kazandı. Kriz tellallarının sesi kesildi. Başkan Murat Uysal ve ekibini tebrik ediyorum.

2019 yılında tam 41 milyar dolar enerji faturası ödedik. Bunun 13 milyar doları doğalgaza, 28 milyar doları petrole gitti. 180 milyar dolarlık ihracat, 210 milyar dolarlık ithalat yaptık. 30 milyar dolar açık verdik. Turizmden 34,5 milyar dolar gelir elde ettik. Türk ekonomisi 18 yıl aradan sonra ilk defa 2019 yılını 1,8 milyar dolar fazla vererek tamamlayarak tarihe geçti. Ama pandemi krizi tüm dengeleri bozdu. Yılın ilk çeyreğini %4,5 artıda tamamlayan ekonomi ikinci çeyrekte 9,9 daraldı. Korona darbesi olmasaydı turizm geliri 40 milyar doları, ihracat 200 milyar doları aşacak, cari fazlamız artacak Türkiye %5’lik büyüme hızına kavuşacaktı. Olmadı. Kader böyleymiş. Elimizdeki nimetlerin farkına varamamışız. Sağlık sistemimiz çok güçlü olduğu için krizi en az hasarla atlatıyoruz...

Türk lirası düşmanları zevkten dört köşe. Paramız değer kaybediyor diye kendilerini kaybediyorlar. Gözleri ekranda doların yükselişini büyük bir sevinçle izliyorlar. Her artışta avuçlarını ovuyorlar. Ellerine ne kadar para geçerse dövize çeviriyorlar. Çok iyi yaptım, kendimi korumaya aldım diye seviniyorlar.

5 Haziran'da Türkiye ile ilgili not güncellemesini pas geçen Moody's, cuma gecesi takvim dışı bir değerlendirme yaparak kredi notumuzu B1’den B2’ye indirdi..

Türk varlıklarını olumlu etkileyen 3 gelişme yaşandı. Birincisi Türkiye'nin Karadeniz'deki doğalgaz keşfinin 1 trilyon metreküpün üzerinde olduğu belirtiliyor. Hükûmet 21 Ağustos’ta Batı Karadeniz kıyılarında 320 milyar metreküp doğal gaz rezervi bulunduğunu açıklamadan önce Reuters Haber Ajansı bu keşfin 800 milyar metreküp olduğunu duyurmuştu. İki rakam arasındaki büyük fark kafalarda soru işaret meydana getirmiş; kurlar önce düşmüş sonra yükselişe geçmiş, hisse senetlerindeki artış da tersine dönmüştü..