Necmettin Batırel

Ekonomideki iyileşme, kasıtlı yorum ve haberlerle halkın gözünden saklanıyor. Ama mızrak çuvala sığmıyor. Uluslararası kuruluşlar Türkiye’ye övgü yağdırıyor.

Küresel borsalar kritik gelişmelerin yaşanacağı haftaya petrol şokuyla başladı. Suudi Arabistan'ın petrol tesislerine hafta sonunda yapılan saldırılar ülkenin günlük petrol üretimini 5,7 milyon varile düşürünce, fiyatlar %11 yükseldi.

Merkez Bankası politika faizini iki ayda 750 puan aşağı çekti. %24,00’ten %16,50 düzeyine indirdi. Temmuzda 425, eylülde 325 puanlık indirim gerçekleşti.

Piyasalar 12 Eylül’e odaklandı. Para Politikası Kurulu’nun açıklayacağı faiz kararı, paranın yönünü belirleyecek.

​Enflasyon düştü, yerli yatırımcı dövizden TL’ye geçmeye başladı. Merkez Bankası rakamlarına göre 16 Ağustos’ta 190 milyar 500 milyon dolar olan döviz mevduat hesapları geçen hafta 188 milyar 970 milyon dolara geriledi.

​ABD ve Çin birbirlerinden ithal ettikleri ürünlere uyguladıkları gümrük vergilerini 1 Eylül itibarıyla yürürlüğe koydu. İki ülkenin yaklaşık 2 yıldan beri sürdürdükleri ticaret savaşları Türkiye’ye yaradı. Amerika, Çin yerine Türkiye’yi pazar olarak tercih etti.

​Son dönemde gece saatlerinde yaşanan operasyonlar ve dolar kurunda yaşanan ani yükselişleri engellemek için beklenen hamle geldi. Bankaların kredi maliyetlerini düşürmek için Türk Lirası Gecelik Referans Faiz Oranı oluşturuldu.

ABD ile Çin ticaret savaşı şirazesinden çıktı. İki ülke elindeki bütün ekonomik silahları kullanıyor. Borsalar çakılıyor, yatırımcı güvenli limana kaçıyor, dünya krize sürükleniyor.

İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden ayrılma süreci 1 Eylül Pazar günü başlıyor.. Resmî tarih 31 Ekim. Fransa Devlet Başkanı Macron ile görüşen Başbakan Johnson’a yeni anlaşma kapıları kapandı.

We Are Social isimli araştırma raporuna göre 82,4 milyon nüfusa sahip ülkemizde; toplam 52 milyon sosyal medya kullanıcısı var.

Küresel ticaret savaşları dünya ülkelerinin dengesini bozdu. Ekonomiler hızla resesyona sürükleniyor.

​Amerika Birleşik Devletleri ve Çin arasında yükselen ticaret gerilimi geçen hafta dünya borsalarının üst üste değer kaybetmesine neden oldu. Borsalardaki çalkantıdan en çok etkilenen merkezlerden biri Almanya’daki Frankfurt Borsası oldu.

Türk lirası gelişmekte olan ülkeler arasında en yüksek kazanç sağlayan para birimi hâline geldi..

​Döviz cephesinde iyimserlik korunuyor. Cari açık daraldı, ABD ile gerginlikler azaldı, ama ana kurların gevşemesine yol açan sebep başka. Mayıs ayında finansal kesim dışındaki firmaların net pozisyon açığı 5 milyar dolar azalarak 180 milyar dolar oldu. Geçen sene bu rakam 217 milyar dolardı. Büyük ödemeler nisan ve mayıs ayında yapıldığı için, haziran/temmuz döneminde daralma daha büyük oranda gerçekleşecek.

Dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki ticaret savaşı tam bitecek derken tırmanışa geçti. Başkan Trump, 1 Eylül’den itibaren Çin’den ithal edilen 300 milyar dolarlık ürüne %10 gümrük vergisi uygulanacağını açıkladı. Trump ABD ile Çin heyetleri arasında hafta başında Şanghay’da iki gün süren yüz yüze görüşmelerde anlaşma sağlanamaması üzerine bu kararı aldı.

11'inci Kalkınma Planı ile yepyeni bir sayfa açıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Türk halkı için iki hedefi var. Birincisi huzur, ikincisi refah... Huzuru sağlamak için 3 alanda harekete geçildi.

Merkez Bankası 4,5 yıl aradan sonra faizi aşağı çekti. 425 puanlık indirime rağmen kurlar sabit kaldı. Piyasa faiz kararı sonrası yapılan açıklamayı özellikle metnin son paragrafında yer alan “para politikasında temkinli duruşun sürdürüleceği” garantisini çok olumlu algıladı.

Ekonomide taşlar yerine oturuyor. Cari açık daraldı, bütçe açığını kapatmak için yedek akçe desteği geldi. Enflasyon düşüyor.. Faizler aşağı çekiliyor. 25 Temmuz Perşembe günü Merkez Bankası düğmeye basıyor. Piyasada 300/400 baz puanlık indirim satın alındı.. Nitekim Merkez Bankası Beklenti Anketinde de ay sonu fonlama maliyeti beklentisi %24.00’ten %21.85’e geriledi. Bireysel yatırımcı merakla, faiz düşerse kurlar yükselir, diye bekliyor. Bu yüzden geçen hafta 234 milyon dolar daha aldılar, döviz mevduat hesapları 185.5 milyar dolara yükseldi. Bunun 115.5 milyar doları bireysel yatırımcılara, 70 milyar doları kurumsal yatırımcılara ait. Şirketlerin 1 yıllık ödeyecekleri borç tutarı 58 milyar dolar. Yani fazlasıyla var. Geçen sene ağustos ayında dolar 7.24 TL’yi görmüştü. Sonrasında 625 puanlık faiz artışıyla kurların yönü aşağı döndü. Bugün 5.65 TL’de. 11 ayda %22’lik kayıp var. Bunun üzerine faiz farkını da ilave ederseniz, %42’lik bir zarar söz konusu. Bankada dolar kredi faizi yıllık %1.15, hesap 100 bin doları aşarsa %2 veriyorlar.

Türkiye tarihin çok önemli anlarına tanıklık ediyor. Kıbrıs açıklarında dünyanın en büyük doğalgaz rezervlerinden birini keşfettik. Bu rezerv çıktığı takdirde biz ne kadar pay alırsak alalım, bunun boru hattının Türkiye’den başka bir ülkeden geçmesi teknik olarak mümkün değil. Çünkü bu gazı alacak olan Avrupa. Şu anda Türkiye, cumhuriyet tarihinin en büyük fırsatı ile karşı karşıya. Bunu bize yedirmek istemiyorlar. Ama Cumhurbaşkanı Erdoğan inanılmaz fırsatı gördü, S-400 olayında olduğu gibi asla geri adım atmıyor, aksine üstüne gidiyor. Fatih, Yavuz ve Barbaros Hayrettin Paşa sondaj gemilerine son olarak Oruç Reis de dâhil edildi. Biz bölgede iki yıldan beri araştırma yapıyoruz. Sonunda hazineyi bulduk. Yunanistan bölgede 170 milyar metreküp doğalgaz rezervi olduğunu söylüyor. Aslında rakam çok daha yüksek. Rumlar Türkiye’ye geri adım attıramayacağını gördü, sırnaşmaya başladı. Güney Kıbrıs Rum Yönetim Dışişleri Bakanı Nikos, “Türkiye ile iş birliği yapılması Doğu Akdeniz’de herkesin faydasına olacaktır” dedi.

Düşmanların saldırılarına rağmen Türkiye dimdik ayakta duruyor. Ekonomisiyle, siyasetiyle, tüm kurumlarıyla büyüyor, dünya hasetten çatlıyor..