Necmettin Batırel

​Eylülde fiyat artışları %6.30 artarak tüm tahminleri solladı, tüketici fiyatları yıllık bazda %24.52’ye yükselerek 15 yılın zirvesine çıktı.

​20 Eylül’de son derece gerçekçi yeni ekonomi programı açıklandı.

Kredi kuruluşlarının Türkiye üzerinde olumsuz kararlarla meydana getirmeye çalıştığı negatif tabloya yatırımcı prim vermedi. Tahmin ettiğim gibi Türk lirası kayıplarını geri aldı, Borsa İstanbul 100 bin direncini aştı. İyimserliğin temelinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın BM Genel Kurulundaki konuşması var.

ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşı giderek derinlik kazanıyor. Başkan Trump'ın Çin ürünlerine yönelik 200 milyar dolarlık yeni gümrük tarifesi dünden itibaren yürürlüğe girdi. Amerika donmuş etten televizyon bileşenlerine kadar binlerce Çin malından %10 vergi alacak. Trump, Çin’e; eğer bu vergilere karşı bir misillemede bulunursa buna ek olarak 267 milyar dolarlık yeni vergi tarifesini yürürlüğe koyacağı uyarısında bulunmuştu. Ki Çin 60 milyar dolarlık ABD ürününe vergi koyacağını açıkladı. Trump tüm Çin ürünlerini vergi kapsamına alabilir. Gerginlik arttığı için Çin ticaret bakanı Washington’a görüşmeye gitmiyor.

Türkiye sonunda, ayakları yere basan, tutarlı, kararlı 3 yıllık yol haritasına kavuştu. Orta Vadeli Programın (OVP) adı Yeni Ekonomi Programı (YEP) olarak değiştirildi, ama buna Gerçekçi Ekonomi Programı (GEP) denilse çok daha doğru olacak.

​Faiz artışı kurlardaki tırmanışı tersine çevirip enflasyon beklentisini kırabilir mi?

​Merkez Bankası yine sürpriz yaptı. 17,75 olan Politika Faizini 6,25 puan artırdı.

Tahran zirvesinde Türkiye kesin ateşkes isteğini net bir şekilde ortaya koydu. Zirvenin İran’ın girişimiyle canlı yayınlanmasıyla tüm dünya 3 ülkenin niyetini gördü. Rusya zirve öncesi ve sonrası İdlib’i bombalayarak Esad’a hizmet etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan 14 Eylül’de Türkiye, Rusya, Fransa ve Almanya temsilcilerinin İstanbul’da bir araya geleceğini, daha sonra 4 liderin zirve yapacağını söyledi. Bakalım Putin Avrupa karşısında da aynı tutumunu sürdürebilecek mi?

Merkez Bankası ve hükûmetin öncelikli hedefi kur hareketlerini dizginlemek... Türk lirasında istikrar sağlanamadığı sürece enflasyon düşmez yatırım ortamı oluşmaz. Kurdaki aşırı yükseliş fiyatlama davranışını ortadan kaldırıyor, maliyetleri yükseltiyor. Merkez Bankasının enflasyon rakamlarının belli olmasından sonraki “13 Eylül toplantısında parasal duruş yeniden şekillendirilecektir” açıklamasının hükûmetle koordineli bir şekilde yapıldığını düşünüyorum.

Sıcak para, faizden yararlanmak, borsada para kazanmak için ülkeye hızla giren, ama şartları uygun bulmadığı zaman derhâl çıkan paradır. Reel faiz yüksek olunca ülkeye girer, döviz kuru düşer. Reel faiz düşük olunca ülkeden çıkar.

Gerçek gün yüzüne çıktı. Amerika Suriye’de Fırat Nehri’nin doğusunda Kürt devleti kuruyor. Amaç, tepeden tırnağa silahla donattıkları ve kendi kamplarında eğitim vererek düzenli ordu hâline getirdikleri YPG/PYD adlı PKK uzantısı örgütleri İran ve Türkiye’ye karşı kullanmak…

“3 milyon konut, 300 milyar dolar” haberimiz büyük yankı uyandırdı. Büyük indirim hamlesi başladı.

Çin, 15 trilyon dolarla dünyanın en büyük ikinci ekonomisi nasıl oldu? 1995’te 15 milyar dolarlık mal sattığı ABD’ye 463 milyar dolarlık ihracat yapıyor. Yani sadece Amerika’dan 348 milyar dolar dış ticaret fazlası elde ediyor.

Amerika Türkiye’ye yaptırım uyguluyor. Dünyadan destek yağıyor. Avrupa ile ilişkiler düzeliyor Çin, Rusya ve İran kapıları açıyor.. Ankara yaşanan krizi müthiş bir fırsata çevirdi. Türk Dışişleri muhteşem bir politika izliyor. Avrupa Birliği ile Türkiye arasında yepyeni bir dönem başladı. Hazine ve Maliye Bakanı Albayrak önce Alman meslektaşı ile görüştü. İki ülkenin bakanlık heyetleri çalışmalara başlıyor. Bakanlar 21 Eylül’de Berlin’de bir araya gelecek. Aynı tarihte Erdoğan ile Merkel görüşecek.

​Türkiye en büyük savaşını dolarla veriyor. Temmuz ayının ortasında 4.70 TL seviyesindeydi. TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru 76.01 ile tarihinin en düşük seviyesine inmişti.

​ABD ile Türkiye arasında papaz olayı ile başlayan gerilim artık çığırından çıktı. Resmen savaş yapıyoruz! Tabii ticari anlamda. Trump orantısız güç kullanıyor. Erdoğan yıkılmıyor. "Rocky 4" filmini düşünün.

​Başarılı olmanın tek bir kuralı vardır. Karar vermek.. Doğru zamanda doğru karar verenin kazancı büyük olur. Yanlış zamanda yanlış karar veren kaybeder. Ama en kötü karar, kararsızlıktan çok iyidir.

Beyaz Saray Türk ekonomisini kökünden sarsacak yaptırımları teker teker devreye sokuyor. ABD’nin İran’a koyduğu ilk tur yaptırımlar dün itibarıyla başladı.

Bu papaz olayı başımıza büyük iş açtı! Koskoca Amerika bizi karşısına aldı, tokatlıyor. Her tarafımız yara bere içinde kaldı.

ABD ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde %4,1 ile son 4 yılın en hızlı büyüme hızına ulaştı.