SGK, yüzsüzleri senelerdir neden açıklamıyor?

Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), belirli bir miktarın üzerindeki vergi borcunu ödemeyen vergi mükelleflerini kamuoyunun bilgisine açıklayarak teşhir etmektedir. Açıklanan bu liste kamuoyunda “vergi yüzsüzleri” olarak adlandırılmaktadır.

 

Belirtilen uygulamayla ilgili olarak geçtiğimiz günlerde Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in "Her bir vergi dairesine 5 milyon lira ve üzerinde vergi borcu ve cezası bulunan mükelleflerin isimlerini ifşa edileceği…” yönündeki açıklaması kamuoyunda büyük yankı uyandırmıştır. Bu kapsamda, 15-31 Ekim 2024 tarihleri arasında Türkiye genelinde tüm vergi dairelerinde, 1-15 Kasım 2024 tarihleri arasında ise Gelir İdaresi Başkanlığı internet sitesinde borcunu ödemeyen mükellef bilgilerini içeren listeler yayımlanacaktır. Hâl böyle olunca uzun yıllar SSK ve SGK için kafa yoran müfettiş arkadaşlarımla birlikte bu uygulamanın SGK mevzuatında yer alması için çok çaba sarf etmiştik.

 

Nihayetinde Sosyal güvenlik reformuyla birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) da benzer uygulamaya mevzuatında yer vermiştir. Bu bağlamda SGK Kanunu ve bu Kanuna istinaden yürürlüğe konan yönetmelik hükümleri gereğince SGK’nın da belirli bir miktarın üzerinde borcu olup ödemeyen yüzsüzleri açıklaması mecburi bulunmaktadır.

 

 

REFORMLA BİRLİKTE YÜZSÜZLER İFŞA EDİLMEYE BAŞLANDI!

 

 

Sosyal Güvenlik Kurumu'nun istatistiklerine bakıldığında, kurumun finansman açıklarının gittikçe arttığı görülmektedir.

 

Kurumun kayıt dışı istihdam kadar önemli bir sorunu da prim gelirleri ile diğer alacaklarının süresinde tahsil edilememesidir.

 

Kuşkusuz bu sorunun ortaya çıkmasında mükelleflerin neredeyse geleneksel hâle gelen “prim affı”, “prim yapılandırması” adı altında her iki yılda bir yapılan düzenleme beklentileri ile enflasyon döneminde uygulanan düşük gecikme zammı gelmektedir. Bu beklentiler düzenli ve süresinde borcuna ödeyen işverenleri haksız rekabete ittiğinden bu işverenlerden bir kısmının da borçlarını zamanında ödememesine sebep olmaktadır. İşverenlerin borcunu zamanında ödemesi için bulunan formüllerden biri de vergi uygulamasında olduğu gibi borçlu işverenlerin her yıl kamuoyuna açıklanmasıdır.

 

SGK ilk defa 2008 yılında özel sektör ve kamu sektör ayrımı yapılmaksızın işçi veya memur sigortalılarından dolayı altı aydan uzun süre gecikmiş, 75.000 YTL ve üzerinde prim aslı borcu bulunan işverenleri kamuoyuna Kurumun internet (www.sgk.gov.tr) sitesinde bir hafta süreyle ifşa etmişti.

 

2010 yılında ise 100.000 YTL ve üzerinde prim aslı borcu bulunan işverenler kamuoyuna açıklanmıştı.

 

Belirtilen rakamlar sabit olmayıp her yıl Kurum yönetim kurulunca belirlenmesi gerekmektedir.

 

 

SGK, KANUNA AYKIRI OLARAK YÜZSÜZLERİ AÇIKLAMIYOR!

 

 

SGK’nın Kanunda “Başkanlığın en üst amiri olan Başkanın, SGK Başkanlığının icraatından ve emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden Yönetim Kuruluna karşı sorumlu olduğu hükme bağlanmış olup sorumluluklarından birinin de;

 

“Ödeme tarihi altı aydan daha uzun süre gecikmiş ve Yönetim Kurulu tarafından her yıl için belirlenecek tutardan daha fazla prim borcu olan işverenleri, yönetmelikle belirlenen usul ve esaslara göre her yıl kamuoyuna açıklamak” şeklinde hükme bağlanmıştır. SGK mevzuatında bu hususa o kadar çok önem verilmiş ki sırf yüzsüzlerin açıklanmasına ilişkin özel bir yönetmelik bile yürürlüğe konmuştur.

 

Buna göre yürürlüğe konan “Sosyal Güvenlik Kurumuna Prim Borcu Olan İşverenlerin Kamuoyuna Açıklanmasına Dair Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”te; SGK Yönetim Kurulu tarafından her yıl için prim borcu kamuoyuna açıklanacak işverenlerin belirlenmesine esas olmak üzere, Türkiye genelinde işverenlerin sahip oldukları tüm iş yerleri dikkate alınarak asgari borç miktarının kararlaştırılması gerekmektedir.

 

Yönetim Kurulu, yüzsüz borçluların asgari borç miktarını kararlaştırırken, prim borcunun asıl kısmı ya da bununla birlikte asıl prim borcuna bağlı gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer ferilerin toplamından hangisinin esas alınacağını da belirlemeye yetkili kılınmıştır.

 

Mezkûr yönetmelikte ilgili mevzuat gereğince ödeme süresinin bitiminden itibaren altı aydan daha uzun süre geçmiş prim borcu bulunan işverenlerden, Yönetim Kurulu tarafından her yıl için belirlenecek tutardan daha fazla borcu olanların, yılda en az bir en çok iki defa topluca ilan edilmesi gerekmektedir.

 

Görüldüğü üzere kanunun açık hükümlerine rağmen uzun yıllardan beri SGK bir türlü sorumluluğunu yerine getirip borcunu ödemeyen yüzsüzleri topluma açıklamıyor!..

 

Umarız bu sene Maliye’de olduğu gibi SGK da yüzsüzler listesini ilan ederek toplumla paylaşır.