Meydanı boş buldular'
Yıllardan beri süren, son zamanlarda şiddetini arttıran Türkiye'yi karalama kampanyasına artık cevap verilmeliydi ve bu gayeyle Ermeni Araştırmaları Enstitüsü zaruriydi. İşte bu gün bahis konusu olan Enstitünün Başkanı Emekli Büyükelçi Ömer Engin Lütem ile konuştuk. * Kışlalı- Ermeni Araştırmaları Enstitüsü niye kuruldu. Lütem- Koçeryan'ın Başkan olmasıyla Ermenistan Devleti ve onu tahrik eden Ermeni Diasporası meydanı boş buluyordu. Birilerinin onlara "Yalan söylüyorsunuz, işte belgeler" demesi gerekliydi. * Kışlalı- Boş olan meydana galiba Türkiye'den de destekçiler sağladılar? Lütem- Doğru. Her yıl çok sayıda kitap, makale yayımlıyorlar. Ermeni asıllı olmayanlar da ortaya çıkıyor. İçlerinde sayıları az da olsa Türkler de var. Tehcire tabi tutulmuş çok yaşlı kişilerin de doğruluğu tespit edilemeyen ifadelerini kullanıyorlar. * Kışlalı- İşin doğrusuyla ilgili belli başlı kaynak hangisi? Lütem- Osmanlı arşivleri. Diğer arşiv ve kaynaklar ikinci derecede önemi haiz. * Kışlalı- Ermeni çabaları daha ziyade hangi alanlarda? Lütem- Yaptıkları yayınlar dışında çok sayıda toplantı düzenliyorlar. Genelde kendi yandaşlarını çağırıyorlar. Sergiler açıyorlar. Filmler yapıyorlar. Bu günlerde Charles Aznavour'un da rol aldığı "Ararat" filmi çevriliyor. Şimdiye kadar 11 ülkede parlamentoları aracılığıyla sözde soykırımın tanınmasını sağladılar. * Kışlalı- Batı bu iddialara inanıyor mu? Lütem- Maalesef inanıyor. * Kışlalı- Hedefleri ne? Lütem- Önce Türkiye'nin de bu iddiaları tanımasını, sonra tehcire tabi tutulanların yakınlarına tazminat ödenmesini ve nihayet Doğu Anadolu'dan Ermenistan'a toprak verilmesini amaçlıyorlar. * Kışlalı- Bunları gerçekleştirmeleri hayal değil mi? Lütem- Hayal olmasına hayal ama endişe etmemizi gerektiren başka şeyler var. Bu iddiaların Batı'da yer etmesi, Türkiye'nin insan haklarına saygı duymadığı imajının yayılması, Fransa ile olduğu gibi ikili ilişkilerimizin bozulmasına sebep olması artık harekete geçmemizi gerektiriyor. *Kışlalı-Ne yapmalıyız? Lütem- 1915 yılı tehcirinin soykırım olmadığını ilmi olarak ispatlamalıyız. Ortada bize karşı bir propaganda kampanyası var ama biz buna bilimsel kampanyayla cevap vermeliyiz. Uluslararası toplantılara katılmalı, bunları ülkemizde tertiplemeliyiz. Ermeni meselesi uzun yıllar sürecek. Bunun için bu alanda genç bilim adamları yetiştirmeliyiz. Ermenistan ile ilişkilerimizi yalnız Karabağ sorununu dikkate alarak değil, ithamlarını da dikkate alarak düzenlemeliyiz. Halkımızı bu konularda aydınlatmalıyız. * Kışlalı- Yıllarca bu konu küçümsendi ve ihmal edildi. Şimdi uyanma var mı? Lütem- Çeşitli çevrede ciddi gayretler görülüyor. Umarız bunlar sürekli olur. Bizim enstitü de bunun için kuruldu. * Kışlalı- Neler yapacaksınız? Lütem- Biraz önce söylediğim hususların gerçekleşmesine çalışacağız. İlk amaç Ermeni sorunu, Ermeniler ve Ermenistan hakkında yayınlar yapmak. "Ermeni Araştırmaları" dergisi yayımlıyoruz. Kitaplar da yayınlamayı planladık. Enstitümüz elemanları sözünü ettiğimiz alanlarda kamuoyunu bilgilendirmeye gayret edecekler. Bu sonbahardan itibaren bir dizi bilimsel toplantı düzenleyeceğiz. Genç bilim adamları yetiştireceğiz. * Kışlalı- Enstitü nasıl şekillenecek? Lütem- Ermeni meselesi Ermeniler ve Ermenistan hakkında araştırmacıların baş vuracakları bir kaynak merkezi ve bir bilgi bankası olmayı hedefliyoruz. Bu konular hakkında özellikle yabancılar tarafından araştırmalar yapılmasını teşvik etmek istiyoruz. Kimdir? Ermeni Araştırmaları Enstitüsü Başkanı E. Büyükelçi Ömer Engin Lütem, 1933 İstanbul doğumlu. Galatasaray Lisesi'nden sonra 1957'de A. Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni bitirdi. Dışişleri Bakanlığı'na girdi. Fransa, Almanya, Libya ve İtalya'da görev yaptı. Bakanlıkta Merkezde Personel, İstihbarat ve Araştırma Genel Müdürlüklerinden sonra Sofya'da, Vatikan'da, Unesco'da büyükelçilik yaptı. Müsteşar Yardımcılığında bulundu.