‘Partiler kendini yenilemeli'

Seçim sistemleri ve seçim neticelerini değerlendirme gibi mevzularda 5 ayrı eseri yayınlanan E.Tuncer ile siyasetin sağlıklı bir temele oturması için partilerde yapılması gereken değişiklikleri konuştuk. * Kışlalı-Herkes siyasi sistemden şikayet ediyor? Anayasa değişikliği isteniyor. Tuncer- Anayasa'nın ötesinde; Siyasi Partiler ve Seçim yasaları önem kazanmış bulunuyor. Parti içi demokrasinin işler hale getirilebilmesi, dolayısıyla demokrasinin önündeki engellerin kaldırılmasında ümit bu iki yasaya bağlandı. * Kışlalı- Galiba can alıcı nokta parti içi demokrasinin işler hale getirilmesinde? Tuncer- Burada milletvekili adaylarının ve parti delegelerinin seçimi önemli. Bunları büyük ölçüde parti içi oligarşi belirliyor. Parti üyeliği kurumu da sağlıklı çalışmıyor. Üyelerden parti içi hizmet beklenmiyor. Sistem de buna göre şekillendirilmiyor. * Kışlalı- Öncelikle ne yapmak gerek? Tuncer- Nitelikli kadroların partilere girmesini özendirmek lazım. Bunun aksi yapılıyor. Aksine caydırıcı önlemler alınıyor. Sağlıksız üye kayıt düzeni ve çarpık particilik anlayışı var. Bunların sonucunda partilerde üyelik hakları da güvence altında değil. Başkan ne derse... * Kışlalı- Milletvekili aday belirleme sisteminden de şikayetler var? Tuncer -Doğru bu da sağlıklı değil. Seçim partilerin merkez organlarınca yapılıyor. 12 Eylül'den sonraki yasa adayların istendiği takdirde genel merkezden, istendiği takdirde de mahallinden seçimi esasını getirdi. Şimdi bütün partiler neredeyse genel merkez yoklamasını tercih ediyor. Bu da adayların serbestçe parti tabanınca saptanmasını engelliyor. Genel başkanlara böylece büyük yetki sağlanmış oluyor. * Kışlalı- Galiba işin püf noktası da bu? Tuncer- Bu yetki kullanılırken adayların genel başkana olan bağlılıkları ödüllendirilmiş oluyor. * Kışlalı- Partiler sisteminde de problemler var. Tuncer- Doğru. Bunu da köklü bir düzenlemeye tabi tutmak gerekir. Bu değişim hem yasal açıdan, hem de siyasal anlayış açısından gerekli. Yasanın bütünüyle elden geçirilmesi ve çoğulcu katılımcı demokrasinin gereklerine uygun hale getirilmesi şart. * Kışlalı- En önemli hususlar neler bu konuda? Tuncer- Partiler yeniden örgütlenmeli. Örgütlenme modelini kendileri seçebilmeli. Parti örgütleri köy ve mahallelere kadar uzanmalı. Düşey örgütlenme yanında yatay örgütlenmeye de gidilebilmeli. * Kışlalı- Partilerin bir kısım faaliyetleri yargı gözlemine tabi. Üyelik konusunda ne yapılabilir? Tuncer- Üyelik kurumunun da yargı güvencesi altına alınmasında yarar var. * Kışlalı- Genel seçimlerde ve parti içi seçimlerde nasıl bir sistem uygulanmalı? Tuncer- Nisbi temsilin uygulanması çok yararlı olacaktır. Ön seçim de, milletvekili adaylarının saptanmasında, zorunlu hale getirilmeli. Merkez yoklamasına ancak özel hallerde başvurulmalı. * Kışlalı- Aday listeleri hakkındaki görüşünüz nedir? Tuncer- Partilerin milletvekili aday listeleri seçilecek milletvekili sayısının birkaç katı isimden oluşmalı. Seçmenler tercih edecekleri adayları işaret edebilmeli. * Kışlalı- Partilerin harcamalarının kontrolü doğru olmaz mı? Tuncer- Bunların denetlenebilmesi gerek. Yolsuzlukla mücadelede bu önemli rol oynar. Ama hazine yardımının devam etmesinde yarar vardır. Üye ödentileri masraflara yetmez. Bu birçok demokratik ülkede var. Erol Tuncer kimdir? Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı (TESAV) Başkanı Erol Tuncer 1938'de Bayburt'ta doğdu. İstanbul Teknik Üniversitesi'nden mezun oldu. 1961-70 yılları arasında Karayolları Genel Müdürlüğü'nde, 1971-73 arasında İmar ve İskan Bakanlığı'nda çalıştı. 1973-80 arasında Gümüşhane Milletvekili, CHP Merkez Yönetim Kurulu üyesi ve Genel Sekreter Yardımcısıydı. 1977'de Ecevit hükümetinde İmar ve İskan Bakanı oldu. 1980-2000 yılları arasında Ankara, İzmir Büyükşehir Belediyesi Danışma Kurullarında üyeydi. SHP ve CHP Parti Melisleri üyeliği, CHP Yüksek Danışma Kurul üyeliği de yaptı.