Gerisi palavra!

Merkez Bankası'nın brüt rezervleri geçen hafta 153,9 milyar dolarla yeni tarihî zirvesine ulaştı. Net rezervler ise 47,7’den 48,2 milyar dolara yükseldi. Swap hariç net rezervler 22,9 milyar dolara çıktı. Kur korumalı mevduatlarda, şirketlere yönelik vergi avantajlarının sona ermesi düşüş ivmesinin hızlanmasına yol açtı. Kur korumalı mevduatlar 19 Temmuz haftasında 60,9 milyar TL'lik gerilemeyle son altı ayın en sert düşüşünü yaşadı. 1,5 yıl önce 3,4 trilyon lirayla rekor düzeye ulaşan mevduatların toplamı 1,88 trilyon TL'ye geriledi. Döviz cinsi ticari kredilerde artış devam ediyor. 31 Mayıs’ta 150 milyar dolar olan döviz kredi hacmi 19 Temmuz haftasında 154,5 milyar dolara yükseldi. Kurlardaki artışın enflasyonun gerisinde kalması dolayısıyla şirketler döviz kredisi kullanmayı tercih ediyor.

 

Merkez Bankası faizi değiştirmedi %50’de sabit tuttu. Ancak karar metninde temmuz ayında aylık enflasyonun, para politikasının görece etki alanı dışında kalan fiyat ve vergi ayarlamaları ile işlenmemiş gıda fiyatlarındaki arz yönlü gelişmeler neticesinde geçici olarak artacağına dikkat çekildi. Merkez Bankası, enflasyonun tetikçisi piyasadaki likidite fazlalığı için harekete geçti. TL karşılığı altın ve döviz ihalelerine başlıyor. Ver TL’yi al dövizi-altını diyecek. İşte bu gelişme kurlarda sınırlı artışa yol açtı. Merkez Bankası 80 milyar doları aşan rezerv birikimi yaptığı yerel seçimlerden bugüne geçen dönemde Türk Lirası likidite fazlasını azaltmak için spotta döviz alımı içeren bir ihale açmıyor aksine vadesi geleni de yenilemiyordu. Böylece 2023'te 64,5 milyar dolara ulaşan yurt içi bankalarla yaptığı swap işlemleri altın için pazartesi günü sıfıra inerken, dövizde ise bugün itibarıyla sadece 140 milyon dolarlık bakiye kalınca, yeni sistem devreye girdi.

 

Ekonomi biliminde sterilizasyon, cari açık ya da fazlanın olumsuz etkilerini gidermek ya da en aza indirebilmek için yürütülen para politikası için kullanılıyor. İhtiyaçtan fazla gelen dövizin TL üzerinde meydana getirdiği değerlenme baskısını önleyebilmek için sterilizasyon politikası uyguluyor. Merkez Bankası bilançosunda görünen depo hesaplarında da dış yükümlülükleri azaltma kapsamında ilk adımı attı. Geçen yıl Suudi Arabistan'dan alınan 5 milyar dolar tutarındaki depo alım işlemi sonlandırıldı. Yabancı bankalarla yapılan toplam swap tutarı böylece 16 milyar dolara geriledi. Bu doğrultuda, brüt rezerv de benzer tutarda düşecek, ancak net rezerv etkilenmeyecek.

 

Swap işlemleri hem yurt dışı yabancı merkez bankalarıyla hem de içerideki bankalarla yapıldı. O zaman rezervler yetersiz kaldığı için böyle anlaşmalara ihtiyaç vardı. Şimdi rezervler tarihî zirveye ulaştığı için swap anlaşmalarına gerek kalmadı. Yurt içi bankalarla olan kısmı tamamlanınca şimdi yurt dışı bankalara da kapatılıyor, böylece Merkez Bankası’nın bilançosunda pürüz kalmayacak. Kredibilitesi artacak...

 

Peki bu tablo nasıl oluştu? Tavizsiz uygulanan para politikasının sağladığı büyük güven sonucu. Çok net söylüyorum: Bir ülkenin parası sürekli ve kalıcı değer kazanıyorsa, o ülke ekonomisi güneş gibi parlıyordur. Gerisi palavra...