Nasıl başardık?

Enflasyon 20 ay sonra %40’ın altına indi. Enflasyon ile faiz oranları arasında yakın bir ilişki var. Faiz ayrıca döviz kurunu da etkiler. Ekonomi yönetimi, uyguladığı programla dengeyi sağlıyor...

 

Merkez Bankasının en büyük silahı politika faizidir. Belirlenen rakamlar, piyasada borç alma ve borç verme maliyetlerini belirler. Şimdi gelelim en önemli soruya: Enflasyon mu faizin yükselmesine yol açar yoksa faiz mi enflasyonu yükseltir?

 

Bu soruya cevap vermeden önce öncelikle Türkiye’de yaşanan enflasyon maliyet yönlü mü yoksa talep yönlü müdür olduğunu anlamak lazım. Şubat ayında tüketici fiyatlarının yıllık yüzde 39,05 artarken, üretici fiyatlarının yüzde 25,2 yükselmesi maliyet enflasyonu yaşanmadığını gösteriyor. Kur artışları tarihin en düşük seviyesinde... 1 Mart 2024’te 31,31 TL olan dolar 1 Mart 2025’te 36,49 TL’ye çıkarak yıllık yüzde 16,54 arttı. Özetle kurdaki artış enflasyonun %22,54 gerisinde kaldığı için maliyetlerde artış değil tam tersi düşüş yaşanıyor. 

 

Peki Türkiye’de talep enflasyonu mu var? Hayır! Yüksek fiyatlar halkın alım gücünü sınırlıyor. Mal arzını üreticiler ayarlıyor. Fahiş fiyat uygulamasını sürdürmek için piyasaya kontrollü mal veriyorlar. Fazlası depolarda saklanıyor. Sebze, meyve, gıda, süt, bakliyat, peynir, yoğurt, yumurta gibi halkın vazgeçemediği ürünlerin fiyatları maliyet baskısı olmadığı hâlde sürekli artıyor.

 

Sonuç: Türkiye’de fahiş fiyat enflasyonu var. Firmalara milyonlarca liralık ceza kesiliyor, hazine kazanıyor. Ama ne kadar gariptir ki, bu yüksek fiyatı ödeyen vatandaşım hep kaybeden oluyor.

 

Enflasyon istikrarlı düşüş trendine girdi. Merkez Bankası da perşembe günü politika faizini 250 baz puan aşağı çekecek. Yıl sonunda TÜFE %24’e, faiz %25 inecek. Faiz paranın fiyatıdır. Nasıl ki her malın bir fiyatı var, paranın da fiyatı vardır. Para kullananlar bedelini öder.

 

Tasarruf ertelenmiş tüketimdir. İnsanlar alın teri ile kazandıkları parayı neden tüketmezler de biriktirirler? Gelecek güvencesi için. Ya da büyük harcama için veya faiz kâr payı almak için.

 

Enflasyon oranı faizden düşük ise, birikimin net getirisi var demektir. Enflasyon net faiz oranının üzerinde ise, birikim enflasyona yenilmiş olur.

 

Faizin düşürülmesi ile tüketici harcamaları artacak, krediye erişim kolaylaşacak… Halkın harcamada bulunması teşvik edilecek. Konut ve araç gibi büyük alımların gerçekleştirilmesi desteklenecek... Böylece ekonomik büyüme yaşanacak ve işletmelerin geliri artacak. Hisse senetleri şaha kalkacak. Devlet daha çok vergi toplayacak. Vatandaşa hizmet katlanacak.

 

Dış politikada destan yazdık, terörü bitirdik. Zenginler ligine girmeyi hak ettik... Enflasyon kamburundan da kurtuluyoruz. Haksız mıyım?..

 

 

 

Necmettin Batırel'in önceki yazıları...