İsa Karakaş

4/1-a (SSK) , 4/1-b (Bağ-Kur) ve 4/1-c (memur) çalışması olanlara 1 Ekim 2008 ve sonrasında ilk defa sigortalı olanlara çalışma hayatı boyunca en fazla hizmetinin bulunduğu statüden emekli maaşı bağlanacaktır. 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren çalışanların emeklilik maaşı hesaplama şekli ve oranlarının standart hâle getirildiğinin altını çizelim.

EYT/“Emeklilikte Yaşa Takılanlar” emeklilik mağdurları, EYT meselesinin 23. Sene-i devriyesinde ilk defa çözüme bu kadar yaklaştılar. Keza artık EYT düzenlemesinin bu aralık ayı içerisinde TBMM’ye gelmesi kesinleşti.

​Genel olarak çalışanların iş yerinde işlerini yaparken kaza geçirmeleri hâli iş kazası olarak bilinmektedir. Ancak SGK sadece iş yerinde olan kazaları değil iş yeri dışında hatta işçinin yaptığı iş dışında başka bir işte görevli olduğu esnada başına gelen olayları dahi bazı durumlarda iş kazası kabul etmektedir.

Kamuoyunda geriye dönük SGK hizmeti kazanma olarak bilinen hizmet borçlanmaları, çalışanlara emeklilikte avantajlar sağlamaktadır. Özellikle eksik prim gün sayıları olup da bu sürelerin dolmasını beklemek zorunda kalanlara çoğu zaman hemen bu primleri borçlanma ile yerine getirmesi avantajını sağlamaktadır.

EYT’liler/Emeklilikte Yaşa Takılanlar 23 yıldan beri müktesep haklarının iadesini beklemektedir. Hükûmet tarafından EYT kanun teklifi bu Aralık ayı içerisinde TBMM’ye intikal ettirilecektir. Bu teklifte öngörülecek şartları yerine getirmiş olsalar bile hizmet dökümünde belirli harfler bulunan EYT’lilerin emeklilikleri tehlikeye girebilecektir.

​Bu hafta okullar açıldı. Yüksek enflasyon ve hayat pahalılığı velileri kara kara düşündürüyor. Aileler hâlen çocuklarının kırtasiye ve eğitim ihtiyaçlarını tamamlama telaşındalar. Oysaki sosyal güvencesi olmayan ve ihtiyaç sahibi ailelere yönelik karşılıksız değişik eğitim yardımları bulunmaktadır. Çoğu velinin haberdar olmadığı bu yardımlardan faydalanmaları için karşılıksız eğitim yardımları bu yazımızda izah edilmiştir.

Genel olarak çalışanların emekliliğe hak kazanıp kazanmadıklarının tespitinde, sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı ve yaş faktörlerine bakılmaktadır. Uzun süredir emeklilik denilince akla ilk gelen ülke gündeminin ilk sıralarında bulunan EYT’lilerin emeklilik düzenlemesidir… EYT/Emeklilikte Yaşa Takılanların çoğunluğunu ise SSK’lılar (4/1-a sigortalıları) oluşturmaktadır.

Sosyal Güvenlik Kurumu, sadece belirli bir sigortalılık süresini, prim gün şartını ve yaş şartlarını yerine getiren çalışanlara emeklilik maaşı bağlamıyor. Aynı zamanda bunların ölümü hâlinde hak sahiplerinin mağduriyetinin azaltılması amacıyla başta maaş bağlanması olmak üzere cenaze ödeneği ve diğer yardımlar da yapılmaktadır.

​Asgari ücretin işverenler üzerindeki yükünü hafifletmek dolayısıyla istihdamı desteklemek üzere ilk defa 2016 yılından itibaren uygulanmaya başlayan asgari ücret desteği bu sene asgari ücretin ikinci kez artırılmasına bağlı olarak sadece temmuz ilâ aralık dönemi aylarıyla sınırlı olmak üzere uygulanacaktır.

Çok sayıda emekli veya hak sahibi olan okurumuz SGK’nın faizsiz ev kredisi verdiği yönünde duyumlar aldıklarını dolayısıyla kendilerinin de faizsiz kredi kullanıp kullanamayacakları yönünde sualler yöneltmektedir.

Covid-19 salgınının etkileriyle mücadele kapsamında koronavirüs, zorlayıcı sebep kabul edilerek 2020 Nisan ayında 3.243.126 işçi kısa çalışma ödeneğinden faydalanmıştır.

“Ulusal Bayram Ve Genel Tatiller Hakkında Kanun”a göre 30 Ağustos Zafer Bayramı resmî tatiller arasında yer almaktadır. Gazetemize ve sosyal medya hesaplarımıza gelen iletilerden çok sayıda okuyucumuz Zafer Bayramı tatilinde çalışıp çalışmamalarına göre ücret ve diğer haklarını merak etmektedir…

EYT meselesi, hemen hemen her aileyi dolayısıyla toplumun çoğunluğunu ilgilendiren bir mesele… Hâl böyle olunca âdeta yazılı ve görsel medyanın gözdesi konumuna gelmiştir. Hatta sosyal güvenlik alanında hiç çalışmamış sosyal güvenlikle ilgili yakından uzaktan ilgisi ve eğitimi bile bulunmayan yüzlerce kişinin isminin altına sosyal güvenlik uzmanı yazıp fütürist yorumlar yaptığı enteresan bir konu hâline gelmiştir.

Malulen emeklilikte ilk sigortalılıktan sonra çeşitli ruhen ve bedenen engellilikler ve hastalıklara bağlı olarak çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60’ını kaybetmiş olmak temel şarttır.

Çalıma hayatında işçinin ve işverenin hizmet akdinden doğan karşılıklı hak, yükümlülük ve sorumlulukları bulunmaktadır. Her şeyden önce tarafların hüsnüniyet yani iyi niyet kaideleri içinde birbirlerine davranmaları ve işlerini devam ettirmeleri beklenmektedir. İş mevzuatımıza bakıldığında bazı davranışların çalışanları işinden ettiği bu davranışlar nedeniyle işe iade davalarını da kaybettikleri hatta çoğu kez tazminat ve haklarını kaybettikleri görülmektedir.

Sosyal güvenlik reformuna rağmen hâlen sosyal güvenlik statülerine ve çalışma dönemlerine göre çalışanların emeklilik şartları farklılık göstermektedir. Ancak hangi statüden olursa olsun SGK’dan emekli aylığı almak için mutlaka gerekli bütün şartların eksiksiz olarak yerine getirilmiş olması zorunludur. Bu kural normal emeklilik için de yaş haddinden emeklilik için de geçerlidir.

Çeşitli sebeplerle henüz emekli olmadan memuriyetten ayrılan ya da erken yaşta emekli olup sonradan pişman olan çok sayıda memur okurumuz tekrar eski görevlerine dönmelerinin mümkün olup olmadığını merak etmektedir.

2021 yılının son günü yılbaşı akşamında “Öğretmenlik Meslek Kanunu” yasa teklifinin TBMM’ye resmen intikal ettirildiğini ilk defa gazetemizden duyurmuştum. Ayrıca meslek kanununun öğretmenlerimize getireceği haklara da birkaç yazımızda yer vermiştim…

EYT/“Emeklilikte Yaşa Takılan” emeklilik mağduru az sayıda da olsa bazı okurlarımız hâlen EYT ile ilgili düzenleme yapılacağına inanamıyor. Keza çeyrek asra yaklaşan bir mesele olunca uzun süre bu düzenlemeyi bekleyenlerin hâlen düzenleme yapılacağına dair inanmaması elbette normal karşılanabilir. Ancak bu saatten sonra EYT düzenlemesinden geriye dönüşün mümkün olmadığını söyleyebiliriz. Zira EYT’ye ilişkin yasal düzenleme yapılacağı hükûmetin en yetkilileri tarafından kamuoyuna defalarca açıklandı, söz verildi…

Hastalığı nedeniyle yaş şartına takılmadan erken emekli olmak isteyen çok sayıda okuyucumuzdan sualler gelmektedir. Keza işe girip sigortalı olduktan sonra çeşitli hastalıklardan dolayı az primle malulen emeklilik imkânı bulunmaktadır. SGK uygulamasında en kolay ve en erken emeklilik sağlayan emeklilik çeşitlerinin başında malulen emeklilik gelmektedir. Normal emeklilikte yaş şartı ve belirli bir süre prim ile sigortalılık şartları varken malulen emeklilikte bu şartlar son derece daha basit ve azdır. Hatta yaş şartı bile yoktur.