Mehmet Oruç

Hacı Bektaş-ı Veli'nin Osmanlı Devletinin kuruluş devrinde ve devletin sağlam temellere oturmasında büyük yardımları oldu. Yeniçeri ordusu kendisini manevi pir olarak kabul etti...

Hacı Bektâş-ı Velî, Osmanlı Devletinin kuruluş yıllarında yaşayan evliyânın büyüklerinden biridir. Kıymetli talebeler yetiştirmiştir.

Allahü teâlâ "Öfkelerini yutarlar" (Âl-i İmran/134) buyurmuştur ve bunu Müslümanları medhetmek için söylemiştir. Hazreti Peygamber de şöyle buyurmuştur:

Öfkesine hakim olamayan birisi üç ayrı kâğıda üç şey yazarak bunları üç adamına verdi. Birinci sayfayı verdiği kişiye dedi ki: 'Ben öfkelendiğim zaman bana bu sayfayı ver!' İkincisine 'Öfkem biraz dindiği zaman bana bu sayfayı göster!' dedi. Üçüncüsüne de 'Öfkem tamamen geçtikten sonra bu sayfayı elime ver' dedi.

1. Öfkesine hakim olmak, yumuşaklık göstermek, verilen sıkıntılara göğüs germek hakkındaki, sözleri ve elde edilecek sevabı düşünmektir. Bu bakımdan öfkeyi yutmaktan elde edilen sevaba karşı isteği olan kendisini intikam almaktan meneder ve dolayısıyla kabaran öfkesini söndürür.

Selman-ı Fârisî hazretlerine birisi hakaret ederek küfretti. Buna öfkelenmedi, "Eğer ahirette benim terazim hafif gelirse ben senin dediğinden daha şerir ve daha kötü biriyim. Eğer terazimin sevap kefesi ağır basarsa, senin söylediğin bana hiçbir zarar vermez" buyurdu.

İnsanoğlunda bir şeyi sevmek, başka bir şeyden nefret etmek özelliği olduğu müddetçe öfkeden yakasını kurtaramaz. Sevmediği, arzu etmediği bir şey ile karşılaştığı zaman da şüphesiz öfkelenecektir. İnsanın sevdikleri üç kısımdır:

Dinimizde öfke yolunu değil affetme yolunu tutanlar övülmüştür. Kıymetli bilinmiştir: "Üç haslet, üç huy vardır ki, bunlar, Cennet ehlinin ahlâkındandır. Bu üç haslet ancak kerîm ve şerefli insanlarda bulunur:

Vaktiyle bütün gününü Cenâb-ı Hakka ibâdet ile geçiren birisi, zamanın hükümdarına methedilmişti. Onunla sohbet arkadaşı olması tavsiye edilmişti. Hükümdar, methini işittiği o Allah dostunu sarayına çağırtarak kendisiyle sohbet arkadaşı olmasını ricâ etti. Bu zât hükümdara şöyle cevap verdi:

Allahü teâlâ mü'minlere namazdan ehemmiyetli bir şey vermemiştir. Namaz îmânın başı, gözün nûru ve Cehennemden kurtarıcıdır. Cennetin anahtarıdır...

Ahirette ilk hesap namazdan olacaktır. Hadis-i şerifte, "Kıyamette ilk sorulacak şey, namazdır. Namazı doğru kılan kurtulur. Namazı bozuk olan hüsrana uğrar" buyuruldu...

Öfkesine hakim olamayan, onu faydalı yerde kullanamayan kimse, öfkelendiği kimseye kin tutmak, hased etmek, kötülük düşünmek, öfkelendiği kişinin kötü taraflarını yaymak, onun sevilmesine üzülmek, onun sırrını ifşa etmeye azmetmek, onun örtüsünü, maskesini yırtmak, kendisiyle alay etmek ve bunlardan başka daha nice çirkinlikleri yapar.

İmam-ı Gazali hazretleri buyurdu ki: İnsan, öfkelenmemede kendine tam hakim olamıyorsa, hiç olmazsa öfkenin kötü ve tehlikeli bir şey olduğunu bilmelidir, buna inanmalıdır. Toplumda bazıları, öfkelerini övünme, böbürlenme gibi iftihar malzemesi olarak kullanmakta, buna erkeklik ve kahramanlık adı vermektedirler. Bunlar, 'Ben o kimseyim ki her istediğimi alırım, sabretmem, hiç kimseden bir zorluğu kabul etmem!' derler. Bu sözünün mânâsı şu demektir: 'Bende akıl ve hilm diye bir şey yoktur!'

Öfke; tefrit, ifrat, itidal olmak üzere üç gruba ayrılır, üç derecede bulunur: Tefrit, öfkenin insanın dinini, namusunu, canını koruyamayacak şekilde zayıf olmasıdır. Bu ise dinen kötüdür ve böyle bir kimse hakkında gayreti yoktur denilmiştir. Bu sırra binaen İmamı Şâfiî, hiç kızmayan kimseyi eşeğe benzetmiştir.

İmam-ı Gazali hazretleri buyurdu ki: Allahü teâlâ, ateşten öfke tabiatını yarattı ve insanoğlunda o tabiatı yerleştirdi, onun hamuru ile yoğurdu. İnsanoğlu hedeflerinin birine ulaşamadığı zaman, öfke ateşi alevlenir. Kalbin kanı kabarır. O kan, damarlara yayılır. Ateşin yükseldiği gibi, bedenin yukarılarına doğru yükselir.

Eshâb-ı kirâmın önde gelenlerinden Ebû Hüreyre hazretleri anlatır: Bir defasında biz oturuyorduk. Resûlullah efendimiz ve Ebû Bekir de oradaydı. Bir ara birisi gelip Ebû Bekir'e yakışıksız söz söyledi. Resûlullah da, Ebû Bekir de adama müdahâle etmediler.

Eski kavimlerden birinde bir âbid, yani devamlı ibâdetle meşgul olan biri vardı. Bir ara şeytan bu âbidi yoldan çıkarmaya çalıştı, fakat başarılı olamadı.

Berât gecesinde o sene olacak şeyler, ameller, ömürler, ölüm sebepleri, yükselmeler, alçalmalar, yâni her şey Levh-i mahfûzda yazılır...

Müslüman, öfkesine hakim olur; öfkesinin esiri olmaz! Zaten Müslüman ağır başlı, vakârlı, ağzından çıkan her kelimeye dikkat eden, nerede ne konuşacağını bilen kimsedir.

Bir gün İblis, Mûsâ aleyhisselâma gelerek dedi ki: